۱۲ بهمن ۱۳۹۵ - ۰۹:۳۵
کد خبر: ۴۷۷۲۸۵

نشست مواجهه سینما با مفاهیم قرآنی برگزار شد

کارشناس سینمای دینی گفت: هر کدام از رویکرد های مختلف در اقتباس با متن مرجع که انتخاب شود، باید به پیش نیاز اولیه که پژوهش است، مراجعه شود.
حجت الاسلام والمسلمین داوود آبادی کارشناس فیلم نامه نویسی و کارشناس سینمای دینی سلسله نشست های قرآن و سینما

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام داوود آبادی کارشناس فیلم نامه نویسی و کارشناس سینمای دینی شب گذشته در دومین نشست از سلسله نشست های قرآن و سینما با موضوع «مواجهه سینما با مفاهیم قرآنی» که در مرکز فرهنگی هنری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد، اظهار داشت: شاید بتوان گفت که این مواجهه، سطحی ترین مواجهه با آموزه ها و مفاهیم قرآنی است که عنوان از آموزه های قرآنی انتخاب شود، سپس قصه ای نقل شود که ممکن است به نحوی با روح کلی قرآن ربط پیدا کند.

وی گفت: امروز برخی از هنرمندان و اهالی سینمای ما می گویند که مگر می شود فیلمی در نظام جمهوری اسلامی فیلم سینمایی تولید کرد و قرآنی نباشد؛ این ادعا را تنها اهالی سینمای ما ندارند، حتی برخی از نظریه پردازان دیگر کشورها هم این نظر را دارند و می گویند که اگر بتوانیم ساختارها را از کتب مقدس بگیریم اما قصه خود را تعریف کنیم.

رویکرد های مختلف در اقتباس با متن مرجع

کارشناس فیلم نامه نویسی با اشاره به رویکرد های مختلف در اقتباس با متن مرجع تصریح کرد: وقتی که قرار است یک متن مرجع داشته باشیم و چیزی که در آن آمده را اقتباس کنیم، سه کار را می توان انجام داد: یکی این که رویکرد ما رویکرد وفادارانه است، به این معنا که آن چه که در این متن آمده، بدون تغییر و تحول به متن و رسانه دیگر تبدیل کنیم؛ رویکرد دوم، وام گیرانه است، به این معنا که برخی از مکان ها و شخصیت ها را از متن اصلی اقتباس کنیم و در اثر بعدی انعکاس دهیم؛ رویکرد بعدی، رویکرد آزاد است که اقتباسی که صورت می گیرد بسیار آزادانه است؛ در هر سه رویکرد می توان مواجهه با قرآن را داشت.

وی افزود: می توان سردمدار رویکرد وفادارانه را مرحوم سلحشور دانست که می گوید اگر قرار است درام شکل بگیرد، راهی نیست مگر این که از واقعیت عبور کند و اگر واقعیت نباشد، آن هدفی که برای داستان ها تعریف شده است، تحقق پیدا نخواهد کرد؛ سلحشور نتوانست آن را تئوریزه کند.

حجت الاسلام داوود آبادی اظهار داشت: اگر قرار است کسی به عنوان هنرمند متعهد اثری را با توجه به قرآن تولید کند، باید دید که آن متن مرجع که قرآن است و کسی که این کتاب را خلق کرده و یا آورده است، هدف و ذهنیتش چه بوده است؛ اگر آن را کشف کردیم، باید این اقتباس صورت بگیرد که تأمین کننده آن ورع باشد. شاید اگر این چیزی که سلحشور می گوید که باید عین واقعیت را بازنمایی کنیم را انجام ندهیم، هدف اولیه که مد نظر خداوند بوده تحقق پیدا نخواهد کرد.

وی افزود: برخی گفته اند که تحقق چنین مسأله ای محال است و چرا که قرآن معجزه است و نمی توان مثل قرآن بازنمایی کرد. اثری مثل ملک سلیمان اثری است که سعی شده که نسبت به مرجع آن وفادار باشد. این فیلم با توجه به مسأله که در قرآن رخ داده، بازنمایی شده است. اگر قرار باشد که وفادار به متن اصلی باشیم ممکن است آسیبی را داشته باشد.

عدم پژوهش کافی مشکل سینمای ایران

کارشناس سینمای دینی تصریح کرد: چیزی که در سینمای ایران دچار آن هستیم، عدم پژوهش کافی است. این مشکلی است که صرف توجه به سخن فلان مفسر کفایت نمی کند؛ باید قدرت فهم آیات در کنار آن ذوق و سلیقه ای که برای تشخیص آن ظرفیت های هنری و زبان تفسیر است، ضمیمه شود و ضمن این که دائم پژوهشگر قوی وجود داشته، کفایت نمی کند.

وی افزود: مواجه دوم، می تواند وام گیرانه باشد؛ در ساخت اثر هنری می توان از قرآن الهام گرفت اما به داستان خود بپردازیم؛ بهترین مصداق در این باره فیلم «کتاب قانون» است که به سراغ اصل قرآن و مضمون و محتوا رفته و به سراغ رویکرد و موقعیت نرفته است و از دل کل قرآن استخراج می شود و جایگاهی که در جامعه ما دارد، ایده خوبی بود.

حجت الاسلام داوود آبادی اظهار داشت: در فیلم «ناسپاس» که کاری وفادارانه بود و آن چنان فروش نکرد، نسبت به رویکردش دلزدگی ایجاد می کرد؛ اگر کسی می دانست که داستان این فیلم برگرفته از قرآن است شاید مخاطب نسبت به قرآن هم بی رغبت می شد.

وی تصریح کرد: تنزل دادن آثار قرآنی کار درستی نیست؛ اینکه در فیلمی شخصی قرآن را ببوسد و اسم آن اثر را قرآنی بنامیم، نمی توان اثری قرآنی دانست. هر کدام از رویکردها که انتخاب شود باید به پیش نیاز اولیه که پژوهش است، بازگشت.

وی افزود: صرف این که در اثری مواجه با قرآن داشته باشیم نباید ذهن به سراغ اثر قرآنی برود؛ یکی دیگر از مواردی که می توان ظرفیتی برای انتقال آموزه های دینی باشد فقط ساختار نمایشی نیست بلکه در قالب آن ساختار مؤلفه هایی است که می تواند زمینه ساز باشد: بسیاری از مفاهیم را نمی توان به اثری تبدیل کرد.

کارشناس فیلم نامه نویسی اظهار داشت: سینما همانطور که ذات تکنولوژیک دارد و ابزار است، مبنای به نام اقتصاد هم دارد؛ مرکز فرهنگی هنری می تواند با اداره اوقاف نه در سطح قم، بلکه در سطح کشور رایزنی کند که از موقوفات عامه بهره برده و این زمینه را فراهم کند که در سطح پژوهش برای تولید آثار قرآنی سرمایه گذاری کند. این نیازمند عزم ملی است. دیگر زمان آن است که گامی به این سمت برداشته شود که افراد وقف و نذر کنند که ده نفر را برای تماشای فلان فیلم به سینما بفرستند.

وی گفت: اگر قرار است پژوهشی در این حوزه صورت بگیرد، باید رویکرد رسیدن به زبان سینما وجود داشته باشد و نباید صرف پژوهش محض باشد، باید پژوهشگری باشد که این زبان را بشناسد و بتواند پاسخ گو باشد./822/پ201/ج

ارسال نظرات