طلاب برای غلبه بر جنگ فرهنگی دشمن، مجهز به سلاح علم شوند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حضرت آیت الله سبحانی در ظهر هفتمین روز دوره اندیشه اسلامی بحث رفض و قبول، بخش بیان شبهات و پاسخ به آن در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد به بیان شبهات نهم و دهم پرداخت.

شبهه نهم

حضرت آیت الله سبحانی در بیان شبهه نهم گفت: یکی از شبهات در تدریس مسائل فلسفی این است که اگر مسائل فلسفی را صحیح بدانیم لازمه‌اش این است که خدا خالق موجب باشد در حالی که خدا مختار است و این بر اساس یکی از قواعد فلسفی است که «الشیء ما لم یجب لم یوجب» و خداوند منان هم اگر بخواهد چیزی را ایجاد کند باید به حد ایجاب برسد یعنی عدمش ممتنع شود و اگر به این حد برسد،‌ خدا دیگر فاعل مختار نیست.

وی در پاسخ به این شبهه گفت: البته جواب این شبهه روشن است و آخوند خراسانی هم در مسئله اجتماع امر و نهی این شبهه را مطرح کرده است. در حقیقت این قاعده بد فهمیده شده است وگرنه این قاعده، ضروری است.

این مرجع تقلید ادامه داد: یعنی اگر بخواهیم پدیده‌ای را ایجاد کنیم باید وجودش به حد ایجاب برسد و تمام درهای عدم را ببندیم. مثل دارویی که دارای پنج جزء است وقتی می‌خواهیم آن را بسازیم، اگر چهار جزء موجود باشد اما پنجم نباشد این موجود محقق نمی‌شود، هر کدام از این اجزاء پنجگانه را برداریم عدم به ترکیب راه پیدا می‌کند بر این اساس برای وجود آن باید تمام اجزاء موجود شود.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم در ادامه بیان داشت: بنابراین خلاق متعال اگر بخواهد چیزی را ایجاد کند نباید این قاعده عقلی به هم بخورد و اشتباه در موجِب و موجَب صورت گیرد، اگر تمام ابواب را بست خداوند فاعل موجِب است و فعل موجَب خواهد بود. حال اگر خداوند همه اجزاء را ایجاد کرد، موجود ایجاد می‌شود اما ضمام دست خداوند است و می‌تواند دوباره جزئی را کم کند تا معدوم شود. پس این قاعده فلسفی ضرری به صفات خداوند نمی‌زند.

شبهه دهم

حضرت آیت الله سبحانی به طرح دهمین شبهه پرداخت و گفت: مسائل فلسفی وارده است یعنی هنگامی که اسلام فتوحاتی کرد، ایرانی‌ها و هندی و دیگران این مسائل را میان مسلمانان ایجاد کردند، بنابراین خود مسلمانان این مسائل را ایجاد نکردند.

وی افزود: این مسئله تا حدی صحیح و تعدادی از این مسائل وارد شده است اما بسیاری از آن‌ها نیز بعدا توسط مسلمانان ایجاد شد زیرا برخی از این مسائل با مباحث اسلامی تطبیق نداشت بنابراین مجبور شدند صحیح را از فاسد جدا کنند که این‌ یعنی تبعیتی کورکورانه درکار نبوده بلکه آگاهانه بوده است. ابتدا 200 مسئله بود اما الان 700 مسئله شده است.

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم ادامه داد: اگر مسائلی وارده باشد این عیب نیست، ریاضیات، طب و مباحث دیگری داریم که ریشه‌های آن‌ها واردشده است، همان طور که پیامبر گرامی اسلام می‌فرمایند علم را بیاب اگرچه در چین باشد.

نتیجه عدم پرداختن به بحث های عقلی در حوزه

وی در پایان فصل اول گفت: در اینجا برخی از اعتراضاتی که باعث عدم بحث عقلی در حوزه‌های علمیه می‌شد بررسی شد بنابراین نتیجه اینکه، مسائل عقلی باید در حوزه‌های علمیه بحث شود (البته نه مکتب شخص خاصی) یعنی با استفاده از کتاب و سنت و با عقل روشن که مقداری از آن فطری است بررسی شود و آنچه حق است پذیرفته شود.

فصل دوم/ روش قرآن در مباحث عقلی

حضرت آیت الله سبحانی بیان داشت: باید ببینیم کتاب خداوند و سنت رسول خدا و کلمات ائمه اهل‌بیت چگونه است و آیا مسائل عقلانی در آن مورد بحث است یا رها شده؟ یعنی روش خود را با روش قرآن و سنت تطبیق دهیم.

این مرجع تقلید با بیان اینکه ابتدا از آیات قرآنی شروع می‌کنیم، گفت: قرآن همه عقاید را با برهان مطرح می‌کند، گاهی برهانش خیلی روشن است و گاهی نیاز به فکر دارد.

