رسیدن به معرفت در گرو توجه به اخلاق است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، رییس شورای حوزه ­های علمیه استان تهران در چهل و پنجمین جلسه از سلسله دروس هفتگی اخلاق که امروز 10 دی  در حوزه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: تا باور نکنیم نفس ما خصم ما است، بیماری های نفسانی درمان­پذیر نخواهد بود.

حجت الا سلام والمسلمین رشاد با بیان اینکه راه های نظری، به دو نوع ایجابی و سلبی تقسیم می­شود افزود: از جمله راه های ایجابی باور به درد و دردمندی است قبل از درمان هر دردی، انسان باید باور کند که دردمند است چنان که در درد‌های جسمی اگر بیمار نپذیرد یا نداند که بیمار است، نمی توان معالجه‌اش کرد، در دردهای باطنی هم تا بیمار، بیماری خود را نپذیرد، نمی­‌توان او را معالجه کرد.

وی در ادامه بیان کرد: تا وقتی که فرد مبتلای به رذائل اخلاقی و روحی، نپذیرد که رذیلت، رذیلت است و او هم مبتلا به بیماری رذیلت است، اصلا درمان را نمی‌توان آغاز کرد اگر کسی تفطن ندارد که گرفتار رذیلت است یا اینکه قبول ندارد که مبتلای به رذیلت است بلکه آن را فضیلت هم می‌پندارد، این چنین فردی هیچگاه معالجه نمی شود.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد افزود: در بیماری‌های جسمی، اگر بیمار نداند یا نخواهد، غالباً می‌شود معالجه اش کرد به جبر هم می‌شود دارو را به او خوراند، اثر خود را هم خواهد گذاشت اما در بیماری‌های روحی، این طور نیست. و بسیاری از راهکارها را باید خود بیمار به کار ببندد و اگر کسی بخواهد از بیرون، تزریق و تلقین کند، مشکل حل نمی‌شود.

وی در ادامه بیان کرد: نقش استاد، مربّی و مرشد در طریق معنویت و سلامت اخلاقی خیلی مهم است اما اگر کسی درد را احساس نکرد، آن پزشک حاذق نمی تواند کاری بکند کسانی که ما می‌شناسیم که اهل اخلاق و معنا بودند، اهل معرفت شدند.

رییس شورای حوزه ­های علمیه استان تهران افزود: راه های مقابله با رذائل به راه های دفع و راه های رفع تقسیم می شوند از این رو نباید اجازه داد که رذیلتی وارد نفس بشود تا آدم را درگیر کند و سرانجام انسان، مغلوب شود. باید از همان ابتدا دفع کرد ولی اگر وارد شد به ناچار باید به راه‌های رفع آن پرداخت؛ راه دفع، سهل تر از عمل رفع است در واقع اگر انسان مقابله و مواجهه کند و اجازه ندهد که رذیلت سراغ انسان بیاید او دیگر رفتار نمی شود تا به اندیشه رفع و درمان آن بیفتد.

وی در ادامه با بیان اینکه دولت‌هایی که این حقیقت را درک کرده‌اند، بیشتر در بهداشت، سرمایه‌گذاری می کنند تا درمان، گفت: درمان بعد از ابتلا است ولی بهداشت اجازه مبتلا‌شدن را نمی‌دهد وقتی محیط، آلوده نبود وقتی محیط کار، زندگی، محیط اجتماع، آلوده نبود؛ بیماری رخ نمی دهد تا نیاز به بیمارستان باشد بهداشت به لحاظ مادی کم‌هزینه‌تر و به لحاظ اجرایی سهل‌تر از درمان است.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد خاطرنشان کرد: به همین جهت می گویند پیشگیری مقدم است، در مسیر اخلاق هم همین طور است بهداشت اخلاقی و پیشگیری و دفع، سهل تر، سریع تر، کم‌هزینه‌تر و عملی‌تر از درمان و معالجه است چرا‌که وقتی انسان مبتلا شد، امید به درمان کم می‌شود برای اینکه کسی معتاد نشود جلوگیری آسانتر است؛ اما وقتی معتاد شد معلوم نیست بشود او را از چاه ویل اعتیاد بیرون آورد رذائل اخلاقی هم همین وضعیت را دارد.

حجت الاسلام والمسلمین رشاد افزود: درمان علمی سلبی رذیلت، این است که ما به عواقب رذالت‌بار یک بیماری فکر کنیم تا زمانی که به بیماری خود نمی اندیشیم لاجرم از او اندیشه نمی‌کنیم، نمی‌ترسیم، پرهیز نمی کنیم یکی از راه‌ها این است که به آثار خسارت بار و مخرّب مراء فکر کنیم الْمِراءُ بَذْرُ الشَّرِّ(غررالحکم، چاپ دانشگاه جلد 7 ص 364) مراء، تخم شر است؛ هرچه شر است از مراء برمی خیزد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: از بهترین شیوه‌های درمان، این است که ما سعی‌کنیم؛ و بنا را بر این بگذاریم که در زندگی خود، وقت خالی نداشته باشیم «فاذا فرغت فانصب» این آیه، به این معناست که اصولاً وقت خالی و معطل در عمر نباید داشت؛ هرکاری تمام شد، کار دیگری باید شروع شده باشد؛ از هر کاری فارغ شدی، باید کار جدیدی آغاز شده باشد این که انسان بی برنامه باشد؛ قهراً دچار معاصی و رذائل می‌شود./817/پ203/ب4