فراگیری مد ایرانی اسلامی نیازمند تغییر نگاه تولید‌کنندگان سنتی
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، هر از چندگاه یک مد جدید که با ارزش‌های اسلامی و هنجارهای اجتماعی جامعه ما در تضاد است سر بیرون می‌آورد. به سطح شهر که نگاه می‌کنید خیلی وقت‌ها با پوشش‌هایی مواجه می‌شوید که بی‌تردید مربوط به جامعه ما نیست و مدهایی است که شوها و ژورنال‌های زیر‌زمینی دیکته کرده‌اند. این بار نوبت مانتوهای جلو باز و شیشه‌ای است که در برابر هنجارهای اجتماعی و حجاب و حیا قرار گیرند. جولان مدهای غیرایرانی در حالیست که چند سالی می‌شود کارگروه ساماندهی مد و لباس فعالیت خود را در ارائه مدهای برخاسته از جامعه و ارزش‌های کشورمان آغاز کرده است با این وجود همچنان در ذائقه‌سازی برای مخاطب و در دست گرفتن نبض مد جامعه موفق نبوده‌ایم. این موضوع چالشی است که برای بررسی چرایی آن به سراغ حمید قبادی دبیر کارگروه مد و لباس ایرانی - اسلامی رفته و با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
از نظر شما به عنوان دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس با وجودی که چند سالی از آغاز به کار این کارگروه می‌گذرد و تلاش‌هایی هم در زمینه مد و لباس صورت گرفته است، چرا ماحصل این تلاش‌ها را در سطح جامعه نمی‌بینیم و وضعیت مد و لباس امروز به چنین شرایطی افتاده است؟
موضوع کاربردی کردن آثار طراحی شده توسط طراحان و ورود آن به بازار توسط تولید‌کنندگان یک فرآیند چند وجهی است و ابعاد گوناگونی دارد. تلاش گسترده‌ای صورت گرفته تا نظرات طراحان به تولید‌کنندگان نزدیک شود و به نوعی ذائقه مردم هم در این موضوع دخالت داده شود اما به دلیل ساختار سنتی دیرینه و دارای قدمت در عرصه تولید لباس ما در ابتدای کار هستیم. تعداد زیادی از آثار و طرح‌هایی که توسط طراحان مد و لباس طراحی شده الگوسازی شده و به تولید انبوه هم رسیده است اما حجم نیاز جامعه بسیار گسترده‌تر از آن است که ما شاهد این باشیم که تغییرات در این حوزه سریع اتفاق بیفتد. ما معتقدیم تأثیرات برای تغییرات در حال عملیاتی شدن است و شاهد این هستیم که اصل موضوع طراحی کم کم دارد به بخش تولید ورود پیدا می‌کند. پیش از این شاید در حوزه تولید به خصوص در تولید سنتی اعتقاد چندانی به مسئله تولید مستقل وجود نداشت و نمونه‌های تولید‌شده قبلی را که عمدتاً غیرایرانی بود و مشکلات متعددی داشت شاهد بودیم.
با وجود اینکه شما می‌گویید در حال حاضر به سمت اثرگذاری تلاش‌های کارگروه برای تغییر در بخش تولید حرکت می‌کنیم اما چنین تغییراتی در سطح جامعه به هیچ وجه ملموس نیست و ما شاهد فراگیر شدن مدهای نامناسب هستیم. دقیقاً سؤال من این است که چرا با وجود روندی که شما ذکر می‌کنید همچنان این اثرگذاری وجود ندارد؟
تأثیر‌‌گذاری و ملموس شدن تأثیر اقدامات صورت گرفته زمانبر است و فرصت کافی را می‌طلبد. اما تغییرات و تأثیرات شروع شده است و تعداد زیادی از تولید‌کنندگان دارند این تغییرات را شروع می‌کنند.
پس درباره مدهای نامتعارفی مانند مانتوهای شیشه‌ای که هم‌اکنون به یکی از مدهای فراگیر در جامعه تبدیل شده است چه می‌گویید؟
درباره نمونه‌هایی که هر از چند گاه در کشورمان به عنوان مد از آن یاد می‌شود باید عرض کنم که از آنجایی که متأسفانه ما سال‌های سال به عنوان مصرف‌کننده مد غیرایرانی بودیم و نه تولید‌کننده آن، هنوز مسئله ظهور و بروز برخی مدهای غیر‌متعارف در جامعه وجود دارد. اما باید روی این نکته تأکید کنم که هیچ‌گاه مانتوی شیشه‌ای در جامعه ما نمی‌تواند جایگاه حرفه‌ای و جایگاه اصلی به خودش اختصاص دهد به طوری که بتواند جریان جدی را به دنبال خودش بکشاند.
