دلیل مخالفت علما با تمدن غرب چیست؟
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، منشور روحانیت که نکاتی از امام راحل درباره روحانیت است، مطالب مختلفی را شامل می‌شود. یکی از نکات مهمی که امام راحل متذکر آن می‌شود خطر نفوذ غرب از طریق پدیده‌ها و اختراعات است. ایشان در فرازی می‌فرمایند: «مخالفت روحانیون با بعضى از مظاهر تمدن در گذشته صرفاً به جهت ترس از نفوذ اجانب بوده است. احساس خطر از گسترش فرهنگ اجنبى، خصوصاً فرهنگ مبتذل غرب موجب شده بود که آنان با اختراعات و پدیده‌ها برخورد احتیاط آمیز کنند. علماى راستین از بس که دروغ و فریب از جهانخواران دیده بودند، به هیچ چیزى اطمینان نمى‌کردند و ابزارى از قبیل رادیو و تلویزیون در نزدشان مقدمۀ ورود استعمار بود، لذا گاهى حکم به منع استفاده از آنها را مىدادند. آیا رادیو و تلویزیون در کشورهایى چون ایران وسایلى نبودند تا فرهنگ غرب را به ارمغان آورند؟ و آیا رژیم گذشته از رادیو و تلویزیون براى بى اعتبار کردن عقاید مذهبى و نادیده گرفتن آداب و رسوم ملى استفاده نمىنمود؟»
همچنان که ملاحظه می‌شود ترس از تهاجم فرهنگی عاملی برای مخالفت علما با مظاهر تمدن بوده است. این نشان می‌دهد تهاجم فرهنگی و سلطه غرب همیشه برای علمای شیعه مهم بوده و با آن مبارزه می‌کردند؛ حالا زمانی با تحریم تنباکو که سلطه استعمار را در پی داشت، مبارزه کردند و زمانی هم با مظاهر انحرافی تمدن بیگانه.
البته اینکه گفته شد با مظاهر تمدن مبارزه می‌شد، نباید به معنای تحجر و مخالفت با ابزار جدید تلقی شود؛ بلکه همانطور که در کلام امام راحل بیان شد ترس از نفوذ غرب و فرهنگ مبتذل آن عامل مخالفت بوده است. یعنی جلوگیری از نفوذ کفار و بیگانگان به عنوان یک شاخص و ملاک مطرح است.
امروزه خطر تهاجم فرهنگی با وسعت بیشتری فرهنگ و ارزش های اصیل جامعه را مورد هدف قرار داده است و لطمات آن به روشنی در جامعه قابل لمس است.
نقش دوگانه رسانه‌های نوین
اثرات مخرّب اینترنت، فضای مجازی و ماهواره در جامعه نمایان است. ترویج بی حجابی و بی‌بند و باری،بالا رفتن سن ازدواج و بعضا ازواج نکردن، انیس شدن افراطی با حیوانات به خصوص سگ بازی و بی توجهی کامل به احکام آن؛ حتی تمسخر نجس بودن سگ، عادی شدن روابط زن و مرد نامحرم که در بعضی مواقع می‌توان ادعا کرد که اصلا محرم و نامحرم معنایی ندارد، گسترش طلاق و خیانت‌های زناشویی را می توان برخی آسیب های عصر فن آوری برشمرد!
این مطالب سیاه نمایی و اغراق نیست. اینها واقعیت جامعه ما است و قابل انکار نیست. برای نمونه شاهد هستیم که در برخی شهرها مثل تهران چقدر سگ بازی رواج پیدا کرده و مانند عضوی از خانواده با آن برخورد می‌شود. اگر به بعضی از آنها هم گفته شود سگ نجس است، می گویند که او را می شوییم و بهداشت را رعایت می‌کنیم! متأسفانه این افراد آن قدر از مباحث دینی به دور هستند و در ابتدایی ترین مسائل لنگ می‌زنند که نمی دانند سگ اگر در اقیانوس هم برود پاک نمی‌شود. در سایر موارد نیز تقریبا چنین رویه‌ای پا برجا است. ریشه تمام اینها دور بودن از تعالیم دینی و فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی و تأثیر پذیری کورکورانه از تبلیغات ماهواره و فضای مجازی است.
این در حالی است که از تمامی این مظاهر تمدن می‌شود به بهترین وجه و در جهت رشد و تعالی و معنویت و در یک کلام ترویج خوبی‌ها قدم برداشت و نهایت استفاده را برد؛ ولی متأسفانه این ابزار، وسیله‌ای برای تخریب فرهنگ اصیل و از بین بردن معنویت شده است.
