تجلى وحدت و همدلى؛ خروشان‌تر از سیل
سیل اخیر در کشور نشان داد که همه دستگاه‌ها بدون توجه به این‌که کمک به آسیب دیدگان در حیطه وظایف آن‌ها باشد، با وحدت وارد میدان عمل شدند و الحق خوش درخشیدند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در شهرکرد، از روزهاى پایانى سال ۹۷ بارش‌هاى شدید باران در استان‌هاى مختلف سبب به راه افتادن سیل در برخى از نقاط کشور شده است. بنابر آمارهاى ارائه شده، حداقل ۲۰ استان درگیر بارش‌هاى اخیر و به راه افتادن سیل بوده است. هر چند در زمینه پیشگیرى از وقوع چنین حادثه اى، مسؤولان مى توانستند با برنامه‌ریزى بهترى عمل کنند، اما از همان ابتداى آغاز سیل در شیراز، گلستان، کرمانشاه، لرستان و... نهادهاى مختلف کشور به صورت گسترده‌اى در محل وقوع سیل حاضر شده و با تمام توان در این مورد در حال کمک به آسیب دیدگان بوده‌اند. ارتش، سپاه، نیروى انتظامى، نهادهاى غیرنظامى و حتى فرمانده سپاه نیز در محل حادثه حضور یافته‌اند. در واقع سیل اخیر، گوشه‌اى دیگر از خصوصیت هاى نظام سیاسى ایران را نشان داد که همه دستگاه‌ها بدون توجه به این‌که کمک به آسیب دیدگان در حیطه وظایف آن‌ها باشد، اقدام به یارى رساندن کرده‌اند که در کمتر کشورى این مسأله مطرح مى‌شود. اما نکته جالب این است که رسانه‌هاى غربى و معاند بار دیگر این مسأله را تبدیل به یک دستاویز براى هجمه وارد کردن علیه ایران اسلامى کرده‌اند. در این راستا برخى شبکه‌هاى اجتماعى داخلى نیز هم نوا با دشمنان، اقدام به سیاه‌نمایى علیه عملکرد نهادهاى کشور در مورد مهار سیل و یارى رساندن به مردم کرده‌اند. براى درک بهتر این مسأله باید وضعیت کنونى ایران و سیل اخیر را با کشورهاى دیگر به ویژه کشورهاى غربى مقایسه کرد تا مسأله اندکى بیشتر شفاف شود. در این ارتباط در ابتدا همدلى نهادهاى مختلف در مسأله سیل اخیر بررسى و در ادامه نیز عملکرد کشورهاى مختلف در این مورد واکاوى مى شود.
۱. همدلى مردم و نهادهاى مختلف در سیل اخیر
آب گرفتگى‌ها و سیل، خسارات مالى زیاد و جانى قابل توجهى را به هم میهنان ما وارد کرده است، اما عمده آسیب‌ها و خسارت‌هاى این پدیده ویرانگر به مردم دو استان گلستان و مازندران و از لحاظ جانى به شهروندان مسافر در شیراز وارد کرده است. این در حالى است که از همان ساعات اولیه بروز سیلاب عملیات امدادرسانى از سوی دستگاه‌هاى اجرایى، ارگان‌هاى نظامى و نهادهاى مدنى و مردم در این دو استان ادامه داشته است. در پى حادثه سیل ویرانگر در استان‌هاى گلستان و مازندران، رهبر معظم انقلاب در پیامى، با ابراز تأسف عمیق از خسارات وارده، بر کمک‌هاى مردمى و ورود دستگاه‌هاى عمومى به امداد مردم آسیب دیده تأکید کردند. در همین ارتباط، سرلشکر «محمد باقرى» رییس ستاد کل نیروهاى مسلح براى سرکشى از مناطق سیل‌زده گلستان و نظارت بر روند امداد رسانى نیروهاى نظامى وارد این استان شد. امیر سرتیپ «حاتمى» وزیر دفاع و پشتیبانى نیروهاى مسلح هم پس از پیوستن به پویش جمعیت هلال احمر براى کمک به سیل‌زدگان استان‌هاى گلستان و مازندران، از مردم دعوت کرد که به این پویش بپیوندند. هیأت مدیره انجمن آشوریان تهران نیز با صدور بیانیه‌اى اعلام