اما بر خلاف صحبت‌های شما این اتفاق در حال رخ دادن است.
اگر از پارچه تور یا حریر برای تزئین و تکمیل لباس استفاده شود و پوشیده باشد اشکالی ندارد اما بدیهی است که ما با استفاده از این جنس پارچه‌ها برای کل لباس مخالفیم و اصولاً چنین لباسی نمی‌تواند به عنوان لباس اجتماع مطرح باشد و نیروی انتظامی با طرحی که در دست اجرا دارد هم در سطح تولید‌کننده و هم با کسانی که احیاناً دارند از این دست لباسها استفاده می‌کنند برخورد می‌کند. این دسته افراد جزو کسانی هستند که لباس مجلس را با لباس اجتماع اشتباه گرفته‌اند یا تعمداً می‌خواهند این لباسها را به جای لباس اجتماع استفاده کنند. ولی اینکه از پارچه تور یا حریر در تکمیل و برای تزئین لباس مثل سرآستین یا انتهای لباس استفاده شود تکنیکی است که با حفظ اصالت و پوشیدگی لباس، برخی از تولید‌کنندگان از آن استفاده می‌کنند.
آنچه شما به عنوان یک تکنیک در طراحی لباس و تزئین از آن یاد می‌کنید در صورتی می‌تواند به عنوان لباس اجتماع استفاده شود که به نوعی با آستر کشی بخش تور یا حریر پوشیدگی لازم را داشته باشد. اما آنچه در مانتوهای مد جدید می‌بینیم پوشش مناسبی را برای خانم‌هایی که از این نوع مانتو استفاده می‌کنند فراهم نمی‌آورد. غیر از این است؟
دقیقاً همینطور است. این نوع لباسها به هیچ عنوان درچارچوب‌های ما نیست و قطعاً مغایر با ارزش‌هاست و نیروی انتظامی هم با تولید‌کنندگان و هم با مصرف‌کنندگان آن برخورد خواهد کرد.
آقای قبادی! ما هیچ وقت وضعیت بدحجابی را در این سطح و به صورت مانتوهای شیشه‌ای و جلوباز به همراه شلوارهای ساپورت نداشتیم و این در شرایطی است که شما هم مشغول فعالیت‌هایی در حوزه مد هستید. شما قبول ندارید که وضعیت حجاب به رقم فعالیت‌های ستاد ساماندهی مد و لباس از قبل بدتر شده است؟
ببینید شما این را در نظر بگیرید که یک روزی ما لباس‌های به شدت چسبان را داشتیم که آن هم یک ضد‌ارزش بود و حالا داریم لباس‌های جلوباز یا مانتوهای شیشه‌ای را می‌بینیم. در واقع همه اینها تبعات و آفت‌های توجه به مد غیرایرانی است با اینکه بسیاری از این لباسها طراحی ایرانی شده است. در واقع با اینکه لباس واجد عنصر طراحی است، نحوه استفاده از آن مسئله‌دار است. بسیاری از تولید‌کنندگان و طراحان شاید از ابتدا برای بسته شدن جلوی لباس دگمه و انواع تکنیک‌هایی را که به این منظور استفاده می‌شود، به کار ببرند ولی متأسفانه این مصرف‌کننده است که این موارد را رعایت نمی‌کند و به این شکل در جامعه ظاهر می‌شود و رفتار ضد‌ارزشی نشان می‌دهد.
صحبت‌های شما در این باره نشان می‌دهد که ذائقه‌سازی مناسبی صورت نگرفته است و ذائقه‌سازی و جریان مد در جامعه را مدل‌های غربی هدایت می‌کنند. اینطور نیست؟
من معتقدم ما داریم تلاش خودمان را می‌کنیم اما اول راهیم. به بیان دیگر هم اکنون بیش از 150 سال است که ما مصرف‌کننده مد هستیم و مدل‌های غیرایرانی را در صنعت لباس مد نظر داشته‌ایم. حتی بعد از انقلاب هم به شکل دیگری تقلید از الگوهای غیرایرانی داشته‌ایم و ارائه‌دهنده طرح‌های جدید و مدساز نبوده‌ایم. الان طی چند سال اخیر کار ما در حوزه مد و لباس ایرانی - اسلامی شروع و گام‌هایی جدی هم در این باره برداشته شده است. با اطمینان می‌توان گفت که بسیاری از تغییراتی که در جامعه شاهد آن هستیم محصول همین ذائقه‌سازی و مدسازی جدید ایرانی - اسلامی است اما شما قبول کنید فشار جریان‌های غیرایرانی کم نیست. این در حالی است که ما هم داریم تلاش می‌کنیم و مؤسسات مدساز هم دارند تلاش می‌کنند اما تغییر نگاه سنتی به حرفه‌ای کار ساده‌ای نیست.
