اخم آمریکا، لبخند اروپا
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از کیهان، در دوره اصلاحات مذاکراتی در پیرامون برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران صورت گرفت و پیرو آن مذاکرات اروپا تعهداتی را متقبل شد. ایران بسیاری از فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای خود را به حالت تعلیق درآورد و مراکز هسته‌ای ما پلمب شد. اما قریب به 2 سال از آن توافق سپری شد و اروپا تعهداتش را انجام نداد. پس از آن بود که با فرمان رهبری پلمب مراکز هسته‌ای شکسته و فعالیت‌ها از سر گرفته شد.
چند سال از آن روزها گذشت و غربی‌ها به سرکردگی آمریکا به تصویب قطعنامه‌هایی علیه ایران پرداختند. چنان که مقام‌های غربی اذعان کردند شدیدترین فشارها بر ایران اعمال شد اما مقاومت مردم ایران از یک سمت و پیشرفت شگفت‌انگیز و سریع کشورمان در این علم از سوی دیگر آمریکا و چند کشور اروپایی را به این نتیجه رساند که از این نمد برای آنها کلاهی ساخته نخواهد شد. چرا که نگاهی گذرا به برنامه هسته‌ای کشورهایی مانند لیبی گویای این است که آنها از فلج کردن توان هسته‌ای کشورمان مستاصل شده بودند و گرنه راه مذاکره را پیش نمی‌گرفتند.
این بار آمریکا پا پیش نهاد و با واسطه عمان پیشنهاد مذاکره با ایران را مطرح کرد. ایران پذیرفت که پای میز مذاکره بنشیند اگرچه استفاده صلح‌آمیز هسته‌ای حق همه ملت‌هاست. اقدامات تبعیض‌آمیز هسته‌ای غربی‌ها وقتی نمودی آشکارتر می‌یابد که می‌بینیم کشورهایی در منطقه مانند هند و پاکستان به راحتی در حال آزمایش موشک‌های هسته‌ای هستند و رقابت هسته‌ای میان این دو کشور واکنش غربی‌ها را چنان که باید به دنبال نداشته است.
مذاکرات آغاز شد. ایران دست کم یک بار بدعهدی غربی‌ها را در موضوع هسته‌ای تجربه کرده بود لذا عقل و تدبیر حکم می‌کرد که از آن تجربیات به خوبی استفاده شود. در حین این مذاکرات فرانسه نقش پلیس بد را به عهده داشت و هر جا که توانست در مسیر منافع ایران سنگ‌اندازی کرد.
خوش‌باوران
گروهی خوش‌باورانه بر این باور بوده و هستند که مباحث میان آمریکا و اروپا در خصوص برنامه هسته‌ای ایران و اختلاف نظرهای ظاهری آنها نشانه این است که میان آمریکا و کشورهای اروپایی، اختلاف‌های استراتژیکی در مورد ایران وجود دارد.
این در حالی است که استراتژی غرب را «تونی بلر» نخست‌وزیر وقت انگلیس در سخنانی صریح بیان کرده بود. بلر در آن سال‌ها (1382) با صراحت هرچه تمام گفته بود: «ایران نباید به تکنولوژی هسته‌ای، ولو با رویکرد صلح‌جویانه دست یابد» و البته سخن وی، هیچ تعجبی را در پی نداشت، چرا که اعضای باشگاه اتمی جهان، ورود هیچ عضو جدیدی را به جمع خود خوشامد نمی‌گویند چه رسد به اینکه این میهمان ناخوانده، کشوری به نام ایران باشد که طی ربع قرن گذشته، رفتارش به هیچ عنوان مطلوب غرب نبوده است.
اروپا به دنبال پر کردن جای خالی آمریکا در ایران
در حالی که آمریکایی‌ها همواره یکی از موانع و مشکلات خود در مورد ایران را عدم حضور و رابطه مستقیم عنوان کرده‌اند، این ماموریت را به اروپایی‌ها سپرده‌اند. برخی اخبار غیررسمی حاکی است در این مورد میان سفارتخانه‌های چند کشور اروپایی در تهران، حتی تقسیم کار نیز انجام شده و هر سفارتخانه مسئولیت بخشی از پروژه را در حوزه‌هایی همچون سیاسی، امنیتی، فرهنگی، اقتصادی و... بر عهده گرفته است.