کرد، هزینه‌هاى برپایى آیین جشن آغاز سال باستانى آشوریان براى همدردى با مردم سیل زده به حساب هلال احمر واریز مى‌شود. سردار «رمضان شریف» سخنگوى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى هم با تشریح تلاش‌ها و اقدامات سپاه در کمک‌رسانى به سیل زدگان تصریح کرد، تمامى یگان‌ها و رده‌هاى سپاه در استان‌هایى که دچار سیل شده‌اند، تا برطرف شدن مشکلات و بازگشت شرایط به حالت عادى در کنار مردم خواهند ماند و فرایند امداد و کمک‌رسانى به هموطنان را دنبال خواهند کرد. فرمانده سپاه نیز چندین بار شخصا به مناطق سیل زده سفر کرد و در بطن حادثه، در کنار دیگر نیروهاى خدمت رسان به مردم لحظه‌ای از تلاش‌هاى خود فروگذار نکرد، نفربرهاى ارتش نیز در برخى استان‌ها اقدام به یارى رساندن به مردم کردند و مردم هم در استان‌هاى مختلف نیز منتظر نهادهاى متولى نشدند و خود براى کمک به آسیب دیده‌ها و مقابله با تبعات سیل وارد میدان شدند. بهره گرفتن از این میزان همراهى و دغدغه مندى و امکانات دستگاه‌هاى نظامى و حاکمیتى و حتى بسیج عمومى و مردمى همانند زلزله سرپل ذهاب بار دیگر نمایشى از همدلى و وحدت مردم و نهادهاى مختلف در ایران بود. باید پذیرفت که حجم سیلاب و تبعات ناشى از آن در این سطح گسترده، چنان بوده که لازم است کل امکانات کشور بسیج شود تا در کم‌ترین زمان ممکن، وضعیت ساماندهى شود و آسیب دیده‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن، از حداقل شرایط رفاهى بهره‌مند شوند. وقوع این نوع حوادث در سراسر دنیا اجتناب ناپذیر است و زلزله، سیل، آتشفشان و سونامى در نقاط مختلف دنیا اتفاق مى‌افتد. وقوع چنین حوادثى در اغلب نقاط جهان فقط یک تهدید نیست، بلکه همین اتفاقات مى‌تواند به فرصتى براى تجلى وحدت ملى و همدردى عمومى تبدیل شود. در واقع، در جریان سیل اخیر در استان‌هاى مختلف هر چند در مرحله پیش از وقوع سیل باید اقداماتى با هدف کنترل تبعات این مسأله اتخاذ مى‌شد و برخى نارسایى‌ها در این زمینه وجود داشت، اما در مرحله وقوع سیل، نهادهاى مختلف در کنار مردم، سیل اخیر را به نمایش وحدت و همدلى تبدیل کردند، مسأله‌اى که بسیارى از کشورهاى دیگر سعى دارند آن را از بین ببرند و به همین دلیل در جریان خدمت‌رسانى به مردم استان‌هاى سیل زده، رسانه‌هاى غربى مدام اقدام به انتشار اخبار ناامیدکننده کرده و حکومت و دولت در ایران را ناتوان از مدیریت وضع کنونى دانستند. سیل اخیر در ایران یکى از بزرگترین بلایاى طبیعى بود که ممکن است براى هر کشورى اتفاق بیفتند. اما تلاش‌هاى روزهاى اخیر نشان داد کارنامه نهادهاى مختلف در این مورد قابل قبول است، اما در کشورهاى دیگر مقابله با سیل و سایر بلایاى طبیعى چگونه است که اکنون ایران را متهم به عدم کارایى در این مورد مى‌کنند؟
۲. بررسى بلایاى طبیعى در دیگر کشور‌ها
کاملا طبیعى است که بلایاى طبیعى همواره از طرف کشورهاى مختلف به عنوان مهم‌ترین تهدید محسوب مى‌شوند چراکه در بیشتر مواقع، حجم و نوع یک حادثه طبیعى کاملا شفاف نیست. در این مورد کشورهاى به ظاهر پیشرفته بار‌ها شاهد این مسأله بوده‌اند و نتوانسته‌اند اقدام مناسبى با هدف کاستن از پیامدهاى آن انجام دهند.
