طلبه باید به زبان خارجی تسلط داشته باشد/ در حوزه استعدادیابی نداریم/ حوزه باید از استعدادهای جوان استفاده کند

به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام مسعود جعفری درباره رزومه خود می‌گوید: متولد 64 هستم که تحصیلات دانشگاهیم درباره نهج‌البلاغه از دانشگاه علوم و حدیث است. در حوزه نیز سطح چهارم هستم؛ فقه، اصول، فلسفه، عرفان نظری را خوانده‌ام. چندین سال نیز در حوزه تدریس داشته‌ام. اکنون مشغول تدریس زبان ژاپنی بوده و مدیر بنیاد بین‌المللی قرآن و عترت مسلمانان ژاپنی هستم.

در گفت‌وگو با این روحانی مبلغ خارج از کشور به بررسی وضعیت مسلمانان به ویژه شیعیان ژاپن پرداختیم که در ادامه متن بخش دوم آن را مشاهده می‌کنید. همچنین در بخش نخست این گفت‌وگو بحث وضعیت مسلمانان به ویژه شیعیان در کشور ژاپن مورد بررسی قرار گرفت.

رسا ـ آیا در عرصه اعزام و تبلیغ بین‌الملل موازی کاری صورت می‌گیرد؟

بنده این سؤوال را این‌گونه تصحیح می‌کنم که آیا استعدادیابی درست در زمینه تبلیغ صورت می‌گیرد یا خیر؟ متأسفانه از علوم روز در حوزه بهره‌مند نیستیم. یعنی افرادی که وارد حوزه می‌شوند را بر اساس تست‌های روانشناسی تقسیم‌بندی نمی‌کنند. برای نمونه افرادی که درون‌گرا بوده و برون‌گرا نیستند، مسلما نمی‌توانند در عرصه تبلیغ موفق باشند ولی می‌توانند نویسنده و یا متفکر بسیار خوبی شوند و ما این‌گونه تقسیم بندی نداریم.

چنین فردی به سبب ارتباطات ضعیف نمی‌تواند مبلغ موفقی باشد، هر چند انسان فاضل و آیت الله باشد. این فرد به درد تبلیغ حضوری نمی‌خورد. متأسفانه چنین چیزی نداریم و یک ضعف بزرگ است. به همین دلیل عموماً افرادی که برای تبلیغ بین‌الملل اعزام می‌شوند، بر اساس تجربه اعزام می‌شوند؛ ولی این رویه‌ رو به تصحیح است. البته این رویه کند است ولی تلاش می‌کنند که درست شود.

حتی از سوی برخی نهادها مقاومت‌هایی نیز صورت می‌گیرد و امیدواریم در آینده نزدیک این نهادها ارتباطات خوبی داشته باشند. یعنی به گونه‌‌ای عمل کنند که یک‌دیگر را هم‌پوشانی کنند. به گونه‌ای نباشد که یک ارگان شعبه‌ای‌ بزند و ارگان دیگر نیز با همان هدف و کارکرد شعبه دیگری را بزند. بلکه باید ارگان‌ها تجربیات را در اختیار ارگان‌های دیگر که می‌خواهند شعبه بزنند قرار دهند و متأسفانه چنین چیزی نداریم. یعنی تجربیات را در اختیار یک‌دیگر قرار نداده و با هم هماهنگ نیستند. امیدواریم در آینده درست شود.

رسا ـ از چه زمانی تبلیغ در عرصه بین‌الملل به ویژه در کشور ژاپن را شروع کردید؟ برنامه‌تان برای آینده چیست؟

بنده زمانی این کار را شروع کردم که نه جامعه المصطفی برنامه‌ای برای ژاپن داشت و نه مجمع جهانی اهل‌بیت(ع). در آن زمان برای آموزش زبان ژاپنی به تهران می‌رفتم و جرقه تبلیغ بین‌الملل را یکی از دوستان که روحانی و نماینده ولی‌فقیه در بسیج طلاب بود ایجاد کرد، ولی ادامه راه را خدا لطف کرد و خودم رفتم. برای تبلیغ بین‌الملل نیز متوجه شدم که کار فردی کفایت نمی‌کند و جوابگو نیست، به همین دلیل باید مؤسسه تأسیس شود تا این علم به ده‌ها نفر آموزش داده شود تا در این زمینه مؤثر واقع شوند؛ به همین دلیل بنیاد بین‌الملل مسلمانان ژاپن را تأسیس کردیم.

این بنیاد نیز کارهای مختلفی انجام می‌دهد و یکی از کارهای آن تولید سایت بود. کارهای دیگر بنیاد نیز شامل استقبال از نخبگان ورزشی، علمی و... ژاپنی در بخش‌های مختلف حوزوی و دانشگاهی است. ما این نخبگان را به ایران می‌آوریم و از پیش برنامه‌های دیدار با افراد مختلف را هماهنگ می‌کنیم.

