گزارشی از همایش بین المللی گفت‌وگوی نخبگان جهان اسلام

به گزارش خبرگزاری رسا، اولین همایش بین المللی "گفتگوی نخبگان" با حضور ۵۰ نفر از روسای دانشگاه ها و اساتید چهار کشور لبنان، سوریه، عراق، ایران و ارائه گزارش پنل های شش گانه و اعلام تاسیس "انجمن بین‌المللی دانش اجتماعی مسلمین" در دانشگاه باقرالعلوم (ع) برگزار شد.

این مراسم با تلاوت قرآن کریم و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران آغاز شد و سپس نادر نور محمد دبیر همایش، گزارشی از فعالیت های همایش مذکور را ارائه کرد.

دبیر همایش بین‌المللی « گفتگوی نخبگان جهان اسلام » که با موضوع بررسی چالش‌ها، راهکارها و زمینه‌های همکاری مشترک، برگزار شد اظهار کرد: مسئله اساسی که منجر به شکل‌گیری این نشست شد، طراحی و ساخت تصویری از آینده جهان اسلام است. بر این اساس، بخشی از آینده تمدن و فرهنگ در جهان اسلام، مربوط به خط سیر و چگونگی فراز و فرود فرهنگ سیاسی این جوامع است؛ فرهنگی که در صورت دستیابی به بلوغ می‌تواند صورتی از جامعه مدنی اسلامی را بازطراحی کند.

وی تصریح کرد: بخش دیگری از آتیه فرهنگ و تمدن جهان اسلام، مربوط به نحوه شناخت و بازتعریف هویت در این جوامع است زیرا طی یک بازه طولانی، شرق شناسان و استعمارگران، هویت اسلامی و بومی این جوامع را به عنوان دیگری فرهنگ و تمدن غربی معرفی و بسیاری امور خلاف واقع را به فرهنگ اسلامی تحمیل کرده اند. بدین ترتیب، بخش دیگری از آینده فرهنگ و تمدن اسلامی، منوط به کم و کیف بازشناسی هویت فرهنگی و اسلامی در این جوامع است.

تاکید بر نقش مهم دانشگاه‌ها در گفتمان جهان اسلام

دبیر همایش گفتگوی نخبگان جهان اسلام گفت: مهم‌ترین ابزار مبارزه با این گمراهی بزرگ در مقابل دشمنان ترویج عقلانیت اسلامی و قرآنی و آگاه‌سازی مسلمانان‌ از جانب نخبگان بیدار و روشنفکران بصیر جهان اسلام است.

نورمحمد ادامه داد: تلاش برای دور ساختن جهان اسلام از یک فرهنگ سیاسی شکوفا و نیز ایجاد انحرافی رعب آور در بازیابی هویت اسلامی در هزاره سوم، عنصری بود که غرب و بخصوص ایالات متحده را تشویق کرد تا پدیده داعش را پایه گذاری نماید. داعش ترکیبی تعفن برانگیز از فرهنگ سیاسی بدوی و هویت اسلام جاهلی بود که با رشادت جوانان جهان اسلام از میان رفت تا همچنان افق های روشن آینده تمدن و فرهنگ اسلامی گشوده باقی بماند. در این چهار چوب، اصلی ترین عنصر سرکوبگر ملت‌های مظلوم و مهم ترین حامی دولت های استبدادی در جهان اسلام، ایالات متحده است.

دبیر این همایش افزود: امروز به واسطه حماقت دشمن در ایجاد داعش، برای نخستین بار جوانان سوری، عراقی، افغانی، پاکستاتی، لبنانی و ایرانی در کنار یکدیگر قرار گرفتند و گوشه‌ای از قدرت بسیج جهانی مسلمین را به رخ جهانیان کشیدند.

وی ادامه داد: با این وجود، ظرفیت‌های مردمی گسترده‌ای برای اعتراض علیه چنین سیاست‌هایی در جهان اسلام وجود دارد؛ ظرفیت‌هایی که به دلیل نبود بستر سیاسی نتوانسته‌اند به صحنه بیایند اما فرصت خوبی را برای ایجاد یک جبهه متحد به علیه مداخلات فرهنگی و سیاست‌های یکسان‌سازی بین‌المللی پیش روی ما قرار داده‌اند آینده تمدن و فرهنگ در جهان اسلام "چنانچه با اهتمام جدی نخبگان و روشنفکران مسلمان همراه شود" از مسیر احترام به فرهنگ، تاریخ، عقاید و استقلال کشورها و مخالفت با آمریکایی‌سازی فرهنگ جهانی می‌گذرد.

نورمحمد تصریح کرد: آنچه امروزه جایگاه نخبگان مسلمان را برجسته می‌سازد، آگاه‌سازی ملت‌های مسلمان از دوگانه اسلام آمریکایی و اسلام تحجر است؛ اسلام‌های جعلی که از قضا هر دو از یک نقطه یعنی مثلث شوم سعودی، اسرائیلی و آمریکایی حمایت می‌شوند.

