یادداشت؛
اظهار نظرهای آبکی سلبریتی‌ها
بررسی نظرات بسیاری از سلبریتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌دهد کمتر نکته یا مطلبی در ارتباط با مسائل تخصصی و حرفه‌ای خودشان می‌توان یافت که به بوته‌ی نقد گذاشته باشند.
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، «چرا نباید یک سلبریتی مانند مردم معمولی، نظرات خودش را پیرامون مسائل اجتماعی، سیاسی و غیره بیان کند؟» این استدلال و دفاعی است که سلبریتی‌ها و هوادارانشان در برابر منتقدان خود بیان می‌کنند. اما آیا اظهار نظر کسانی که به واسطه حرفه‌ای یا هنری، بر بلندای شهرت ایستاده‌اند، با افراد عادی جامعه یکسان ارزیابی می‌شود؟ آیا اظهار نظرهای اینگونه افراد باعث ایجاد اتفاقات خوبی در جامعه می‌گردد یا اینکه همین‌ها خود موجب افزایش تنش و حواشی شده و رواج زشتی‌ها در فضای مجازی و به دنبال آن در جامعه نقش دارند؟
این‌ها پرسش‌هایی هستند که هرکسی از زاویه دید خود می‌تواند پاسخ‌هایی به آن بدهد. اما خواسته یا ناخواسته اظهار نظرهای افراد مسئول یا شناخته شده و تاثیرگذار در جامعه، عواقبی به همراه دارد و به اندازه‌ای است که این افراد برای طرح یک مسئله یا بیان یک حرف، انتشار یک تصویر یا بازنشر یک متن ممکن است محبوبیت و مشروعیت خود را در بین افراد جامعه از دست بدهند. برای مثال؛ وقتی بازیگری در فضای مجازی از بازنشر توییتی از یک حساب کاربری جعلی که از تصویر یک روحانی سوء‌استفاده کرده بود، مورد نقدهای شدید قرار گرفت و تا درخواست کشیده شدن به میز محاکمه هم رسید، اتفاقی است که بی‌شک بار اول و آخری نیست که رخ می‌دهد.
بیتردید نقش سلبریتی‌ها به جهت سرمایه اجتماعی شان و در برابرش احساس مسئولیتی که می‌کنند، اتفاق کاملا مثبتی است. از سوی دیگر؛ مردم نیز انتظاراتی از سلبریتی‌ها به‌ویژه هنرمندان خودشان دارند و علاقه دارند شخصیت‌های محبوبشان در مسائل اجتماعی فعال باشند. این یک مطالبه عمومی است و سلبریتی‌ها نیز به‌خصوص آن دسته‌ای که تمایل دارند در این حوزه فعال باقی بمانند، بالطبع باید در این حوزه‌ها و مسائل فرهنگی و اجتماعی واکنش نشان دهند.
اما مشکلی که در این زمینه وجود دارد، در دو بخش قابل بررسی است؛ یکی فقدان سواد رسانه‌ای و دیگری، اظهارنظر غیرکارشناسانه در حیطه‌های تخصصی است؛ به‌عنوان مثال؛ وقتی یک سلبریتی در حوزه آهنگ و موسیقی تخصص دارد، مخاطبانش، این انتظار را از او دارند که در محدوده تخصصی که دارد اظهار نظر کند و در خارج از آن، کاملا مانند یک فرد عادی نظر دهد به‌گونه‌ای که حداقل برای خود یا دیگران مسئله‌ساز نباشد.
با یک بررسی ساده در اکانت‌ها، توییت‌ها و پست‌های ارسالی بسیاری از سلبریتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی، کمتر نکته یا مطلبی در ارتباط با تکنیک‌های خوانندگی یا فنون بازیگری یا ورزشی می‌توان یافت، ولی در عوض، از مطالب احساسی گرفته تا تبلیغ برند، ترویج سبک زندگی غربی و مطالب سیاسی یا اقتصادی همراه با تحلیل‌های سطحی، همواره در اظهارنظرهای آنان موج می‌زند! در اینجا پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا یک فوتبالیست یا بازیگر مشهور سینما می‌تواند تحلیلگر خوبی در مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی باشد یا می‌تواند اولویت‌های دفاعی کشور را به درستی تشخیص دهد؟!
