عبادت خالصانه بالاترین مرتبه بندگی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله تحریری تولیت مدرسه علمیه مروی، امروز در جلسه تفسیر مناجات شعبانیه که در همین مدرسه علمیه برگزار شد، گفت: امام سجاد(ع) در این فراز از دعا دو حالت مطلوب از حالات انسان مومن را از خداوند درخواست می‌کنند، حالاتی که انسان را به هر چه بهتر انجام دادن وظایف بندگیش و دوری از مخالفت‌ با امر پروردگار سوق می‌دهد.

وی با اشاره به دو حالت پسندیده خوف و رجا در مومنان، ابراز داشت: خداوند متعال در قرآن کریم و اولیای الهی در فرمایشات خود، عقاب‌هایی برای گناهان و نیز عقاب‌هایی برای ترک واجبات بیان فرمودند که اگر انسان به حتمی بودن این آثار و عواقب ایمان و اطمینان داشته باشد، یقینا این ایمان او را از مخالفت با امر الهی بازمی‌دارد.

آیت الله تحریری در خصوص حالت امیدواری در انسان مومن، ابراز داشت: خداوند متعال با لطف و رحمت خود آثار و پاداش‌های خوبی را بر اعمال نیک بندگان قرار داده و مواهب و مراتب بهشتی را به انسان وعده داده است، اشتیاق رسیدن به ثواب الهی و بهشت موعود در انسان امید، رغبت و حرکت به سوی اعمال نیک ایجاد می‌کند و امید و اشتیاق به پاداش ایمان را در وجود انسان تثبیت می‌کند و انسان‌ها به چنین ایمانی نیاز دارند.

تولیت مدرسه علمیه مروی با اشاره به اینکه ایمان به قیامت یکی از ارکان ایمان به خدای متعال و تدین به دین الهی است، اظهار داشت: معاد و ایمان به قیامت عمدتا در دو بعد مواجه شدن با صفات جمالیه و صفات جلالیه الهی در انسانها بروز دارد، صفات جمالیه الهی در بهشت و مراتب آن و صفات جلالیه الهی در جهنم و درکات آن ظهور پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: در روایات متعددی توصیفاتی از بهشت و جهنم شده است که اگر انسان این توصیفات را ملاحظه کرد نباید استنکاف و استبعاد کند چرا که اینها مضامین بلندی هستند که انسان در این دنیا نمی‌تواند به طور دقیق و کامل آن را درک کند و در آخرت به درک حقیقی دست پیدا خواهد کرد.

آیت الله تحریری بیان داشت: اگر انسان در سیر کمالی منظم حرکت کند حالات مطلوبی برای او پیدا می‌شود و این حالات نمودهایی از آن اثراتی است که خداوند متعال بر اعمال صالح مترتب کرده و در آیات قرآن به آن اشاره فرمودند.

تولیت مدرسه علمیه مروی با بیان اینکه حیات طیبه یکی از ثمرات اعمال صالح است، ابراز کرد: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید هر کس عمل صالح انجام دهد در حالی که مومن است خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه می‌بخشیم و پاداش آن را به بهترین اعمالی که انجام داده، خواهیم داد.

وی ادامه داد: امیرمومنان حضرت علی(ع) فرمودند قناعت بخشی از حیات طیبه است، کلام امیرمومنان در توصیف حیات طیبه بیانگر این مطلب است که حیات طیبه ویژگی‌ها و جنبه‌های روحی روانی مثبتی را برای انسان به ارمغان می‌آورد که موجب آرامش و آسایش دنیوی و اخروی انسان می‌شود.

آیت الله تحریری با بیان به اینکه توجه به ثواب و پاداش اعمال محرک انسان در سوق به خوبی‌هاست، اظهار داشت: اینکه امام سجاد(ع) از خداوند متعال ترس و امید را درخواست می‌کند نشان می‌دهد امید به ثواب الهی نه تنها مذموم نیست بلکه ممدوح نیز هست بلکه می‌توان گفت این امر یک رزق معنوی است، چرا که تقویت باور امید به ثواب و باور ترس از عذاب الهی انسان را به اعمال نیک سوق داده و از اعمال خطا و گناه بازمی‌دارد.