ترجمه کتب اسلامی از دیگر کارهای بنیاد بین‌المللی مسلمانان ژاپن است که تاکنون چندین مجلد کتاب به ژاپنی و اردو ترجمه کرده است و این کارها تاکنون صورت نگرفته بود. برای نمونه کتاب نهج الفصاحه و منتخبی از غرر الحکم را به زبان اردو ترجمه کرده‌ایم. تعداد بسیار زیادی از ادعیه و کتاب‌هایی درباره تشیع و... به ژاپنی ترجمه کرده‌ایم. ترجمه صحیفه سجادیه نیز به زبان ژاپنی تمام شده و کارهای دیگری نیز انجام گرفته است. اخیراً نیز سخنرانی‌هایی به زبان ژاپنی خواهیم داشت تا فیلم آن را در اینترنت قرار دهیم.

رسا ـ خدمات دیگر بنیاد چیست؟

اگر در کشور ژاپن یا هر کشور دیگری فردی محصولاتی مانند کتاب درباره اسلام خواست برای او ارسال می‌کنیم. همچنین برای طلاب و غیر طلاب مانند ورزشکاران که رشته‌های ژاپنی مانند کاراته کار می‌کنند، زبان ژاپنی را آموزش می‌دهیم. بنیاد با همکاری برخی از شرکت‌های اقتصادی فروشگاه‌های اسلامی ایجاد کرده تا در هر جای جهان هر کسی هر محصول اسلامی مانند کتاب و... نیاز داشت ـ چه در داخل کشور و چه خارج کشور ـ ارسال ‌کند و این برای نخستین بار ایجاد شده است.

رسا ـ مؤسسه از چه زمانی آغاز به کار کرده است؟

حدود 2 سال می‌شود که آغاز به کار کرده است.

رسا ـ محوریت کار بنیاد بیشتر در چه زمینه‌ای است و تاکنون چه دوره‌هایی را برگزار کرده‌اید؟

محوریت کار مؤسسه کارهای فرهنگی بین‌المللی از جهت آموزشی، استقبال از نخبگان، ترجمه، ارسال محصولات اسلامی و... است. یکی دیگر از کارها، آموزش مجازی برای طلاب است. ما زمینه‌ای را ایجاده‌ کرده‌ایم تا بتوانیم رشته‌های خاصی مانند روانشناسی، کامپیوتر، تربیتی، حقوقی و... را به صورت مجازی به طلاب آموزش دهیم و طلاب نیز در پایان از آن‌چه فراگرفته‌ مقاله‌ای ارائه می‌دهند و مدرک خود را دریافت می‌کنند. این کار یک کار بسیار نوین و ویژه طلاب است.

رسا ـ مگر در کشور چنین مؤسسات و مجموعه‌هایی نیست؟

بنده برگزاری چنین دوره‌هایی را در سطح کشور ندیدم، البته چند سایت است ولی چنین روشی ندارند. وقتی در سطح کشور چنین دوره‌هایی برگزار نمی‌شود به طریق اولی در حوزه نیز برگزار نمی‌شود. ما کارهایی را که می‌خواهیم آغاز کنیم پس از ماه‌ها مطالعه آغاز می‌کنیم. ما کارهایی را انجام می‌دهیم که انجام نشده و زمین مانده است. به هیچ وجه موافق موازی کاری نیستیم.

رسا ـ بنیاد در عرصه تبلیغ بین‌الملل چه چیزهایی را می‌خواهد عرضه دهد؟

نگرش ما فرا جناحی و فرا دینی است. لزوماً نمی‌خواهیم فردی که با ما مرتبط می‌شود مسلمان شود. اولین هدفمان این است که اخلاق و عقلانیت را در سطح جهان افزایش دهیم. ما همانگونه که با کفر مخالف هستیم با بی‌اخلاقی در سطح جامعه نیز مخالف هستیم. دیدگاهمان تنها مسلمان و شیعه شدن افراد نیست، بلکه موافق کارهای اخلاقی در سطح جهانی هستیم.

رسا ـ بنیاد شما برای طلاب چه دوره‌هایی در نظر گرفته است؟

دوره‌های آموزش علوم انسانی را برگزار می‌کنیم که به طلاب مدرک سطح سه را نیز خواهیم داد. همچنین این افراد به عنوان مبلغ و مترجم نیز استخدام می‌شوند. ولی ممکن است دوره‌ها مقداری طول بکشد، چون برای نمونه فراگیری زبان انگلیسی راحت‌تر از زبان چینی و زبان چینی راحت‌تر از زبان ژاپنی است به همین دلیل دوره‌ها مقداری افزایش می‌یابد. ولی در اصل این‌که ما مبلغ تربیت کرده و از راه حقیقی و مجازی به کار می‌گیریم، شکی در آن نیست. همچنین افراد غیر طلبه مانند ورزشکاران را نیز تربیت می‌کنیم.