- در پاییز ۲۰۱۸ بر اثر بارش شدید باران و راه افتادن سیل ۱۲ نفر در اسپانیا کشته شدند. در جریان این سیل بسیارى از مدارس بسته شدند و جاده‌هاى زیادى مسدود شد.
- به‌دنبال وقوع سیل در سال ۲۱۰۸ در جنوب فرانسه ۱۵ تن کشته شدند.
- در ایتالیا نیز در سال ۲۰۱۸ به دنبال وقوع سیل ۳۰ تن کشته شدند.
- وقوع سیل در ژاپن به عنوان یک کشور پیشرفته نیز در سال ۲۰۱۸ سبب کشته شدن ۲۰۰ تن شد. در جریان زلزله سال ۲۰۱۱ نیز در ژاپن بیش از ۲۰ هزار نفر کشته شدند.
- در تابستان ۲۰۱۷ نیز در آمریکا و کشورهاى اطراف (طوفان‌هاروى) بیش از ۵۰ نفر کشته شدند.
- در سال ۹۶ بعد از توفان ایرما، ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از مردم آمریکا تا مدت‌ها بدون برق بودند.
- نتایج یک مطالعه جدید، آمارهاى تازه‌اى از شمار تلفات طوفان «ماریا» در «پورتو ریکو» را نشان مى‌دهد به گونه‌که ۲۹۷۵ نفر در این طوفان کشته شده‌اند؛ آمارى که سبب تشدید انتقاد‌ها از اقدامات دولت «دونالد ترامپ» براى کمک به طوفان زدگان پورتو ریکویى شده است. پورتوریکو مجمع الجزایر واقع در شمال شرقى منطقه کارائیب، از نواحى غیرضمیمه به خاک آمریکا به شمار مى‌آید که تحت حاکمیت سیاسى آمریکا قرار دارد. در شرایط کنونى و با وجود گذشت بیش از ۱۵ ماه از این حادثه، بسیارى از مشکلات این جزیره همچنان به قوت خود باقى است و مسؤولان آمریکایى نیز هیچ توجهى به آن ندارند.
همزمان با سیل در ایران، آمریکا نیز در روزهاى گذشته درگیر طوفان و سیل بود. داده‌هاى ماهواره‌اى تحلیل شده به‌وسیله شرکت «گرو اینتلیجنس» نشان مى‌دهد دست کم ۴۰۰ هزار هکتار از زمین‌هاى زراعى آمریکا به‌دنبال وقوع طوفان مهیب در ۹ ایالت عمده تولیدکننده محصولات کشاورزى طى ماه جارى دچار سیل زدگى شده است. زمین‌هاى کشاورزى در ایالت‌هایى ازجمله داکوتا و میسورى و ایالت‌هاى مجاور آن‌ها به مدت یک هفته یا حتى بیشتر در سیل غوطه ور ماندند و به این ترتیب امکان کاشت محصول در آن‌ها فراهم نشد و خاک عمدتا حاصلخیز این مزارع نیز دچار آسیب شد. در فاصله هشتم تا ۲۱ مارس، دستکم ۴۴۵ هزار هکتار زمین زراعى و بیش از ۳۵ هزار هکتار از عرصه‌هاى طبیعى و چراگاه‌هاى مناطق غرب میانه آمریکا بر اثر وقوع سیل زیر آب رفتند.
- «اداره ملى اقیانوسى جوى» آمریکا اعلام کرده است، در سال ۲۰۱۷ بلایاى طبیعى در مجموع ۳۰۶ میلیارد دلار خسارت براى این کشور برجا گذاشته که براى دوره یک ساله بیشترین رقم بوده است. وقوع طوفان‌هاى مخرب و چندین آتش سوزى جنگلى به ثبت این رکورد بى‌سابقه کمک کرده و نگرانى‌ها را در مورد پیامدهاى بلایاى طبیعى در آینده این کشور افزایش داده است. طوفان «هاروى» که موجب وقوع سیلاب بى‌سابقه در «هوستون» و مناطق اطراف آن شد پرهزینه‌ترین حادثه سال ۲۰۱۷ بوده که ۱۲۵ میلیارد دلار خسارت برجا گذاشته است. هم‌چنین در طوفان‌هاى سال ۲۰۱۶ در مجموع ۲۵۱ نفر کشته شده‌اند.