تولیت مدرسه علمیه مروی با اشاره به ویژگی‌های متقین از منظر امیرمومنان(ع)، ابراز کرد: حضرت علی(ع) در خطبه متقین می‌فرمایند متقین وقتی به آیات وعید می‌رسند دگرگون می‌شوند و وقتی به آیات امیدوار کننده می‌رسند حالت سرور و اشتیاق پیدا می‌کنند از این جهت است که اولیاء الهی همواره از خداوند دو حالت خوف و رجاء را درخواست می‌کردند.

وی افزود: باور قلبی انسان مومن باید به حدی برسد که همانطور که از آسیب‌های جسمانی خود را حفظ می‌کند در مواجهه با گناه و نافرمانی پروردگار نیز همانگونه عمل کند، اعمال نیک را با لذت و اشتیاق انجام دهد و اعمال بد را با ترس و انزجار قلبی از آن ترک کند.

آیت الله تحریری در ادامه بیان کرد: امام سجاد(ع) می‌فرمایند خداوندا خوف از عقاب جهنم و شوق به نعیم بهشت را روزی ما ساز تا لذت آنچه را که از تو خواسته‌ایم در یابیم و از اندوه آنچه از آن به تو پناه می‌آوریم برهیم، بر اساس دعای امام سجاد(ع) ما باید عقوبت‌های الهی را آنقدر جدی دانسته و از خود دور ندانیم که از یادآوری آن غمناک شویم و به خدا پناه ببریم.

تولیت مدرسه علمیه مروی در خصوص اظهار اشتیاق به ثواب الهی، اظهار کرد: امیرمومنان علی(ع) با وجودی که درباره خود فرمودند خدایا من تو را از ترس عذاب و به شوق ثوابت عبادت نمی‌کنم در بخش‌هایی از نهج البلاغه از اظهار اشتیاق به ثواب الهی فرمودند، این بیانات در حقیقت آموزشی برای مومنان است و هر کدام از اینها مراحلی از کمال انسانی هستند.

وی در ادامه گفت: در طول تاریخ برخی از بزرگان و مومنان نیز به مرتبه والایی از بندگی دست یافتند آنطور که در عبادات و اعمال خود نگاه به صواب و عقاب نداشته و خالصانه خدا را بندگی کردند، از آن جمله سیدبن‌طاووس(ره) هستند که در کتاب فلاح السائل می‌نویسند من خدای متعال را از آن جهت که شایسته عبودیت است بندگی می‌کنم و در جای دیگری می‌گوید من برای حلول ماه مبارک رمضان نیازی به استهلال ندارم و به فضل الهی زمان آن را متوجه می‌شوم.

آیت الله تحریری با اشاره اینکه رسیدن به اوج عبادت و بندگی خداوند با حرف و ادعا عملی نیست، بیان کرد: اینکه بالاترین درجه عبادت، عبادتی است که خالصانه برای خدا باشد و عبادت از روی شوق ثواب و ترس عقاب مراتب پایین‌تر بندگی هستند نباید باعث شود که برخی عبادت دیگر بندگان خدا را کوچک بشمارند و گمان کنند که این مقام والا با ادعا به آنها داده خواهد شد.

تولیت مدرسه علمیه مروی اظهار داشت: گاهی حال دعا و مناجاتی به انسان دست می‌دهد و انسان دچار توهم شده گمان می‌کند به بالاترین مقام بندگی دست یافته است، همین امر کبر و غروری در او ایجاد می‌کند و به سبب غروری که پیدا کرده مستحق عقاب الهی می‌شود از این جهت انسان باید بسیار مراقب خود باشد و با ادعا و توهم خود را بزرگ نپندارد./813/پ202/ب1