رسا ـ تربیت ورزشکار مسلط به زبان ژاپنی چه سودی در بحث تبلیغ دارد؟

ما در جامعه خودمان به هر میزان افراد عالم‌تر و با سوادتر تربیت کنیم و یک زبان را نیز مسلط باشد بسیار و مفید‌تر از آن فردی است که ورزشی را کار می‌کند ولی اصطلاحات آن را نمی‌داند. خود این کار سبب گسترش علم و فرهنگ در کشور می‌شود. فردی که زبانی را فرا می‌گیرد بسیار بهتر از آن است که زبان را نداند.

رسا ـ دید شما تبلیغ در عرصه بین‌الملل است، تربیت ورزشکار چه نقشی می‌تواند در این زمینه داشته باشد؟

مسلما مفید واقع می‌شود.

رسا ـ مشکلات شما چیست؟

مشکلی اصلی ما مشکل بودجه است. یعنی از هیچ ارگانی برای بنیاد بودجه دریافت نمی‌کنیم. اکثر مراجع تقلید نیز اجازه استفاده از خمس را داده‌اند، لذا اگر کسی بتواند در این زمینه کمک کند، مؤسسه بسیار می‌تواند مفید واقع شود.

رسا ـ صحبت شما با مسئولان حوزه چیست؟

از استعدادهای جوان خوب استفاده شود. یعنی به گونه‌ای نباشد مبلغ جوان و با استعداد را به دلیل عدم شناخت استفاده نکنند. در حوزه استعدادهای فراوانی داریم که از آن‌ها استفاده نمی‌شود و باید در این زمینه برنامه‌ریزی بسیار مناسبی داشت. حتی سبک طلبگی کردنمان نیز مشخص نیست، به گونه‌ای که مدیر می‌گوید من تضمین نمی‌کنم که شما با خواندن این دروس به جایی برسید. این حرف نشد! چون باید برنامه‌ای ارائه دهند.

مقام معظم رهبری بارها فرموده‌اند در حوزه نخبگان را شناسایی کنید و ما چنین کاری در حوزه نداریم. از زمانی که طلبه وارد حوزه می‌شود استعدادیابی نمی‌شود تا زمانی که از حوزه خارج می‌شود. به چنین چیزی‌هایی اعتقاد نداریم. ممکن است استعداد یک طلبه در نویسندگی باشد، باید به این سمت هدایت کرد. از علوم روز باید استفاده کرد. باید استعداد افراد را شناسایی و آن‌ها را پرورش دهیم. بدانیم طلبه در چه زمینه‌ای استعداد دارد و ضریب هوشی او چقدر است. برای تمام این مسائل اکنون در روانشناسی تست داریم.

حتی افرادی که خود را به عنوان نخبه معرفی می‌کند از او نیز استفاده نمی‌کنند. بنده بر روی وب سایت حوزه حدود 5 سال پیش تمام استعدادهای خودم را نوشتم، ولی تاکنون هیچ تماسی نگرفته‌اند. این چه وضعی در حوزه است! چرا؟ چون کسانی که مسئول حوزه و مسئول بخش استعدادیابی هستند این‌گونه فعالیت می‌کنند؛ در حالی که علی القاعده نباید این‌گونه باشد. باید استعدادها را فوری شناسایی کنند.

بحث دیگر استقبال و حمایت از زبان‌دانان است. حمایت از کارهای نو است. ولی سازمان درست و درمان برای حمایت نداریم، بلکه اگر فردی می‌خواهد کاری انجام دهد باید به دفاتر مراجع مراجعه کند، هزینه شخصی بپردازد، این آقا و‌ آن آقا را ببیند تا درست شود؛ در حالی این کار وظیفه مسئولان حوزه است. تنها وظیفه حوزه گسترش فقه و اصول نیست، لذا این کارها باید انجام شود. ما کارهای زمین مانده بسیار داریم که در این زمینه باید به طلاب کمک شود.

رسا ـ توصیه شما به طلاب چیست؟

طلبه باید از اول به دنبال معنویت باشد. وجه تمایز حتی یک مرجع از فرد عادی معنویت او است. اگر فردی تمام کتب فقهی و اصولی را حفظ باشد ولی معنویت نداشته باشد این فرد به هیچ عنوان آیت معنوی نیست. طلبه‌ای که از اول تا آخر طلبگی خود یک دوره تفسیر قرآن، صحیفه سجادیه و نهج البلاغه را نخوانده، نمی‌شود به او طلبه و اهل معنویت گفت. طلبه باید اهل معنویت باشد و با قرآن، نهج‌البلاغه و دعا مأنوس باشد. این‌ها، برنامه لاشک فیه طلبه است.