این تغییر نگاه سنتی به حرفه‌ای در حوزه مدسازی چگونه است و چه اثری بر مدهای ایرانی - اسلامی مناسب می‌تواند داشته باشد؟
یعنی اینکه طرح‌های ایرانی و طرح‌هایی که به نوعی با ارزش‌های جامعه منطبق نیست باید تبدیل به تولید صنعتی شده و به صورت انبوه وارد جامعه شود. یکی از مشکلات جدی ما کافی نبودن مراکز عرضه لباس ایرانی - اسلامی است. تمامی موارد ذکر شده همزمان در جبهه‌ای مختلف در حال شکل‌گیری است. به نظر من از کارگروه ساماندهی مد و لباس و جریان مرتبط با کارگروه نمی‌توان توقع داشت ظرف مدت 5-4 سال یا 10 سال همه چیز را بخواهد تغییر دهد اما همین که آهسته آهسته بتواند نگاه و باور را تغییر دهد خود گام مهمی است.
طبیعتاً از کارگروه چنین انتظاری وجود ندارد اما این انتظار هست که ظرف مدت همین 5-4 سال تغییراتی را در جامعه شاهد باشیم.
الان در هفته‌های مد تهران که در سال گذشته و امسال اجرا شد به خصوص این هفته مد آخر بیش از 170 مدل را به جامعه عرضه کرد؛170 مدلی که تولید می‌شود. اما در مصرف تیراژ بسیار کلان حجم قابل ملاحظه‌ای نیست و باید بیشتر شود. ما نباید تلاش طراحان ایرانی را که شروع شده و قدرتمند هم شروع شده با برخی کژرفتاری‌ها و رفتارهای مغایر با ارزش‌ها نادیده بگیریم. درصد بد‌رفتاری‌ها و پوشش‌های نامناسب نسبت به کل جامعه درصد بالایی نیست. گرچه همین مقدار هم برای ما زننده و نامناسب و نازیباست.
اینکه درصد این نوع از رفتارها بالا نیست کاملاً درست است اما قبول دارید که نمود بسیار بالایی دارد؟
بله به شدت نمود دارد و دلیلش هم این است که در هر حوزه‌ای یک موضوع نامناسب و بد‌رفتار نمودی به مراتب بیشتر و تأثیر‌‌گذارتر دارد. حرف شما کاملاً درست است اما با اطمینان می‌شود گفت که مسیر مدسازی ایرانی - اسلامی کار خودش را آغاز کرده است. الان دیگر مثل گذشته نیست که ما بگوییم لباس پوشیده پیدا نمی‌شود. همین الان در سایت ایران مد بیش از 520 مرکز عرضه لباس ایرانی - اسلامی وجود دارد که در بحث لباس مردان، زنان و حتی کودکان لباس‌های مناسب را عرضه می‌کند.
در حالی که در گذشته 10 مرکز عرضه چنین لباس‌هایی را به سختی می‌شد پیدا کرد. این نشان می‌دهد مسیر شروع شده اما اگر بخواهیم بگوییم مد ایرانی - اسلامی کاملاً در جامعه فراگیر شده و همه را تحت پوشش قرار داده، باید اعتراف بکنم این اتفاق نیفتاده و ما باید به سرعت به این سمت و سو حرکت کنیم. لازمه این کار هم تغییر نگاه تولید‌کنندگان به حرفه‌ای است که این مسئله هم شروع شده است.
آقای قبادی! گاهی مطرح می‌شود که ما در صنعت پوشاک با یک مافیا مواجهیم که به لباس‌های ایرانی- اسلامی اجازه جولان نمی‌دهند. شما چقدر چنین فرضیه‌ای را قبول دارید؟
رفتار سنتی ما و عدم‌باور ظرفیت داخلی در حوزه طراحی و برنامه‌ریزی پیش از تولید اصلی ترین مشکل ماست. باید برندسازی کنیم و تا روزی که جریان سنتی نخواهد تغییر کند ما این مشکلات را خواهیم داشت. الان در حوزه عفاف و حجاب به خوبی دارد بحث برندسازی پیش می‌رود و برندهایی هستند که در 70 فروشگاه اقلام عفاف و حجاب را عرضه می‌کنند. در لباس مردانه و زنانه هم دارد این اتفاق رخ می‌دهد که هم پارچه و هم طرح آن ایرانی است. اما فراگیر شدن آن و پاسخ به نیاز آحاد جامعه اتفاق بزرگی است که من معتقدم روش سنتی دیگر جوابگو نیست. تولید‌کنندگان سنتی باید شیوه کارشان را تغییرداده و از عنصر طراحی بهره ببرند. ./998/د102/س
منبع: روزنامه جوان