در این سال ها مشاهده کرده‌ایم که رهبر معظم انقلاب بارها و بارها خطر تهاجم فرهنگی را گوشزد کرده است و با تعابیر مختلف از جمله شبیخون فرهنگی از این مطلب یاد کرده‌اند. همچنین خطر نفوذ را یادآوری کرده‌اند؛ همان نکته‌ای که در بیان امام راحل ذکر شده بود که مخالفت علما به خاطر ترس از نفوذ اجانب بوده است؛ ولی ظاهرا گوش شنوایی نیست!
بیاناتی از رهبر معظم انقلاب درباره خطر تهاجم فرهنگی
ـ بنده مکرر راجع به غرب و تهاجم فرهنگ غربى حرف مى‌زنم. معناى صحبتهاى بنده، صرفاً این نیست که فرهنگ غرب از باى بسم‌الله تا تاى تمت، همه‌اش خراب و خرابى و بدى است. اگر این گونه بود، شهروندان ممالک غربى، از اول آن را نمى‌پذیرفتند و اصلاً تحمل نمى‌کردند. بنابراین، فرهنگ مذکور، نقاط مثبتى دارد که آن نقاط مثبت، چشم مردم را گرفت و جوامع را به خود جذب کرد. (بیانات در دیدار روحانیون و مبلغان، در آستانه‌ى ماه محرم/۲۶/02/75)
- مردم را هدایت کنید؛ ذهن مردم را روشن کنید؛ مردم را به فراگرفتن دین تشویق کنید؛ دین صحیح و پیراسته را به آنها تعلیم دهید؛ آنها را به فضیلت و اخلاق اسلامى آشنا کنید؛ با عمل و زبان، فضیلت اخلاقى را در آنها به وجود آورید؛ مردم را موعظه کنید؛ از عذاب خدا، از قهر خدا، از دوزخ الهى بترسانید؛ انذار کنید . انذار سهم مهمى دارد؛ فراموش نشود ؛ آنها را به رحمت الهى مژده دهید؛ مؤمنین و صالحین و مخلصین و عاملین را بشارت دهید؛ آنها را با مسایل اساسى جهان اسلام و با مسایل اساسى کشور آشنا کنید. این مى‌شود آن مشعل فروزانى که هر یک از شما عزیزان این مشعل را در هرجا روشن کنید، دلها روشن خواهد شد؛ آگاهى به وجود خواهد آمد؛ حرکت به‌وجود خواهد آمد؛ ایمان عمیق خواهد شد. مؤثرترین حربه علیه این تهاجم فرهنگى و شبیخون نامردانه‌ى دشمن همین است؛ از این به‌شدت نگرانم. (بیانات در دیدار علما و روحانیون و مبلغان در آستانه‌ى ماه محرم‌الحرام ۲۳/01/78)
- اگر مسؤولان تهاجم فرهنگی را پذیرفتند، آن گاه شجاعت و تقوای آنها به کار ملت خواهد آمد. سالها پیش، من یک روز راجع به تهاجم فرهنگى صحبت کردم و گفتم دشمن از روزنه‌هاى فرهنگى به ما حمله مى‌کند؛ اما متأسفانه عده‌اى این را نفهمیدند. بعضى صریح و بعضى هم در پرده گفتند فلانى به چه چیزى حمله مى‌کند؟! کدام تهاجم، چه تهاجمى؟
امروز بعد از گذشت چند سال، آدمهاى دیرفهم کم‌کم مى‌فهمند که تهاجم فرهنگى یعنى چه! موج حملات فرهنگى دشمن که ایمان جوانان را هدف قرار داده، حالا به چشمشان مى‌آید و ابراز نگرانى مى‌کنند!
مى‌بینند در همه محیطهایى که جوانان حضور دارند، دشمن مى‌خواهد جاپایى از خود به جا بگذارد و عقیده‌ى آنها را به انقلاب و دین و امام برگرداند؛ حتى عده‌اى در اینکه این ملت استقلال مى‌خواهد، خدشه مى‌کنند! یعنى درست همان خواست دشمن؛ یعنى تهاجم فرهنگی. مسؤولان کشور این خودآگاهى را لازم دارند تا بدانند دشمن از کجا حمله مى‌کند. اگر فهمیدند، بیدار خواهند بود. آن‌گاه شجاعت و تقوا و پاکدامنى آنها به کار این ملت خواهد آمد. (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم، به مناسبت ۱۹ دى ماه، سالروز قیام مردم قم ۱۹/10/80 ) /999/ی۷۰۳/س
بابک شکورزاده