لزوم ارتباطات علمی و فقهی و رابطه کادرسازی بین قوه قضاییه و حوزه‌ های علمیه

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری رسا، آیت‌الله رئیسی رییس قوه قضاییه بعدازظهر امروز طی سخنانی در دیدار قضات و کارکنان دادگستری استان قم با اشاره به ایام بابرکت ماه مبارک رمضان به ویژه لیالی قدر اظهار کرد: امیدواریم خداوند به برکت نزول قرآن کریم و به برکت نبی مکرم اسلام و به برکت حضرت، ولی عصر (ع) برکاتش را بر جمع ما و نظام مقدس ما و امت اسلامی نازل گرداند.

وی با قدردانی از فعالیت‌ها و زحمات قضات و کارکنان قضایی استان قم گفت: حضور در جمع قضات و همکاران قضایی در استان قم و آگاهی از نقطه نظرات این بزرگواران برای من توفیقی است.

رییس قوه قضاییه با اشاره به مقوله تحول در دستگاه قضایی، ادامه داد: ایجاد تحول در دستگاه قضایی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است و باید در تشکیلات یک بازنگری صورت گیرد. وجود تشکیلاتی چابک که در آن سیاست انقباضی به موازات کارآمدی و سلامت دیده شود، یک ضرورت است.

آیت‌الله رئیسی کارآمدی و سلامت را دو شاخصه مهم برای دستگاه قضایی دانست و تصریح کرد: کارآمدی و سلامت در دستگاه قضایی به موجب اقدامات قضات خوشنامی محقق می‌شود که همه تمرکز خود را معطوف به خدمتگزاری به مردم و اجرای عدالت می‌کنند.

وی با اشاره به نظرات فقها در "کتاب القضا" مبنی بر شرط احتیاط برای ورود به امر قضا، اظهار کرد: امام بزرگوار ما این احتیاط مدنظر فق‌ها را به صورت عکس مطرح می‌فرمودند: و بیان می‌داشتند که علما و فضلای صاحب صلاحیت برای ورود به امر قضا چنانچه در این امر احتیاط کنند، مورد سئوال است.

رییس قوه قضاییه ادامه داد: احتیاط مدنظر امام بزرگوار، مورد نظر مقام معظم رهبری نیز هست؛ به گونه‌ای که در ابتدای سال در مشهد بنده خدمت ایشان رسیدم و عرض کردم امام بزرگوار چنین احتیاطی داشتند، شما نظرتان چیست؟ که ایشان فرمودند: من هم نظرم همین است؛ بنابراین کسانی که صلاحیت در امر قضا دارند، احتیاط در ورود آن‌ها به دستگاه قضاست نه عدم ورود.

آیت‌الله رئیسی بیان داشت: در سال ۵۹، در زمان آیت‌الله بهشتی، من به عنوان دادستان کرج در سالن اجتماعات دادگستری، شاهد بودم که بخش قابل توجهی از مجتهدین و فضلای حوزه علمیه قم و حوزه‌های علمیه سایر استان‌ها در جلسات حضور داشتند.

وی با اشاره به ضرورت ارتباطات علمی و فقهی میان قوه قضاییه و حوزه‌های علمیه، اظهار داشت: امروز ارتباطات میان دستگاه قضایی و حوزه‌های علمیه به ویژه حوزه علمیه قم در زمینه‌های مختلف یک ضرورت است. نخستین و مهمترین زمینه برای این ارتباط مباحث علمی و اجتهادی است. ما همواره به ارتباطات علمی و فقهی با حوزه‌های علمیه به ویژه حوزه علمیه قم نیاز داریم؛ چراکه مسائل مستحدثه نیاز به کار اجتهادی دارد و اینگونه مسائل نیازمند آن است که حضرات علما در قم با ابتنا به اصول و مبانی به آن‌ها پاسخ دهند و این پاسخ را به مراجع قضایی اعلام نمایند.

رییس قوه قضاییه اظهار داشت: اینکه حضرات فقها در کتب خود به ضرورت ورود صاحبان صلاحیت به امر قضا اشاره نکردند، شاید به این سبب بوده که در زمان آن‌ها نظام اسلامی در کشور ما حاکم نبوده است. باید توجه داشت که تفاوت زمان ما با "صاحب جواهر" و یا "مرحوم محقق" این است که امروز در کشور و جامعه ما فقه حکومت می‌کند و طبیعتا وقتی فقه بر تمام لایه‌های اجتماعی ما حاکم می‌شود، سئوالاتی نیز ایجاد می‌گردد.

آیت الله رئیسی بیان داشت: بحمدالله امروز فقه ما از غنایی برخوردار است که می‌تواند پاسخ تمام سئوالات را بدهد و ما هیچ بن بستی در این زمینه نداریم؛ اما در این رابطه باید کار کنیم؛ به این معنا که این عرصه، عرصه کار جهادی و اجتهادی است که ورود علما و دانش آموختگان حوزه را می‌طلبد.

وی تصریح کرد: علیرغم اینکه فقهای وارسته ما از جمله مرحوم محقق، به فروعاتِ بسیاری پاسخ داده‌اند؛ اما امروز به سبب آنکه فقه در جامعه و کشور ما حکومت می‌کند، سئوالات زیادی در شئون مختلف مطرح است که باید پاسخ داده شود.

رییس قوه قضاییه گفت: منابع فقهی ما در بردارنده اصول است؛ اما نسبت به فروعات و امور مستحدثه باید کار اجتهادی صورت گیرد.

