نقد استاد حوزه بر سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی در نشست علمی جایگاه عدالت در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که در سالن فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با بیان این که واژه عدالت از جمله واژگان رهزن است، گفت: همگان در اصل عدالت مشترک هستند و هیچ کس در خوب بودن عدالت شکی ندارد و اختلافی نیست.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ادامه داد: هنگام پرداختن به مفهوم عدالت مشاهده می شود در هر بخشی معنای خاصی از عدالت مد نظر است که در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نیز بر عدالت تأکید شده است اما نمی دانیم با چه مفهومی از عدالت مواجه هستیم.

وی خاطرنشان کرد: اینکه هر چیزی جای خودش باشد تعریف عدالت نیست؛ مهم ترین عنصر در بحث عدالت ملاک عدالت است؛ زیرا هیچ فردی با عدالت مشکل ندارد اما شخصی همانند امام علی(ع) مالیات را تقسیم می کند و خلیفه دوم نیز می گوید افرادی که زودتر مسلمان شده اند باید مالیات بیشتری بگیرند و این عدالت است که در یارانه نیز پیش آمد چگونه باید تقسیم شود.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به مبانی خداشناختی، جهان شناختی، دین شناختی، انسان شناختی و جامعه شناختی اشاره می کند، گفت: این سند در سه مبانی خداشناسی، انسان شناسی و جامعه شناسی بحث عدالت رامطرح می کند؛ البته در جهان شناختی نیز به عدالت می پردازد اما به همان انسان شناسی بازگشت دارد که معنا در همه موارد متفاوت است.

وی ادامه داد: در بحث خداشناختی در زمینه مطرح شدن عدالت خداوند گفته می شود برای امتداد عدالت در افق ها بیان می شود؛ در این بحث دو نکته مطرح می کند که خداوند عادل در تشریع و تکوین همچنین حامی مظلومان و انتقام گیرنده از ظالمان است و تنها موردی می تواند برای ما گویا باشد حامی بودن از ظالمان و انتقام گیرنده از ظالمان است اما بازهم این سؤال مطرح می شود ظالم و مظلوم کیست و با چه ملاکی مظلوم است به صورت کلی برای تعریف عدالت در افق و برنامه باید از بالادستی عدالت را توضیح دهیم به گونه ای که در تمامی موارد قابل مشاهده باشد.

حجت الاسلام والمسلمین ایزدهی اضافه کرد: در انسان شناسی، بحث عدالت طلبی مطرح شده که عام است و نمی دانیم چیست و دارای مقصد مشخصی نیست و فقط در یک مورد که دادرسی عادلانه است آن را به خوبی متوجه می شویم و مراد از آن برابری و عدم برابری است زیرا بحث قانونی است؛ در بحث جامعه شناختی نیز عدالت و گسترش ظلم مطرح می شود اما در مبانی ارزش شناختی موردی به عنوان عدالت نداریم.

وی عدالت را دارای انواع دانست و گفت: در ادبیات دینی زمانی که از عدالت شخص سخن گفته می شود یعنی فاسق نیست، زمانی که گفته می شود نظام عادلانه یعنی جور نیست به عبارت دیگر عدل در قبال، ظلم، فسق و جور دارای معانی مختلفی است بنابراین میان این سه نکته مشخص نیست منظور ما چیست.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اضافه کرد: در ادبیات دینی ما واژه ای به نام قسط وجود دارد که مراد از آن عدالت اجتماعی است؛ اما در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نامی از قسط برده نشده در حالی که مهم ترین مسأله است؛ برخی واژگان عدالت در سند بیان شده است که منظور آن را متوجه نمی شویم؛ به عنوان مثال گفته می شود بهره وری عادلانه، که مراد از آن چیست آیا مراد به تساوی، به تناسب به اعتدال و به قانون است؟ یا عدالت همه جانبه آیا از حیث مفهوم است یا مصداق؟ که مشخص نیست بنابراین با ابهامی که در مفهوم و ضوابط عدالت وجود دارد نمی دانیم به کجا می خواهیم برویم./1324/ج

گزیده ای از خبر را می توانید در کلیپ صوتی زیر بشنوید