چندی پیش ریچارد هاویت (تهیه‌کننده سند راهبردی اتحادیه اروپا درباره روابط با ایران) گفته بود: «توافق هسته‌ای، یک نقطه عطف بود؛ هرچند که همه مشکلات ما با ایران درباره اسرائیل، دموکراسی و حقوق بشر حل نشده است... ما باید دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا را در تهران افتتاح کنیم و گفت‌وگو درباره حقوق بشر در ایران را از سر بگیریم. پیشرفت واقعی در زمینه حقوق بشر امکان‌پذیر است. نیروهایی در داخل ایران، درحال اعمال فشار بر حاکمیت هستند و ما امیدواریم گزارش ما نیز باعث پیشرفت در این زمینه شود... اکنون اروپا در ایران نفوذ دارد ولی آمریکا از این نفوذ برخوردار نیست. ما می‌خواهیم از این اهرم استفاده کنیم و به جنگ در سوریه و یمن پایان دهیم و به سوی ساختار جدید امنیتی در خاورمیانه حرکت کنیم.»
با تحولات اخیر مقامات اروپایی در اظهارات خود لزومی برای پنهان کردن اهداف خود درباره دخالت در امور داخلی ایران نیز حس نکرده و آشکارا از اهداف خود می‌گویند. پیش از سفر اخیر وزیر خارجه فرانسه به تهران سخنگوی وزارت خارجه این کشور در اظهار نظری صریح گفت « توسعه مناسبات تجاری با ایران، جایگاه اصلاح‌طلبان و میانه رو‌ها را تقویت خواهد کرد».به گزارش ایرنا به نقل از رویترز، «نادال» تاکید کرد؛ «ما خواهان قدرتمند کردن اصلاح‌طلبان هستیم تا به مردم ایران نشان دهیم توافق هسته‌ای برایشان فایده داشته است. در این صورت است که گروه‌های تندرو در ایران نمی‌توانند بگویند اصلاح‌طلبان هیچ استفاده‌ای را از برجام عاید کشور نکردند».
سخنان ژان مارک آیرو، وزیرخارجه فرانسه (که یک هفته پیش به ایران آمده بود) در ضیافت شام سفارت این کشور در تهران نیز جالب توجه است. به گزارش خبرگزاری مهر، در میانه میهمانی و پس از سخنرانی آیرو، یکی از تجار فرانسوی وی را مورد خطاب قرار داده و می‌پرسد: «جناب وزیر چرا این سفر دقیقا در روزی انجام شد که فرانسه به همراه انگلیس و آمریکا در خلیج‌فارس و در نزدیکی آب‌های ایران مانور نظامی که طبیعتا پیام‌های خاصی دارد، برگزار کرده اند؟»
این تاجر برجسته فرانسوی در ادامه با نگرانی می‌پرسد: «آیا فکر نمی‌کنید این مسئله روی روابط تجاری ما با ایران تاثیر بگذارد و نتوانیم در این سفر قرارداد خاصی منعقد کنیم؟ شما از واکنش مقامات ایرانی نگران نیستید؟ »
وزیر خارجه فرانسه در پاسخ می‌گوید: «خیر، بنده هیچ نگرانی نسبت به موفقیت آمیز بودن این سفر ندارم. مقامات ایرانی در هیچ یک از جلسات مقدماتی و برنامه ریزی برای سفر در تهران و پاریس به این مسئله معترض نشدند.»
آریو سپس در موضعی مقتدرانه مدعی می‌شود: دولت ایران به این سفرها احتیاج دارد و مطمئنم که هیچ اعتراضی در جلسات فردا هم نخواهیم شنید!
همچنین آیرو در اظهاراتی رسمی آزمایش موشکی ایران را محکوم و در موضعی مشابه آمریکا، مدعی شد این آزمایش ناقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل است. این مواضع و اظهارات در حالی است که فرانسوی‌ها در زمینه اقتصادی قراردادهای چرب و شیرینی را در رابطه با ایران به دست آورده و برخی صنایع بزرگ خود را به این وسیله از بحران خارج یا دور کرده‌اند.
حمایت اروپا از تحریمهای جدید
پس از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در اروپا عده‌ای با خیال شکاف ایجاد شده میان اروپا و آمریکا به این صرافت افتادند که زمان نزدیک شدن به اروپاست. اما آیا به واقع چنین است؟
آمریکا روز جمعه به بهانه آزمایش موشکی ایران تحریمهای جدیدی را علیه ایران تصویب کرد. روزنامه «هندلز بلات» آلمان، «زیگمار گابریل»، وزیر امور خارجه آلمان در اظهار نظری از رویکرد آمریکا در قبال ایران حمایت کرده و تحریمهای جدید تصویب شده علیه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزیابی کرد.
