سبک زندگی غربی و صدمات جبران‌ناپذیر

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، تجربه چهل ساله و راه پرفراز و نشیب؛ اما با افتخاری که طی شده است، خود نقشه راهی است که برای گام دوم انقلاب بسیار کاربردی و راهگشاست. این تجارب امت مسلمان ایران را آبدیده کرده است و نسل جدید جوان انقلاب، می تواند با سرعت بیشتری در راه خود گام دوم را بردارد.

 در بیانیه مهم گام دوم، حرف از سبک زندگی و تاثیر آن در نحوه زندگی ایرانیان به میان آمد و حضرت آقا با تمام دقت و فرصتی که برای نگاشتن بیانیه صرف کردند، پرونده بحث مهم شبک زندگی را باز نگه داشته و به وقت دیگری برای تفصیل آن اختصاص دادند.

اما نکته مهمی که پیرامون این قضیه از طرف ایشان مطرح شد، خود گویای فاجعه ای قریب الوقوع البته قابل دفع توسط جوانان انقلابی است که اگر نتوان آن را مهار کرد،‌خسارات جبران ناپذیر آن ادامه خواهد داشت.

حضرت آقا در بیانیه گام دوم انقلاب پیرامون این قضیه فرمودند: تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیانهای بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه میطلبد که باز چشم امید در آن به شما جوانها است.

مساله نوع زیستن یکی از دغدغه های بشری است. غربی ها به عنوان Lifestyle از آن یاد می کنند اما معنای واقعی سبک زندگی با این کلمه تطابق ندارد.

در زبان‌های مختلف از ترکیب «سبک روزانه» به شکل‌های گوناگون یاد شده‌است. در زبان انگلیسی در شکل life style or style of life living استفاده شده‌است.

سبک زندگی را فرهنگ آکسفورد، «راه‌های گوناگون زندگی فرد یا گروه» می‌داند. فرهنگ لانگ من، آن را «راه یا سبکی برای زیستن» می‌خواند. از نظر آسا برگرسبک زندگی مد یا حالت زندگی فرد می‌باشد. سوبل «سبک زندگی را هر شیوه متمایز، اما قابل تشخیص زیستن» تعریف کرده‌است. با در نظر داشتن این تعاریف، ما با واژه فراگیری روبرو هستیم که از سلیقه فرد در زمینه آرایش مو و لباس، سرگرمی و تفریح، کار و شغل، تا هنر و غیره، همگی را شامل می‌شود.

اما تعریف سبک و شیوه زندگانی از منظر دین متفاوت است. در قرآن کریم خداوند برای بشریت الگو معرفی کرده و آن را اسوه حسنه نامیده است. لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا.

در این نوشتار قصد داریم کلید واژه سبک زندگی را در بیانات رهبرمعظم انقلاب بررسی کنیم.

از سال 1383 تاکنون رهبرمعظم انقلاب اسلامی پیرامون این موضوع بیانات متعددی داشته اند که عمدتا در 18 دستور العمل آن را ایراد کرده اند.

رفتار درخانواده، تحصیل، مصرف، کسب، ازدواج، پوشش، تفریح،‌ سفر، بهداشت، خوراک، دخل و خرج، دوستی، کارجمعی، معماری، خودسازی، رفتار در جامعه، رسانه و مناجات عناوین 18 محور سبک زندگی هستند.

جالب اینجاست نقطه کوری در الگوی سبک زندگی اسلامی دیده نمی شود و تمامی انحای زندگی فردی و اجتماعی را تحت الشعاع خود قرار داده است.

رسانه ابزاری قوی و اثرگذار برای تغییر ذائقه سبک زندگی

مهم‌ترین دروازه ورود سبک زندگی غیراصیل و غربی، رسانه است. البته این را باید گفت که پرچمداری این کار با رسانه های غربی است که در قالب زبان فارسی و با قالب های فیلم و مستند و مانند اینها روند استحاله نوع زندگی را ترویج می کنند. از این رهگذر فضای سایبر نیز بسیار اثرگذار است.

متاسفانه ذائقه تغییر یافته مخاطب داخل که توسط رسانه ها و رپرتاژآگهی رسانه های غربی در ماهواره و فضای سایبری منتشر شده است انجام گرفته است و رسانه های داخلی اعم از تلویزیون و فضای مجازی و سینما و مانند اینها نیز به طور ناخواسته در این بازی وارد شده اند.

از شمایل آگهی های تلویزیونی و فضای مجازی گرفته تا تبلیغات محیطی شهری و حتی ادبیات گفتاری و نوشتاری بین مردم در محیط رسانه مجازی، این حالت را تشدید کرده است.