آیت الله رئیسی تصریح کرد: من به حجت‌الاسلام یزدی، معاون فرهنگی دادگستری استان قم نیز گفتم که باید ارتباط وثیقی میان دادگستری و حوزه علمیه و موسسات و مجامع پژوهشی مرتبط با آن برقرار باشد.

وی در ادامه با اشاره به ضرورت برقراری و گسترش رابطه کادرسازی میان قوه قضاییه و حوزه‌های علمیه گفت: علاوه بر مراکز رسمی که به عنوان مرکز تخصصی قضا فعال هستند، باید بزرگان و اساتید در سخنان و ارائه درس‌ها و مسائل اخلاقی خود، اقدام به تشویق علما و فضلا جهت ورود به امر قضا کنند و زمینه این امر نیز باید از سوی بخش‌های مختلف قوه قضاییه در امر آموزش و سایر امور آماده‌تر شود.

رییس قوه قضاییه با بیان اینکه پس از توحید هیچ مفهومی فراگیرتر از عدالت وجود ندارد، گفت: از عدالت پروردگار متعال تاعدالت انفسی، عدالت آفاقی، عدالت در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و عدالت قضایی، همه و همه شاخه‌های مفهوم فراگیر عدالت هستند.

آیت‌الله رئیسی با اشاره به سطوح مختلف مفهوم گسترده عدالت، گفت: یک عدالت حداقلی وجود دارد و یک عدالت متوسط، یک عدالت حداکثری هم وجود دارد که فرمود: "قتل علی فی محراب عبادته لشدة عدله"

وی با بیان اینکه سخن ما در عدالت اثباتی و اجرای عدالت است، گفت: در باب مبحث مفهومی عدالت، می‌توان بسیار سخن گفت و کتاب نوشت؛ از تعریف ارسطویی عدالت تا مضامین بلندی که امیرالمومنین علی (ع) در باب عدالت مطرح فرمودند؛ اما سخن ما در باب عدالت اثباتی و میدان اجرای عدالت است؛ یعنی اینکه چه کنیم که جامعه ما طعم شیرین عدالت را بچشد و مردم ما به طور تمام و کمال احساس عدالت کنند.

رییس قوه قضاییه با بیان اینکه عدالتخواهی و حق خواهی اموری فطری است که در درون انسان هاست، گفت: از همین باب است که در راس نظام اسلامی امام عادل قرار دارد. وجود امام عادل لازم است؛ اما برای اجرای عدالت در کل جامعه کافی نیست و تک تک افرادی که به عنوان مسئول در زمینه‌های مختلف به نظام و مردم خدمت می کنند، باید از ملکه عدالت برخوردار باشند.

آیت‌الله رئیسی با اشاره به اجر و ثواب امر قضاوت و فصل خصومت میان مردم، گفت: کار و اقدام شما همکاران قضایی در رسیدگی به پرونده‌ها و فصل خصومت‌ها نزد خداوند زمینه تقرب است و در وصیت امیرالمومنین علی(ع) نیز آمده است که کار قضا و پیوند بین مردم و فصل خصومت‌ها از نماز و روزه مستحبی بسیار پر اجرتر است.

وی با اشاره مجدد به ضرورت تحول در دستگاه قضایی گفت: تحول در دستگاه قضایی با بخشنامه و دستورالعمل صورت نمی‌گیرد؛ بلکه همه اجزا و لایه‌ها در دستگاه قضایی باید پیگیر و خواهان اجرای تحول باشند.

رییس قوه قضاییه با بیان اینکه در ابتدای گام دوم انقلاب و بعد از گذشت چهل سال، جایی برای آزمون و خطا وجود ندارد، گفت: در مقعطی قرار داریم که باید امور و همه تصمیمات از صلابت و جزمیت علمی و عزم عملی برخوردار باشد.

آیت الله رئیسی با اشاره به مقوله استقلال مالی و اداری قوه قضاییه بیان داشت: طی سال‌های متمادی مسئولان در راس قوه قضاییه به دنبال تحقق استقلال مالی دستگاه قضایی بودند و این موضوع یک امر مرتبط با قانون اساسی است. البته باید کماکان این موضوع را دنبال کرد تا به تفاهمی نائل آییم؛ علی ایحال همانطور که اشاره شد، استقلال قوه قضاییه بدون استقلال مالی و اداری، استقلال کاملی نیست.

وی با اشاره به موضوع تکریم مرتبطان و مراجعان به دستگاه قضایی گفت: ما به امر تکریم قضات، تکریم کارکنان دستگاه قضایی، تکریم ارباب جوع، تکریم شاکی، تکریم متهم و تکریم وکیل و همه مراجعان و مرتبطان به دستگاه قضایی تاکید داریم.

رییس قوه قضاییه ادامه داد: معتقدیم کرامت متهم نیز نباید مخدوش شود و فقط به میزان اتهامی که متوجه اوست، مورد سئوال و کیفر قرار گیرد و چنانچه این میزان از حد خود تجاوز کرد، مسئولیت ایجاد می‌شود.

آیت‌الله رئیسی با اشاره به جنبه‌های مختلف مقوله حفظ کرامت مراجعان و مرتبطان دستگاه قضایی تصریح کرد: حفظ کرامت مراجعان و مرتبطان به دستگاه قضایی فقط به مقوله حُسن خلق و خوش اخلاقی منحصر نمی‌شود؛ بلکه سریع و دقیق انجام دادن کار مردم، گوش دادن و دل دادن به دفاعیات آن‌ها و با حوصله مسائل آن‌ها را پیگیری کردن نیز اموری است که در زمره حفظ کرامت مراجعان به دستگاه قضایی محسوب می‌شود.