عواملی که باعث ایجاد بحران در اظهارنظرهای سلبریتی‌ها در فضای مجازی می‌شود از کجا نشأت می‌گیرد؟
به نظر می‌رسد عدم پاسخگویی به‌موقع و صریح و قاطعانه از سوی کارشناسان مربوطه از یک طرف و از طرفی دیگر؛ مطالبه نادرست هواداران سلبریتی‌ها از اینکه آنان باید در همه حوزه‌های گوناگون اظهارنظر کنند، موجب شده تا این توهم ایجاد شود که آنان مجازند در هر آنچه که تخصصی و دانشی ندارند، اظهارنظر و در برخی از موارد تحلیل‌های سطحی داشته باشند.
مضاف برهمه این‌ها، نیاز به دیده‌شدن و در شهرت باقی ماندن نیز به‌قدری مهم است که این افراد در حوادث و رخدادهای گوناگون از جمله سیل، زلزله و ... دست به واکنش می‌زنند و در در برخی موارد نوع پوشش برخی از آنان در جشنواره‌های سینمایی به‌گونه‌ای تعجب‌آور و مضحک است که هرگز نمی‌توان آن را در سطح یک هنرمند واقعی دانست.
اما معضل اظهارنظرهای چالشی و مشکل‌ساز سلبریتی‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که آنان سواد رسانه‌ای و مشاور متخصص ندارند و از آنجایی که ساختار و نقش شبکه‌های اجتماعی را نیز به‌خوبی نمی‌دانند، باعث می‌شود با یک اظهارنظر غلط، نه‌تنها حاشیه‌ها و مشکلاتی را برای خودشان و دیگران ایجاد کنند، بلکه به شدت جایگاهشان در نزد هواداران پایین بیاید و به مرور مخاطبانشان را از دست دهند.
اما در چنین شرایطی، چگونه باید با اینگونه سلبریتی‌ها برخورد کرد که هم خودشان باعث ایجاد تنش و حاشیه‌سازی نشوند و هم جایگاهشان حفظ شود؟
لازم است از یک طرف، مردم از سلبریتی‌ها مطالبه کنند که در موضوعات و مسائلی که تخصصی ندارند، اظهارنظر نکنند و همواره در برابر نظرات غیرکارشناسانه آنان، واکنش انتقادی و مطالبه‌گری را مورد توجه داشته باشند و از سوی دیگر؛ با توجه به ظرفیت قوانین مدنی این الزام برای افراد به‌ویژه سلبریتی‌ها ایجاد شود که دوره‌های تخصصی و آموزش‌هایی در حوزه رسانه را بگذرانند تا بدانند که باید به‌جا و در حوزه تخصصی خود به دغدغه‌های اجتماعی و فرهنگی خود بپردازند.
در حال حاضر بسیاری از هنرمندان بزرگ دنیا در بیان نظرات خود، مشخص می‌کنند که مثلا بنده در فلان حوزه ورود نمی‌کنم و یا در فلان مسئله تخصصی ندارم. درحقیقت باید خود سلبریتی‌ها برای خودشان محدودیت بگذارند و تا زمانی که از منبع خبر و تحلیل اطمینان پیدا نکرده‌اند، اظهارنظر مستقیم نکنند. از این جهت می‌توان امیدوار شد سلبریتی‌ها با شناخت جایگاه حقیقی خود و رعایت ارزش‌های اجتماعی، روزی به یک سرمایه اجتماعی با ارزش تبدیل شوند./918/ی702/س
عقیل مصطفوی مجد
ارسال نظرات