گزارشی از چالش‌های پیش روی مسلمانان اروپا

به گزارش خبرگزاری رسا، در حال حاضر نزدیک به ۲۶ میلیون مسلمان در قاره اروپا زندگی می‌کنند که حدود پنج درصد از ساکنان قاره سبز را تشکیل می دهند. جوان‌تر بودن مسلمانان در مقایسه با ساکنان بومی و اصلی اروپا و افزایش روزافزون نقش‌آفرینی آن‌ها در صحنه سیاست در قیاس با گذشته از امتیازات این گروه از مسلمانان به شمار می‌رود تا جایی که تأثیرگذاری آنها در عرصه‌های سیاسی برخی کشورهای غربی بسیار چشمگیر بوده است.

در همین راستا، پایگاه خبری «المرسال» در گزارشی درباره اقلیت‌های مسلمان در اروپا به بررسی موفقیت‌های اخیر مسلمانان در قاره سبز و مهم‌ترین چالش‌ها و مشکلات پیش‌ روی آن‌ها در جوامع اروپایی پرداخته است.

در این گزارش آمده است: چندی پیش یکی از مطبوعات بزرگ انگلستان، گزارش مفصلی را درباره اقلیت‌های مسلمان در اروپا و آمریکا منتشر کرد. در این گزارش از چگونگی ادغام تدریجی مسلمانان در جوامع اروپایی سخن گفته و تأکید شده که اقلیت‌های مسلمان اروپا در گذشته از پذیرش فرهنگ و ارزش‌های اروپایی ابا داشتند، در حالی که این پیوند فرهنگی در آمریکا راحت‌تر انجام می‌شد.

اسلام در اروپا

از نظر تاریخی، اروپا از زمان‌های خیلی دور با اسلام آشنا شد و مشکلات مسلمانان در اروپا در مقایسه با جاهای دیگر عمق و ابعاد بیشتری دارد. اسلام با جنگ در اسپانیا در قرن هشتم میلادی وارد اروپا شد و از طریق امپراطوری عثمانی در اوایل قرن چهاردهم میلادی به جنوب شرق اروپا راه یافت.

مستندات تاریخی همچنین گویای تفاوت‌های بسیار مسلمانان قاره اروپا با مسلمانان ساکن در آمریکاست. بعد از خروج عثمانی‌ها از اروپا، مسلمانان همانجا ماندند. از سوی دیگر کشورهای اروپایی در برهه‌ای از تاریخ به جذب مسلمانان بیشتری برای به کارگیری آن‌ها به‌ عنوان سرباز و کارگر اقدام کردند که بیشتر آن‌ها از مسلمانان شمال آفریقا و کشورهای الجزایر، مراکش و تونس بودند. اروپا در جنگ جهانی اول و دوم حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار مسلمان از مستعمره‎های خود را برای نبرد جذب کرد که بیشتر آنها پس از پایان جنگ به کشورهای خود بازگشتند، اما بسیاری بار دیگر به اروپا بازگشتند تا ویرانی‎های جنگ را بازسازی کنند.

بریتانیا صدها هزار کارگر پاکستانی را از کوه‌های کشمیر و بنگلادش به کار گرفت و فرانسه نیز کارگران مسلمان را از مستعمره‌های خود در شمال آفریقا جذب کرد و آلمانی‌ها نیز به صورت گسترده‌ای از کارگران ترک استفاده کردند. موج پناهندگان از کشورهای اسلامی موجب نوعی تغییر جغرافیای انسانی شد تا جایی که این تغییر به دیگر کشورهای اروپایی علی‌رغم اختلاف رویکردشان در پذیرش یا رد ورود مسلمانان و عرب‌ها به سرزمین‎های خود کشیده شد و فقط در بازه زمانی ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ نزدیک به یک میلیون مهاجر، که بیشتر آن‌ها عرب بودند، وارد اروپا شدند.