وی ادامه داد: آیات قرآن دو حالت دارد گاهی به صورت غیبی بحث می‌کند و جای سؤال ندارد، چون خدا را پذیرفته‌ایم و فرمایش او را نیز می‌پذیریم، اما گاهی حالت معلمی به خود می‌گیرد یعنی بسیاری از مباحث عقائد قرآن اینگونه است و از مافوق سخن نمی‌گوید بلکه خود را تا مرتبه مستمع پایین می‌آورد و بحث می‌کند.

بدیهی بودن سبب عدم اثبات صانع در قرآن است

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: اینکه توحید مراتبی دارد نظیر توحید در ذات، توحید در صفات، توحید در خالقیت، توحید در ربوبیت، توحید در حاکمیت و توحید در تشریع، قبلا بیان شده است.

وی افزود: ابتدا باید دانست که خداوند برای اثبات صانع دلیل نمی‌آورد زیرا امری بدیهی است و گاهی اشاره‌ای کوچک به آن شده، یعنی اصل وجود خداوند جای بحث نیست و صفات خداوند است که جای بحث دارد.

برهان استثنائی رسیدن به وحدت خالق از وحدت تدبیر

حضرت آیت الله سبحانی بیان داشت: یکی از بحث‌هایی که در قرآن مطرح می‌شود توحید در خالقیت است، یعنی خالق نظام موجود، یکی است که خداوند با این آیه91 سوره مومنون به اثبات این مطلب می‌پردازد «ما کان معه من اله اذا لذهب کل اله بما خلق و لعلا بعضهم علی بعض سبحان الله عما یصفون»

وی افزود: این برهان قبلا بررسی شد که اگر جهان دو خدا داشت، دو خدا متباین خواهند بود و مسلما دو نوع تدبیر خواهند داشت و وقتی دو تدبیر بر نظامی اعمال شد باعث فساد آن نظام می‌شود، بنابراین از وحدت تدبیر پی می‌بریم به وحدت خالق. که این یک برهان استثنائی است.

توصیه های درسی و اخلاقی به طلاب

حضرت آیت الله سبحانی پس از ورود به بحث فصل دوم دوره اندیشه اسلامی در پایان ضمن بیان توصیه هایی به طلاب گفت: طلاب وقتی وارد حوزه می‌شوند هدف را باید مشخص کنند چون هدف می‌تواند برای فعل انسان قانون بسازد. اگر هدف این است که راهنمای خود و دیگران باشید، باید سرمایه فراهم کنید زیرا بدون سرمایه انسان نمی‌تواند به کار خود برسد.

این مرجع تقلید افزود: جوانی که لباس سربازی را می‌پوشد باید با درس‌خواندن برای خود سرمایه ایجاد کند. بعد از انجام واجبات و مستحبات باید به درس مشغول شده و به حفظ‌کردن و نوشتن بپردازد.

وی ادامه داد: یکی از آفت‌های امروز درس همین موبایل‌ها است که مرتب با آن کار می‌شود و سبب می‌شود بخشی از ذهن از علم غافل شود، از موبایل باید گاهی بهره متناسب برد نه اینکه مرتبا درگیر آن باشید.

انگیزه تحصیل

استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم به نقل داستانی پرداخت و گفت: حضرت امام از استادش مرحوم شاه‌آبادی و ایشان هم از پدرش که شاگرد صاحب جواهر بوده نقل می کند پسر صاحب جواهر فوت شد و عصر تشییع شد اما به دفن نرسید. جنازه را در یکی از اتاق‌های صحن حیدری گذاشتن. پدر شب آمد و کنار جنازه پسر مقداری قرآن خواند و پس از آن مقداری از کتاب خود را که می‌توانست در آنجا نگارش کرد.

وی بیان داشت: انگیزه تحصیل را تقویت کنید، انگیزه تحصیل کم شده است. در سال 1332 حضرت امام تابستان به محلات قم رفته بودند. عرض کردم در آنجا مشغول چه کاری بودید؟ فرمود: صبح ساعت 6 قالیچه‌ای در حیاط می‌انداختم و تا 12 مطالعه می‌کردم و اگر خسته می‌شدم پاکنویس می‌کردم.

جنگ فرهنگی

حضرت آیت الله سبحانی بیان داشت: امروز جنگِ فرهنگی است و برای حفظ نظام علمای ما باید مجهز به علم باشند. فضای مجازی بلایی است که کشورهای اسلامی به خصوص ایران را فراگرفته است.

وی افزود: 41 رسانه علیه شیعه سخن می‌گوید که اکثر آن‌ها از خارج برنامه‌ریزی می‌شود که در مقابل شبهات آن‌ها باید از نظر علم و دانش در مقام بالا بود. حداقل 8 ساعت در روز کار علمی برای طلبه نیاز است.

این مرجع تقلید در پایان گفت: برای مسائل اخلاقی هم دفترچه‌ای داشته باشید. اگر روزی ترک اولی کردید یادداشت کنید و در آخر هفته دفتر را باز کنید و به مقدار خطاها استغفار کنید که نورانیت خاصی پیدا می‌شود که حاصل پناه‌بردن به خدا است./933/پ201/ب1