وی افزود: امروزه زنان و جوانان جهان اسلام بیش از دیگران در معرض تهدید هستند و دشمن درصدد است از طریق مصرف‌گرایی و شهوت‌زایی، فطرت حق‌‌طلب و قدرت تشخیص آنان را زائل نماید. در این میان، مهم‌ترین ابزار مبارزه با این گمراهی بزرگ، ترویج عقلانیت اسلامی و قرآنی از جانب نخبگان بیدار و روشنفکران بصیر جهان اسلام است.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع ۱۰۰ چکیده مقاله توسط دبیرخانه همایش از چهار کشور عراق، سوریه، لبنان و ایران دریافت شد و در نتیجه پس از داوری حدود ۵۰ چکیده مقاله مورد پذیرش قرار گرفت.
در ادامه حجت الاسلام پارسانیا عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) طی سخنانی اظهار داشت: جهان اسلام از دیر باز به لحاظ فکر ی، جهان متکسری بوده و اندیشه های مختلف و جریانهای فکری و حدیثی و کلامی مختلف در آن وجود داشته است.

وی افزود: متفکرین مسلمانی چون غزالی و ابن خلدون همواره در این جریانهای فکری سخن گفته و حضور داشته اند و میراث فرهنگی بشریت در دست آنها بوده است.

پارسانیا با اشاره به اینکه امروز در این نشست، جمعی از اندیشمندان آکادمیک جهان اسلام از کشورهای مختلف حضور دارند؛ گفت: ما باید به دنبال آن باشیم که جهان مدرن را که امروز بخشی از هویت ماست از منظر تاریخ سنتی خود بازبینی کنیم و هویت نهادها و موسسات خود را در حاشیه هویت غرب نبینیم، بلکه بر مبنای عقلانیت خود عمل کنیم.

وی با اشاره به همایش نخبگان جهان اسلام در لبنان، گفت: در این نشست مطرح شد که یک انجمن بین المللی درباره اندیشه اجتماعی مسلمین داشته باشیم، سعی کرده ایم اساس نامه ای برای این انجمن شکل گیرد که در میانه راه است و در تلاشیم بر مبنای اندیشه های مدرن با آگاهی کامل تاریخی، گفتگوها را به سمت انسجام معرفتی جهان اسلام ادامه دهیم.
حجت الاسلام پارسانیا در ادامه از اساتید و حاضرین در جلسه خواست، به این حرکت علمی بپیوندند.

در ادامه طلال عتریسی موسس انجمن بین المللی دانش اجتماعی مسلمین، به نقش دانشگاهها در گفتمان جهان اسلامی، از جمله تولید علم، انتقال علم، فهم مشکلات جامعه و خدمت به جامعه اشاره کرد و گفت: متاسفانه با گذشت بیش از پنجاه سال، تولید علم در دانشگاههای اسلامی به آن شکلی که مورد نیاز جامعه باشد نداریم.

وی افزود: تولید علم از فهم جامعه جدا نیست و عدم انتقال درست علم بیانگر این است که ما هویتی از خود نداریم و باعث می شود که غربی ها اندیشه های خود را در دانشگاه های ما پیاده کنند.‌

طلال عتریسی در پایان بر ضرورت همکاری علمی بین دانشگاهیان تاکید کرد و گفت: امیدوارم این همایش گام خوبی برای رسیدن به نتایج فرهنگی که انتظار داریم باشد و سالهای آینده کشورهای بیشتر اسلامی در این همایش شرکت کنند.

ارائه فعالیت ها و دستاوردهای پنل افراط گرایی، پنل مقاومت، پول جامعه شناسی سیاسی، پنل رسانه ها و شبکه های اجتماعی؛ پنل الگوی اسلامی مشارکت زمان در جامعه از دیگر برنامه های این مراسم بود.

در ادامه مراسم از اساس نامه انجمن بین المللی دانش اجتماعی مسلمین رونمایی شد و متن آن قرائت شد.

این همایش به‌منظور تبادل نظر، هم افزایی، همکاری و ارتقای علمی اساتید، محققان و دانشجویان فعال در زمینه اندیشه اجتماعی مسلمین که تاملی درباره اندیشه اجتماعی متناسب و مرتبط با فرهنگ و تمدن {جوامع} اسلامی داشته اند و نیز ارتقا کیفی متخصصان و بهبود بخشیدن به امور آموزشی و پژوهشی در این زمینه، انجمن بین المللی اندیشه اجتماعی مسلمین که از این پس در این اساسنامه انجمن نامیده می‌شود، تشکیل شد.

این انجمن مؤسسه‌ای غیر انتفاعی است و در زمینه‌های علمی، آموزشی و پژوهشی فعالیت می‌کند و از تاریخ ثبت دارای شخصیت حقوقی است و رییس هیئت مدیره آن نماینده قانونی انجمن است.