بسیاری از گزارش‌ها حاکی از آن است که نام «محمد» پرکاربردترین نام در بسیاری از کشورهای اروپایی شده است، زیرا بسیاری از مسلمانان عرب ساکن کشورهای اروپایی نام نوزادان خود را محمد می‌گذارند.

گسترش نقش اقلیت‎های مسلمان

وجود اسلام در اروپا به شرایط ناهمگونی رسیده است، به گونه‌ای که بیشتر اقلیت‌های مسلمان در فرهنگ، قومیت و احیاناً شعائر مذهبی با یکدیگر تفاوت دارند. مسلمانانی که در قرن بیستم میلادی وارد اروپا شدند، در جوامع جدید خود به موفقیت‌های بسیاری دست پیدا کردند و این موضوع مشخصاً بر نسل سوم اقلیت‎های مسلمان در اروپا منطبق می‌شود و آن‌ها از مزیت‌هایی برخوردار هستند که پدران آن‌ها، که پایه‌گذار وجود اسلامی در اروپا بودند، از آن بی‎بهره بودند.

احمد ابوطالب، شهردار مسلمان روتردام هلند

نسل سوم مسلمانان در شهرهای صنعتی اروپا زندگی می‌کنند و این امرنه تنها موجب حس اعتماد به نفس آن‌ها به هویت غربی یا اسلامی خود می‌شود، بلکه به ادغام بیشتر آن‌ها در جوامع کمک می‌کند؛ مسئله‌ای که از سوی برخی احزاب و جریان‌های اروپایی نیز تقویت می‌شود، برخلاف جریان‌های راست‌گرا و افراطی که عرب‌ها و مسلمانان را یک بمب ساعتی می‌بینند که باید از شر آن‌ها راحت شد و شاهد انفجار آن در جایی به دور از سرزمین‌های اروپایی بود.

صادق خان، شهردار مسلمان لندن

این موفقیت همچنین در تقویت نقش مسلمانان در صحنه سیاست غربی تأثیرگذار است، به گونه‎ای که در لندن، بزرگترین شهر اروپا، «صادق خان»، مسلمان پاکستانی‌تبار، به‌ عنوان شهردار انتخاب می‌شود و یا شهردار «روتردام» هلند، یکی از بزرگترین بنادر اروپا، «احمد ابوطالب»، مسلمان مراکشی، است. این علاوه بر تأثیر مسلمانان در نتایج انتخابات و نقش‌آفرینی آنها در عرصه‌های تفریحی، ورزشی، مد و دیگر زمینه‎هاست.

ترس از اسلام

در دو دهه اخیر خشونت و ترس از اسلام در اروپا افزایش یافته و حملات تروریستی در غرب از سوی افراد وابسته به سازمان‌ها و گروه‌های جهادی انجام می‌شود که درصد کوچکی از مسلمانان در غرب را تشکیل می‌دهند، اما این حملات موجب هراس اروپایی‌ها شده و در ذهن برخی این مطلب را تداعی می‌کند که اسلام خطری برای حیات آنها به شمار می‌رود و باید آن را ریشه‌کن کرد. این مسئله‌ای است که جریان‌های افراطی راست‌گرا از آن برای تحریک دشمنی‎ها علیه مسلمانان و دین آنها با هدف دستیابی به خواسته‌های سیاسی خود و رسیدن به قدرت سوءاستفاده می‌کنند.

نگرانی از آینده

تجربه گذشته سهم زیادی در نگرانی اقلیت‌های مسلمان از آینده خود دارد، آینده‌ای که از سوی عوامل بسیاری، که همه تلاش خود را برای راحت شدن از دست مسلمانان می‌کنند، تهدید می‌شود.

فعالیت‌ اقلیت‌های مسلمان دراروپا بیانگر ورود آنها به مرحله جدیدی است و بر این نکته تأکید دارد که مسلمانان دیانت خود را موافق با جوامع بسیار متنوع و حکومت‌های سکولار، که در آن زندگی می‌کنند، ادامه می‌دهند./847/ب101/ف

زهره نوری