دومین کار طلبه، ورزش است. طلبه باید ورزشکار و فعال باشد، البته بنده بیشتر ورزش‌های رزمی را توصیه می‌کنم. چون فرد افزون‌بر این‌که فرد می‌تواند از خود دفاع کند، مدرک ورزشی که می‌گیرد می‌تواند عاملی برای تبلیغ باشد. برای نمونه فردی که دان سه یا چهار کاراته را دارد می‌تواند کلاسی را در محیط‌هایی که به تبلیغ می‌رود تشکیل دهد و همزمان با آموزش ورزش، تبلیغ خود را نیز انجام دهد. ورزش یک وسیله بسیار خوب تبلیغی است، همان‌گونه که مسجد یک وسیله تبلیغی است.

سومین مسأله زبان است. اگر بخواهیم با دنیا ارتباط برقرار کنیم و مقالات و کتب علمی را بخوانیم باید زبان‌های مختلفی را فرا بگیریم. زبان اسلامی نیز زبان عربی است. این زبان‌ها را به راحتی می‌توان در سنین پایین فرا گرفت. فردی که از سنین 17 سالگی وارد حوزه می‌شود می‌تواند تا سن 20 سالگی یک زبان را کاملا فرا بگیرد. یک زبان را از 20 سالگی تا 23 سالگی و زبان دیگر را می‌تواند تا 26 سالگی فرا بگیرد. زبان عربی را که خود حوزه یاد می‌دهد و طلبه تنها مکالمه آن را باید فرا بگیرد. طلاب به راحتی می‌توانند زبان را فرا بگیرند.

موضوع دیگر این است که طلاب روایات را زیاد بخوانند. ما طلبه روایت خوان نداریم، حتی افرادی که درس خارج می‌خوانند. افرادی که یک دوره کتاب وسائل الشیعه را خوانده‌اند، بسیار نادر هستند در حالی که در این کتاب روایات اهل‌بیت(ع) است. بسیاری از افراد ده‌ها جلد کتاب اصولی،‌ فلسفی و... می‌خوانند ولی غافل از یک کتاب روایی. در حالی که روایت سخن ائمه اطهار(ع) است نه سخن کانت و... .

فرد اگر می‌خواهد اسلام شناس باشد باید ببیند که اهل‌بیت(ع) چه گفته‌اند. ما می‌خواهیم اسلام شناس باشیم در حالی که سخن ائمه اطهار(ع) را نشنیده‌ایم. یعنی می‌خواهیم از واسطه‌های ذهنی برای شناخت اسلام استفاده کنیم. مانند این‌که کتابی می‌خوانیم که به واسطه 30 تا 40 واسطه به ما رسیده است. می‌توانیم قرآن و نهج‌البلاغه را بخوانیم تا ببینم خدا و اهل‌بیت(ع) چه فرموده‌اند.

متأسفانه ما از قرآن و مشتقات آن مانند حفظ، زیباخوانی، ترتیل، تجوید و... بسیار غافل هستیم. امیرمؤمنان(ع) در نهج‌البلاغه بسیار غراء سخن گفته‌اند و این کتاب را مسیحیان و اهل‌سنت می‌خوانند ولی ما غافل هستیم. برای داشتن معنویت و مناجات باید با صحیفه سجادیه مأنوس شد. بسیاری از افراد مانند شمع هستند، یعنی خودشان می‌سوزند تا بیرون را روشن کنند در حالی که این‌گونه نیست. فرد باید مانند خورشید باشد، یعنی هم خودش مشتمل باشد و هم شمه‌ای از نور خود را به دیگران بدهد، در حالی که بسیاری از افراد خیال می‌کنند اگر چند نفر را ولو به صورت ظاهری نماز خوان بکنیم، تمام است ولی این‌گونه نیست. اگر معنویت و یا خانواده‌‌داری او کم باشد، فرد به هر میزان بخواهد منبر برود و یا کارهای دیگر انجام دهد، مردم قبول نخواهند کرد. در روانشناسی نیز مشخص شده 70 درصد ارتباطات از طریق زبان بدن است، نه از طریق گفتار.

بحث دیگر مطالعات روز طلبه است. بسیار زشت است که طلبه سطح چهار یا دکترا از حوزه داشته باشد، ولی تایپ کردن آدرس اینترنتی را بلد نباشد. طلبه باید روزی حداقل نیم ساعت مطالعات علمی و روانشناسی داشته باشد. بسیاری از مشکلات اخلاقی ما به طب و روانشناسی گره خورده است. طلبه خود باید به علوم روز تسلط داشته باشد و خیال نکند همه چیز تنها نصیحت خالی است.

402/ر/993