- در تیر ۱۳۷۴ سیل بزرگ در چین به راه افتاد که در نتیجه آن ۱۰ میلیون بى‌خانمان، ۱۲۰۰ نفر کشته و ۱۰ میلیون نظامى و غیر نظامى سرگرم امدادرسانى شدند.
- بزرگترین سیل در دنیا در سال ۱۹۳۱ در چین رخ داد که یک میلیون و پانصد هزار کشته برجاى گذاشت. این سیل به‌عنوان مرگبارترین بلاى قرن بیستم نام گرفت.
- طوفان کاترینا در سال ۲۰۰۵ از نظر اقتصادى پرخسارت‌ترین طوفان در تاریخ آمریکا بود. این طوفان در نهایت به مرگ ۱۸۰۰ نفر انجامید.
- در اثر زلزله نورث ریج کالیفرنیا در سال ۱۹۹۴، ۹ هزار نفر در آزادراه سانتامونیکاى ایالات کالیفرنیا زخمى شدند. شدت خسارات وارده به این بزرگراه (که از آن به عنوان پر رفت آمدترین بزرگراه آمریکا یاد مى‌شود) به حدى بود که ۳ ماه طول کشید تا این مسیر دوباره قابل رفت و آمد شود.
- آتش سوزى جنگلى ۲۰۱۸ کالیفرنیا نیز به عنوان یکى از مخرب‌ترین آتش‌سوزى‌هاى ایالت کالیفرنیا ثبت شده است. در نوامبر ۲۰۱۸ گردباد موجب شد آتش‌سوزى‌هاى مخرب دیگرى به وقوع بپیوندد. دستکم ۵۹ نفر در این آتش‌سوزى سوختند. این آتش سوزى که موسوم به «مندوسینو کمپلکس» بود بیش از ۱۱۷ هزار هکتار که تقریبا به اندازه مساحت ایالت لس آنجلس است را سوزاند. بیش از ۳۰۰ هزار نفر نیز در سراسر این ایالت مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شدند. اکثر آن‌ها ساکنان لس‌آنجلس هستند. ۱۷ هزار نفر از ساکنان این منطقه نیز تخلیه شده‌اند. آمارهاى رسمى ارائه شده از سوی اداره جنگل‌بانى و پیشگیرى آتش‌سوزى در ایالت کالیفرنیا حاکى است در سال ۲۰۱۸، ۷۵۷۹ مورد آتش‌سوزى اتفاق افتاده و ۶۷۵۰ کیلومترمربع در آتش سوخته است. این آتش‌سوزى‌ها نزدیک به ۳ میلیارد دلار خسارت به جا گذاشته‌اند.
نکته جالب این است که در موارد بررسى شده، سیل و یا آتش سوزى و طوفان تنها در یک منطقه خاص به راه افتاده و مانند ایران بسیارى از استان‌ها را درگیر نکرده است، اما مقایسه استان‌ها و مردم درگیر در سیل در کشورهاى غربى با سیل اخیر در ایران نشان دهنده این است که تعداد قربانیان و هم‌چنین کارایى نهادهاى مختلف براى مهار بحران در ایران به مراتب بهتر و قابل قبول‌تر بوده است. در ایران ۴۰۰ شهر و روستا درگیر سیل بوده، اما تعداد قربانیان کمتر از ۵۰ نفر بوده‌اند. هرچند این آمار نیز بسیار بالا است، اما با توجه به گستردگى آن و هم‌چنین طولانى بودن مدت آن (یعنى بیش از دو هفته) در مقایسه با سایر کشورهاى غربى آمار بالایى به شمار نمى‌رود.