رهبرمعظم انقلاب اسلامی در این باره فرموده اند: دشمنانی که نه امروز بلکه از چند دهه‌ی پیش، هویت و شخصیت و باور و رفتار و سبک زندگی اسلامی-ایرانی مردم خصوصاً جوانان را هدف قرار داده و با شیوه‌ها و ابزارهای متکی به فناوری‌های ارتباطی و رسانه‌ای اعم از هنر و سینما و فضای مجازی و غیره، درصدد تهی کردن انقلاب از عقبه‌ی دینی و ایمانی و مردمی آن می‌باشند

سبک زندگی غربی نقطه مقابل خانواده است

سبک زندگی که غرب در ترویج آن خود را به آب و آتش می زند زائیده تفکر فردگرایی خود است. او معنای خاصی برای زندگی خانوادگی و خانواده در نظر ندارد و بنیان خانواده در غرب بسیار متزلزل شده است. آمارهای تاسف برانگیز رابطه های جنسی بیرون از چهارچوب رسمی خانواده و تزریق این نوع نگاه به بیرون از آمریکا و غرب، هدف اصلی تخریب این جایگاه پراستحکام در سبک زندگی است.

حضرت آقا درباره سبک زندگی در مخیله آمریکایی ها اینگونه فرموده اند: غربی‌ها نسبت به خانواده هیچ‌گونه اهتمامی ندارند؛ نه اینکه نخواهند، [بلکه] شرایط و سبک زندگی غربی معارض با خانواده به‌معنای واقعی کلمه است؛ این را خودشان هم دارند میگویند و سالها است گرفتارش هستند؛ حالا میخواهند علاج کنند و نمیتوانند علاج کنند؛ یعنی بنیاد خانواده، نهاد خانواده در غرب بشدّت تضعیف‌شده است. حالا ما بیاییم چیزهایی را که اینها مثلاً راجع به زن و جوان و فرزند و پدر و مادر و مانند اینها در عرفِ خودشان دارند، در مسائل مربوط به خانواده راه بدهیم! نه، این مطرح نیست. ما برای خانواده بایستی قانونی را وضع کنیم که به‌معنای واقعی کلمه، حل‌کننده‌ی مشکلات خانواده‌ها باشد -[اگر] مشکلاتی وجود دارد، حل‌کننده‌ی این مشکلات باشد- تأثّر از آن منطقه نباشد.

خوی اشرافیگری مشکل سازترین علت در سبک زندگی

اساس روش زندگی صحیح، ساده زیستی و قناعت است؛ اما ممکن است برخی از ساده زیستی و قناعت، نداری و تهیدستی و مانند آن را برداشت کنند ولی واقعیت در ساده زیستی یعنی استفاده از مواهب الهی به اندازه نیاز و جلوگیری از اسراف است. در تفکر غرب، برطرف کردن نیاز ملاک نیست بلکه میل سازی کاذب در حال وقوع است و یک فرد زندگی و حتی یک خانواده و حتی در مرحله بالاتر آن یک جامعه، با این قضیه روبرو می شود.

روحیه اشرافیگری یعنی فاصله گرفتن از تامین نیاز واقعی و گرایش به میل سازی دروغین و همین روحیه باعث شکاف طبقاتی عجیبی در جامعه خواهد شد که حتی فرهنگ را نیز به طبع اقتصاد، تحت تاثیر قرار می دهد.

رهبرمعظم انقلاب بارها و بارها در طول عمر انقلاب اسلامی این را گوشزد کرده اند. در سال 1397 درباره ساختمانی که با پول بیت المال، ساخته شده است فرمودند: بلای اشرافیگری، بلای بزرگی است. برای بنده تصویر یک ساختمانی را که با پول بیت‌المال در یک نقطه‌ای ساخته شده است آوردند، من حیرت کردم واقعاً که چطور جرئت شده است، چطور دست و دل کسی به او اجازه داده است که پول بیت‌المال را صرف یک‌چنین چیزی بکند. مسئله‌ی اشرافیگری اگر چنانچه رایج شد، جزو سبک زندگی ما شد، آثار و تبعات آن و ریزشهایی که به وجود می‌آید، دیگر انتهائی ندارد، خیلی مشکل است، خیلی کار را مشکل خواهد کرد؛ این را بایست [در نظر] داشته باشید.

در سبک زندگی، عمل‌کردن حرف اول را می زند. یکی از زمینه های مهم تشکیل تمدن اسلامی و ظهور حضرت حجت علیه السلام، ترویج و عمل به سبک زندگی اصیل اسلامی است که باید اول از خودمان شروع کنیم./829/ی702/س

محمدمهدی مرادی

منابع

بیانات رهبرمعظم انقلاب اسلامی پیرامون کلیدواژه سبک زندگی، خامنه ای دات آی آر

نویدنیا، منیژه، بررسی رابطه امنیت اجتماعی و سبک زندگی (تحقیقی در شهر تهران)، خلخال: فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال، سال 11، شماره 41، تابستان 1393.