یادداشت؛
"صداقت" در مسلخ فضای مجازی
فضای مجازی جولانگاهی برای نشر اکاذیب، تهمت و مطالب غیر واقعی شده است و به راحتی هر چه که می‌خواهند منتشر می‌کنند و با این کار به شایعه‌پراکنی هم دامن می‌زنند.
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، رهبر معظم انقلاب در ابتدای یکی از دروس خارج خود در شرح حدیثی پیرامون صداقت مطالبی را بیان کردند و به خاطر اهمیت این موضوع این بیانات رسانه‌ای شد.
حدیث شریفی که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند حدیث معتبری از امام صادق علیه‌السلام است که در کتاب امالی شیخ طوسی نقل شده و به این شرح است: «قالَ ابوعَبدِاللهِ عَلَیهِ‌السَّلامُ لِداوُدَ بنِ سِرحانَ: یا داوُدُ اِنَّ خِصالَ المَکارِمِ بَعضُها مُقَیَّدٌ بِبَعضٍ، یُقَسِّمُهَا اللهُ حَیثُ یَشاءُ تَکونُ فِی الرَّجُلِ وَ لا تَکونُ فی اِبنِهِ وَ تَکونُ فِی العَبدِ وَ لا تَکونُ فی سَیِّدِهِ: صِدقُ الحَدیثِ وَ صِدقُ النّاسِ وَ اِعطاءُ السّائِلِ وَ المُکَافَاَةُ بِالصَّنائِعِ؛ امام صادق (ع) به داود بن سرحان می‌فرماید:ای داود! برخی از مکارم اخلاق به برخی دیگر وابسته است و با هم ارتباط دارد که این‌ها را خدا تقسیم می‌کند؛ گاهی این صفات در مردی وجود دارد و در پسرش نیست یا گاهی در برده‌ای وجود دارد و در اربابش نیست. از جمله‌ی آن‌ها است: راستگویی، صداقت با مردم در عمل، بخشیدن به فقیری که درخواستی دارد و نیکی کردن در مقابل خوبی‌های دیگران.»
رهبر معظم انقلاب در اهمیت ویژگی‌های مطرح شده در حدیث فرمودند: «این‌ها واقعاً همان جلوه‌های درخشان اسلام است؛ لبّ اسلام این‌ها است. این خصوصیّات [است]که انسان‌های برجسته می‌سازد و به برکت وجود انسان‌های برجسته در یک اجتماع، در یک جامعه‌ی بشری، نظام اجتماعیِ برجسته به وجود می‌آورد و [اگر]انسان‌های کریم، انسان‌های شجاع، انسان‌های باگذشت، انسان‌های صادق در یک جامعه‌ای باشند، این جامعه، جامعه برجسته‌ای می‌شود؛ [البتّه]عکسش هم صادق است. واقعاً انسان باید این‌ها را مثل دُر و گوهر گرانبها روی چشمش بگذارد و به دنیا عرضه کند.»
جایگاه واقغی صداقت
یکی از این خصلت‌ها راستگویی است و رهبر انقلاب در بیانی حکیمانه خیلی از مشکلات داخلی کشور را ناشی از عدم صدق دانستند و در تبیین معنای صدق فرمودند: «صدق عبارت است از اینکه شما چیزی را که می‌دانید مطابق واقع است، بیان می‌کنید.»
شاهد هستیم که وعده‌هایی که برخی از مسئولان می‌دهند یا آمار و ارقامی که ارائه می‌دهند مطابقتی با واقع ندارد و بعضا این عدم صداقت آن قدر واضح است که عوام‌ترین فرداجتماع هم به دروغ بودن آن پی می‌برد.
توجه داشته باشیم اینکه رهبر انقلاب صریحا اشاره کردند که خیلی از مشکلات داخلی کشور به عدم صداقت برمی‌گردد نشان از یک بحران در این مقوله دارد که بسیار جای تأسف است که در جامعه اسلامی راستگویی تا این حد کمرنگ شده است.
همانطور که ایشان هم فرمودند فضای مجازی جولانگاهی برای نشر اکاذیب، تهمت و مطالب غیر واقعی شده است و به راحتی هر چه که می‌خواهند منتشر می‌کنند و با این کار به شایعه‌پراکنی هم دامن می‌زنند.
راستی گفتار اهمیت ویژه‌ای در آموزه‌های دینی دارد. در اهمیت صداقت همین بس که از علایم اهل ایمان شمرده شده است؛ یعنی انسان دروغگو ایمان ندارد و همچنین دروغگویی از نشانه‌های نفاق ذکر شده است.
در جلد ۶۹ بحارالانوار صفحه ۲۶۳ حدیثی از رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله نقل شده که فرمودند: دروغ، بالاتر از ربا مىباشد. مردى به حضور آن بزرگوار عرض کرد: مؤمن زنا مىکند؟ فرمود: امکان دارد. پرسید: مؤمن دزدى مىکند؟ فرمودند: گاهى امکان آن هست. پرسید: یا رسول اللَّه! دروغ مىگوید؟ فرمودند: خیر؛ خداوند فرموده دروغگویان مؤمن نیستند.
در جلد ۶۹ بحارالانوار صفحه ۲۶۳ حدیثی از رسول اکرم صلى اللَّه علیه و آله نقل شده که فرمودند: دروغ، بالاتر از ربا مىباشد. مردى به حضور آن بزرگوار عرض کرد: مؤمن زنا مىکند؟ فرمود: امکان دارد. پرسید: مؤمن دزدى مىکند؟ فرمودند: گاهى امکان آن هست. پرسید: یا رسول اللَّه! دروغ مىگوید؟ فرمودند: خیر؛ خداوند فرموده دروغگویان مؤمن نیستند.
این حدیث شریف به روشنی اهمیت صداقت و رابطه تنگاتنگ ایمان و راستگویی را بیان می‌کند.
نکته دیگر که در این حدیث شریف اشاره شده و در راستای راستگویی است صداقت عملی داشتن با مردم (صدق الناس) است. صداقت داشتن با مردم می‌تواند مصادیق زیادی داشته باشد؛ مثلا چه بسا امانتداری مصداقی از "صدق الناس" باشد؛ کسی که در امانت خیانت می‌کند عملا با مردم صداقت ندارد و نسبت به اعتمادی که مردم به او داشته‌اند صادق نبوده است.
غش در معامله، کم فروشی و فریب دادن مشتری از سوی فروشنده مصداق دیگری از عدم صداقت عملی داشتن با مردم است.
بخشیدن به فقیری که درخواستی دارد و نیکی کردن در مقابل خوبی‌های دیگران، نکات دیگری بود که در حدیث مذکور به آن اشاره شده بود که تمامی این‌ها از مکارم اخلاق است. /۹۹۹/ی703/ی
بابک شکورزاده
بابک شکورزاده
ارسال نظرات