دفتر مرکزی انجمن در ایران است و سایر شعب و دفاتر ملی آن پس از احراز شرایط لازم و موافقت هیئت مدیره، می‌تواند در هر کشوری، غیر از سرزمین اشغالی، تشکیل شود.

انجمن از تاریخ تصویب این اساسنامه برای مدت نامحدود تشکیل می‌شود و ملزم به رعایت قوانین جمهوری اسلامی ایران است.

انجام تحقیقات علمی و فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی با محققان و متخصصانی که به گونه‌ای در حوزه اندیشه اجتماعی مسلمین فعالیت می‌کند.همچنین همکاری با نهادهای اجرایی، علمی و پژوهشی در مقیاس های ملی و بین المللی در زمینه ارزیابی و بازنگری و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های آموزشی و پژوهش در زمینه های موضوع فعالیت انجمن، ترغیب و تشویق پژوهشگران، استادان و دانشجویان به فعالیت در حوزه اندیشه اجتماعی اسلام، و انجام مطالعات اجتماعی با دغدغه های اسلامی و مرتبط با جهان اسلام از جمله اهداف این اساسنامه است.

آغاز به کار انجمن اندیشه اجتماعی مسلمین

همچنین انجمن بین المللی اندیشه اجتماعی مسلمین با معرفی هیئت موسس متشکل از متفکرین برجسته مسلمان در کشورهای مختلف جهان در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کرد.

در مراسم افتتاحیه این انجمن حمید پارسانیا عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، رئیس هیئت موسس و سید هادی ساجدی دبیر انجمن به تشریح اهداف، وظایف و برنامه های انجمن پرداختند.

هادی ساجدی، دبیر انجمن بین المللی اندیشه اجتماعی مسلمین اظهار داشت، هیئت موسس موظف است طی ماه های آینده علاوه بر نهایی سازی اساس نامه و تعیین مجمع عمومی فرآیند ثبت رسمی انجمن را به صورت بین المللی و در کشورهای مختلف پیگیری نماید.

در ادامه وی اعضای پیشنهادی هیئت موسس را معرفی نمود: حمید پارسانیا، شمس الله مریجی، سعید رضا عاملی، غلامرضا جمشیدیها، عماد افروغ، حسین کچوئیان و عبدالحسین کلانتری از ایران، ادریس هانی از مراکش، طلال محمود عطریسی از لبنان، فرید العطاس از سنگاپور، حسین هاریانتو از اندونزی، و مظفر اقبال از کانادا.

در این جلسه حمید پارسانیا از ایران و همچنین طلال محمود عطریسی به تبیین اهداف، وظایف و برنامه های انجمن پرداختند.

حمید پارسانیا ابراز داشت، انجمن بین المللی به ‌منظور تبادل نظر، هم افزایی، همکاری و ارتقاي علمي اساتید، محققان و دانشجویان فعال در زمینه اندیشه اجتماعی مسلمین تاسیس می شود. متخصصین به تامل درباره اندیشه اجتماعی متناسب و مرتبط با فرهنگ و تمدن جوامع اسلامی پرداخته و به ارتقا كيفي و بهبود بخشيدن به امور آموزشي و پژوهشي در این زمينه اهتمام خواهند ورزید.

طلال عطریسی عضو هیأت مؤسس، راه اندازی چنین انجمنی را یک شجاعت علمی و یک مبارزه واقعی در مقابل گسترش و سلطه فرهنگ غربی بر جوامع اسلامی و عربی دانست و شکل گیری چنین انجمنی را یک ضرورت امروز دنیای معاصر جهان اسلام دانست.

در ادامه متن عربی و انگلیسی بخشی از اساس نامه آمده است:
وظايف و فعاليتها:
انجام تحقيقات علمي و فرهنگي در سطح ملي و بين‌المللي با محققان و متخصصاني كه به گونه‌اي در حوزه اندیشه اجتماعی مسلمین فعالیت می نمایند.

همكاري با نهادهاي اجرايي، علمي و پژوهشي در مقیاسهای ملی و بین المللی در زمينه ارزيابي و بازنگري و اجراي طرح‌ها و برنامه‌هاي آموزشی و پژوهش در زمينه های موضوع فعاليت انجمن.

ترغيب و تشويق پژوهشگران، استادان و دانشجویان به فعالیت در حوزه اندیشه اجتماعی اسلام، و انجام مطالعات اجتماعی با دغدغه های اسلامی و مرتبط با جهان اسلام.

برگزاري کنفرانس، گردهمايي‌ و نشست های علمي در سطح ملي، منطقه‌اي و بين‌المللي.
انتشار كتب و نشريات علمي مرتبط با حوزه فعالیت انجمن.

گفتنی است، آیین اختتامیه اولین همایش بین المللی "گفتگوی نخبگان" با حضور 50 نفر از روسای دانشگاه ها و اساتید چهار کشور لبنان، سوریه، عراق، ایران و ارائه گزارش پنل های شش گانه و اعلام تاسیس "انجمن بین‌المللی دانش اجتماعی مسلمین" در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد./1324/ج