برای به دست آوردن فضایل اخلاقی باید تمرین کرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سید محمد رضا حجازی، کارشناس و پژوهشگر در حوزه اخلاق اجتماعی، در برنامه صبح روشن که از رادیو معارف پخش می‌شد، به ارائه ویژگی‌های نقد سازنده پرداخت و گفت: نقد و انتقاد هنر است اما نقد پذیری فضیلت است، اینکه بعضی از ما از نقد گریزانیم برای این است که برای به دست آوردن این فضیلت تمرین نکرده‌ایم.
وی ادامه داد: همه ما از اینکه مورد نقد قرار بگیریم و کسی از ما ایراد بگیرد ناراحت می‌شویم، اما این ناراحتی وقتی که از ما در جمع نقد می‌شود یا وقتی که نقد بی جا است و آداب نقد رعایت نمی‌شود بیشتر می‌شود، اگر ببینیم که طرف نقد کننده خودش عمل کننده به حرفش نیست و خود او هم این عیب را دارد نقد او را نمی‌پذیریم و از اینکه چنین شخصی ما را نقد کند خوشمان نمی‌آید.
این کارشناس حوزوی ابراز داشت: نقد شونده هم ممکن است به سبب اینکه خود را بی عیب می‌داند نقد را نپذیرید، برای پذیرفتن نقد، اول باید بپذیریم که کار ما امکان دارد کمبود و نقص داشته باشد، البته گاهی غرور بی جا سبب نپذیرفتن یا ناراحت شدن از نقد دیگران می‌شود، فرار از واقعیت‌ها و فرار از خود نیز علت دیگر است، یعنی ما نمی‌خواهیم با مشکل روبرو شویم.
وی اظهار داشت: گاهی نقد کننده همه آداب را رعایت می‌کند، اما نقد بی جا است و خرد کردن طرف مقابل است، نقد می‌تواند سبب تحقیر شود، پس نقد شونده از این نقد ناراحت می‌شود.
حجت‌الاسلام حجازی ابراز داشت: ما شیوه‌های زیبا، منطقی و علمی فراوانی در روایات و آیات برای راهکارهای نقد پذیری داریم، پنج عرصه برای نقد و انتقاد وجود دارد، عرصه اول: علمی و فرهنگی، عرصه دوم: سیاست و حکومت، عرصه سوم: تبلیغ و نصیحت، عرصه چهارم: روابط اجتماعی و عرصه پنجم: خانواده است.
وی بیان داشت: نقد و انتقاد به عرصه‌های مختلف تقسیم شده است، برای اینکه هر کدام از این‌ها شیوه خودش را دارد، یعنی ما روشی را در دانشگاه در عرصه علمی داریم که آن روش در خانه جواب نمی‌دهد، هر کدام از عرصه‌ها مختص خودش است، مثلا عرصه علم و فرهنگ، عرصه رشد است، جای نقد است اگر در علم و معرفت نقد نباشد رشد و پیشرفت هم نیست.
این کارشناس اخلاق اجتماعی ادامه داد: در عرصه علمی شیوه ما باید عالمانه، منطقی و مستدل باشد، یعنی جایگاه علم و فرهنگ جایگاه شعار و ایرادات ظاهری نیست، اگر ما ایراد و اشکالی می‌بینیم باید با منطق بگوییم، در عرصه فرهنگی شیوه نقد باید مصلحانه و دلسوزانه باشد، یعنی اصلاح کننده و همراه با بیان راهکار باشد.
وی ابراز داشت: اگر روش نقد کردن هدفمند و با رعایت اسلوب و اصول نقد باشد همه جا جواب می‌دهد، در هرعرصه‌ای این نیاز می‌شود، در عرصه خانواده نقد باید از روی صداقت باشد، باید با بیان مثبتی باشد یعنی اول خوبی‌های طرف بیان شود بعد مورد نقد قرار گیرد، نکته مهم این است که باید فقط و فقط بین افراد خانواده باشد و همه فامیل از این مشکل آگاه نشوند، نقد در خانواده باید دلسوزانه و با مهر و محبت باشد.
حجت‌الاسلام حجازی در پایان اظهار داشت: در تمام این شیوه‌ها و عرصه‌ها سه اصل وجود دارد، اول اینکه نقد باید منطقی و روشن باشد، دوم اینکه آداب اخلاقی در آن رعایت شود حتی با دشمن، یعنی صرف اینکه او دشمن ما است دلیل نمی‌شود که ادب و اخلاق را کنار بگذاریم، اصل سوم دوری از مراء است، یعنی بگو مگوی بیهوده نکنیم، در روایات هم روی این مساله تاکید شده که «مراء» باعث آسیب است. /9194/پ202/ی