توصیه‌های ادبی "پدر شعر آیینی" به شاعران حوزوی

استاد محمدعلی مجاهدی، پدر شعر آیینی کشور، در گفت وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، به جریان دیدار سه سال قبل خود با مدیرکل دفتر تبلیغات اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: در این دیدار به آقای واعظی گفتم که هیمنه و سیطره علمی روحانیت بر ابعاد ذوقی، احساسی و عاطفی آنها سایه افکنده و مانع دیده شدن آن ابعاد می‌شود و حال این‌که در پیشینه مکتوب شعر پارسی، چهره‌های برجسته‌ای از روحانیت را سراغ داریم که آثار ماندگاری آفریده‌اند.

نگارش تذکره شعرای روحانی

پدر شعر آیینی کشور ادامه داد: پیشنهاد کردم تا تذکره شعرای روحانی از قدیمی‌ترین ازمنه یعنی سده چهارم و پنجم گرفته تا زمان معاصر به ترتیب سنوی و تاریخی نوشته شود که خدمتی به روحانیت است تا به جامعه ادبی نشان دهد که روحانیت در بعد شعر و ادب هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

وی افزود: آقای واعظی پذیرفتند و ما هم تلاش کرده و این تذکره تدوین و تألیف شد و دو سال قبل با عنوان "رواق اشراق" یا "تذکره شعرای روحانی" در سه مجلد بخش متقدمین، متأخرین و معاصر به چاپ رسید.

بیشتر بخوانید

• "اخلاق و طبیعت" در شعر استاد مجاهدی

• شعرخوانی | "حوزه باید پیشرو باشد"

• شعرخوانی حجت الاسلام محمدزمانی با محوریت "گام دوم انقلاب"

مجاهدی با بیان این که انتظاراتی که از شعر حوزه وجود دارد، بسیار زیاد است، گفت: از یک حوزوی انتظار نیست که مانند یک جوان غیر روحانی، غزل عاشقانه بسراید، بلکه شعر او به خاطر قداست لباس خود و روحانیت فضایی که در آن نفس می‌کشد، بایستی بازگو کننده حال و هوای روحی و راه و روش او باشد.

از یک حوزوی انتظار نیست که مانند یک جوان غیر روحانی، غزل عاشقانه بسراید، بلکه شعر او به خاطر قداست لباس خود و روحانیت فضایی که در آن نفس می‌کشد، بایستی بازگو کننده حال و هوای روحی و راه و روش او باشد.

با گرته‌برداری نمی‌توان از کیان شعر حوزوی پاسداری کرد

وی ادامه داد: وگرنه در صورت گرته و کپی برداری از آثار دیگران، نمی‌تواند از کیان شعر حوزوی پاسداری کند، زمانی این کیان و اعتبار پاسداری می‌شود که اشعار سروده شده، به لحاظ محتوایی متأثر از آموزه‌های اسلامی باشد و درد فعلی جوامع بشری، خصوصا جامعه مسلمانان را در نهایت هنرمندی به تصویر بکشد.

این شاعر برجسته کشورمان ابراز داشت: ظلمی که در سراسر دنیا به همه مردم، به ویژه مسلمانان روا داشته می‌شود، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، از کنار این‌ مسائل بی دَردانه عبور کردن با رسالتی که یک شاعر متعهد برعهده دارد، سازگار نیست.

وی در توصیه‌های فنی به شعرای طلاب بیان کرد: یک شاعر حوزوی در وهله اول باید بداند که مخاطب شعر او انتظار دارد که خواندن آثار و اشعارش، سبب فروکش شدن عطش معنوی خواننده شود، در غیر این صورت در سبک، قالب شعری، آرایه‌های لفظی و ادبی و بسیاری از شگردهای ادبی در دیگر آثار نیز دیده می‌شود.

بن مایه شعر حوزوی باید  معنی‌گرا باشد نه صورت‌گرا

مجاهدی با تأکید بر این که امر مهم، بن مایه و درون مایه شعر حوزوی است که باید  معنی‌گرا باشد نه صورت گرا، ابراز داشت: متأسفانه بخشی از غزل‌های امروز به سمت صورت‌گرایی محض حرکت کرده است، یعنی از دور، عروسک زیبای دوست داشتنی مشاهده می‌کنید که دلبری می‌کند؛ اما از نزدیک و هنگام ارتباط برقرار کردن با شعر، روحی در آن وجود ندارد.

وی ادامه داد: شعر نباید این گونه باشد، شعر نیازمند ساختار زیبا و شاکله لفظی است، اما از آن مهم‌تر بار محتوایی و غنای معنوی شعر باید به گونه‌ای باشد که بسیاری از برداشت‌های شاعرانه به مخاطب خط دهی کند.

شعر نیازمند ساختار زیبا و شاکله لفظی است، اما از آن مهم‌تر بار محتوایی و غنای معنوی شعر باید به گونه‌ای باشد که بسیاری از برداشت‌های شاعرانه به مخاطب خط دهی کند.

پدر شعر آیینی کشور با اشاره به این که نگاهی که شاعر به اطراف خود دارد، با نگاه مردم عادی متفاوت است، افزود: گاهی نگاه شاعر به کشف منتهی می‌شود که این کشف شاعرانه باید به تصویر کشیده شود، اگر دیوان صائب تبریزی را مشاهده کنید، در غزلی نیست که حداقل چند تصویر زنده در آن نبینید، یعنی تصاویر، غالبا غیرتکراری و ابداعی هستند.

وی در پایان اظهار داشت: انتظارم از شعرای حوزوی که برای آنها بسیار احترام قائل هستم، این است که هم به لحاظ رفتار و منش در جامعه و هم به لحاظ شیوه قلم زنی و آفرینش اثر به گونه‌ای رفتار کنند که حوزوی بودن را به خوبی برای مخاطب تبیین کند تا تفاوت شعر فردی حوزوی با غیرحوزوی مشخص شود که مسلما باید پربارتر، رنگین‌تر و دلنشین‌تر باشد./876/ت301/س

خبرنگار: مهدی شاهی

گزیده ای از خبر را می توانید در کلیپ صوتی زیر بشنوید