به این ترتیب گابریل از تصمیم آمریکا برای تصویب تحریمهای جدید علیه تهران حمایت کرده و مدعی شد که آزمایش‌های موشک‌های بالستیک ایران چندین قطعنامه سازمان ملل را نقض می‌کند. از این رو تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران قابل درک هستند!
وی در عین حال تاکید کرد که توافق هسته‌ای با ایران تحت تاثیر این مسئله قرار نخواهد گرفت. این مسئله هیچ‌گونه عواقبی برای توافق هسته‌ای غرب با ایران نخواهد داشت. این به این معناست که غرب هم در اجرای تعهداتش کوتاهی می‌کند و هم تحریمهای تازه را وضع کرده و همچنین از ایران می‌خواهد به تعهداتش پایبند باشد. گابریل چندی قبل، پیش از سفر به ایران و حتی در پایتخت کشورمان مواضع گستاخانه اش را در مورد مواضع جمهوری اسلامی ایران پیرامون رژیم صهیونیستی بیان کرده بود.
نقض برجام؛ اروپا کدام سوی ماجرا؟
در حالی که آمریکایی‌ها بارها با اعمال تحریم و کارشکنی در رفع تحریم‌ها برجام را نقض کرده‌اند، برخی دولتمردان مدعی هستند اروپا نیز در این مسئله در کنار ایران است و به آمریکا اعتراض کرده است!
این در حالی است که در پی تمدید تحریمهای 10 ساله آمریکا علیه ایران - موسوم به آیسا- ایران این مسئله را ششمین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین مطرح کرد اما اروپایی‌ها در کنار آمریکا حتی حاضر نشدند این اعتراض را به رسمیت بشناسند و عملاً هیچ اتفاقی در این زمینه رخ نداد.
اعتمادسازی فقط وظیفه ایران است!
«مثیو ری‌کرافت» نماینده انگلیس در سازمان ملل متحد 29 دی ماه سال جاری در سخنانی ضدایرانی، خواهان ادامه ساز و کار تحریم‌ها در زمینه انتقال فن‌آوری ساخت موشک‌های بالستیک ایران شده بود.
وی در بخشی از سخنان خود در سازمان ملل متحد با اشاره به اجرای برجام و بهبود روابط ایران و انگلیس در ابعاد تجاری مدعی شد که ایران کمک‌های مالی و نظامی را به حزب الله و حکومت سوریه ارسال می‌کند.
در حالی که تروریست‌های سوریه با سلاح‌های غربی تجهیز می‌شوند، ری‌کرافت در سخنان خود گفت که این اقدام‌ها نشان می‌دهد که ایران راه اطمینان سازی را دنبال نمی‌کند.
وی در ادامه افزود، ضرورت دارد ایران گام‌های شفافی را برای تعامل در منطقه در سال جاری بر دارد. ما البته از آخرین گزارش آژانس بین‌المللی اتمی که بر اساس آن تایید کرده که ایران به طور گسترده‌ای در اجرای برجام همکاری کرده رضایت داشته و انتظار داریم این کشور همین مسیر را ادامه دهد.
دیپلمات انگلیس اظهار داشت، برای رفع کامل تحریمهای سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا، ایران باید در جامعه بین‌الملل اعتماد سازی کند و نشان دهد که رفتارش را در منطقه تغییر داده است. در همین حال انگلستان از حامیان سنتی خاندان حاکم بر بحرین است که سال هاست مردم این کشور را به طرزی وحشیانه سرکوب می‌کنند.
وی در خاتمه ضمن بیان اطمینان انگلیس نسبت به اینکه توافق اتمی با ایران موفقیت آمیز است گفت، ما نگرانی‌مان بابت برنامه موشک‌های بالستیک ایران باقی مانده و به تمامی اعضا تاکید می‌کنیم ادامه اجرای تحریم بر فن‌آوری ساخت موشک بالستیک را ادامه داده و تخلفات مشکوک را گزارش دهند.
ترزا می نخست‌وزیرانگلیس هم چند روز پیش در اظهاراتی گستاخانه گفته بود: اولویت ما،عقب راندن ایران در جبهه‌ای است که می‌کوشد با ورود به آن،نفوذش را تا مدیترانه گسترش دهد. باید با شدت به نقض برجام از سوی ایران پاسخ دهیم و با نفوذش مقابله کنیم.
در چنین شرایطی امید بستن به اروپایی‌ها برای در امان ماندن از تهدید آمریکا، افتادن در دام شغال از هراس چنگ و دندان نشان دادن گرگ است. حال آنکه نگاهی دقیق به وضعیت آشفته و بهم ریخته آمریکا نشان می‌دهد، خط و نشان کشیدن‌های آن علیه ایران چیزی جز بلوف نیست./1325//102/خ