۳. دلایل تمرکز بر سیل اخیر از سوى رسانه‌هاى معاند
واقعیت این است که کشورهاى غربى نیز در زمینه مقابله با بلایاى طبیعى عملکرد چندان مناسب‌ترى نداشته و حتى در برخى نمونه‌هایى که بررسى شد به مراتب وضعیت آن‌ها از ایران بدتر نیز بوده است. اما کشورهاى غربى با استفاده از مافیاى رسانه و امپراتورى رسانه‌اى که دارند تمام نواقص و ضعف‌هاى خود را در این مورد بایکوت خبرى کرده و تنها بر اقدامات مثبت خود در این زمینه تأکید دارند. اما با توجه به مشى رسانه‌ها در ایران نوعى آزادى انتشار اخبار در این زمینه وجود دارد و هر رسانه‌اى با توجه به سلیقه و دیدگاه خود اقدام به پوشش نحوه برخورد نهادهاى ایران با بلایاى طبیعى مانند سیل اخیر مى کنند. در واقع در شرایط کنونى سیل، زلزله و... تنها بهانه‌هایى براى کشورهاى متخاصم علیه ایران بوده و برخى از نیروهاى داخلى نیز همراستا با آن‌ها اقدام به زیر سؤال بردن کارآمدى نظام کنند. این مسأله حتى سبب اعتراض شدید سفیر ایران در انگلیس شده است. حمید بعیدى نژاد، سفیر ایران در لندن با انتشار یک رشته توییت در حساب توییترى شخصى خود به انتقاد از ایرانیان شاغل در رسانه‌هاى فارسى زبان وابسته به «بودجه‌هاى دولتى آمریکا و انگلیس» که در جنگ رسانه‌اى علیه ایران شرکت کردند، پرداخت. بعیدى نژاد در این خصوص نوشت: «چقدر این روز‌ها رسانه‌هاى فارسى زبان وابسته به بودجه‌هاى دولتى آمریکا و انگلیس شامل BBC فارسى، من و تو، رادیو فردا و صداى آمریکا اخبار سیل در ایران را جهت اثبات بى‌کفایتى مسؤولان پوشش دادند. در حالى که امروز از رئیس جمهور تا وزیران و فرماندهان نظامى همه در کنار مردم در صحنه حضور دارند.» وى هم‌چنین با اشاره به ناکارآمدى دولت آمریکا در کمک به مردم پورتوریکو بعد از طوفان افزود: «رسانه‌هاى آمریکا هنوز از مشکلات پورتوریکوى آمریکا ۵. ۱ سال بعداز طوفان مى‌گویند که آن را جزیره فراموش شده نامیده‌اند. هنوز مشکلات آب و برق و امکانات اولیه مردم حل نشده و مردم زیادى مجبور به ترک شهرهاى خود شده‌اند. آرزوى مردم پرتوریکو تنها آمدن مقامات دولتى براى مشاهده مشکلات آن‌هاست.»
نتیجه
ایران ششمین کشور بلاخیز جهان و چهارمین کشور از لحاظ بروز بلایاى طبیعى در آسیا و دهمین کشور زلزله خیز جهان است که نیازمند مدیریت توانمند در سطح مسؤولان و نهادهاى اجرایى است که بخشى از آن با حوزه‌هاى آموزشى مرتبط است.
اما با این وجود و علیرغم مشکلات اقتصادى زیاد، عملکرد نهادهاى مختلف در کشور همانند زلزله کرمانشاه و سیل اخیر در استان‌هاى شمالى و دیگر مناطق به گونه‌اى بوده که نمایشى از همدلى و وحدت به شمار مى‌رود. این در حالى است که بسیارى از کشورهاى غربى از طریق عوامل خود به دنبال زیر سؤال بردن این نمایش همدلى هستند.
مقایسه عملکرد ایران در برابر سیل اخیر با عملکرد نهادهاى آمریکایى در برابر چندین طوفان و آتش سوزى دلیلى بر موفق بودن ایران در این زمینه دارد. وسعت سیل اخیر در ایران به مراتب از بزرگترین بلایاى طبیعى در آمریکا بیشتر بوده، اما با این وجود، مدیریت کشور در مرحله یارى رساندن به آسیب دیدگان و همراه کردن همه گروه‌ها، کاملا موفق عمل کرده است. البته نقص‌ها و مشکلات زیادى همچنان در این مورد وجود دارد و باید در مرحله پیشگیرى بتوان با اتخاذ تصمیماتى، میزان خسارات ناشى از بلایایى مانند سیل اخیر را به حداقل رساند. /۹۴۵۷/پ203/ب1
ارسال نظرات