تفسیر آیه هیجدهم تا بیست و دوم سوره قمر + صوت

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشر خبرگزاری رسا، سوره قمر در مکه نازل شده و پنجاه و پنج آیه دارد و به مناسبت طرح مسأله «شق القمر» در آیه اول این سوره، «قمر» نامیده شده است.

تمام آیات این سوره با حرف «راء» ختم می‌شود؛ پایان سوره قبل درباره معاد بود، آغاز این سوره نیز سخن از معاد است.

محتوای این سوره، بیشتر مربوط به قیامت، نبوت و ماجرای مخالفان انبیاست؛ همچنین در این سوره، خداوند به سرنوشت شوم پنج گروه یعنی قوم نوح، عاد، ثمود، لوط و فرعون اشاره می‌کند.

بِسْمِ اللهِ الرحْمنِ الرحِیمِ

کَذَّبَتْ عادٌ فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ «۱۸»

قوم عاد (پیامبر خود را) تکذیب کردند، پس عذاب و هشدار من چگونه بود؟

إِنّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ «۱۹»

ما بر آنان در روز شوم، دنباله دار تند بادی سخت و سرد فرستادیم.

تَنْزِعُ النّاسَ کَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ «۲۰» فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ «۲۱»

(تندبادی که) مردم را همچون تنه‌های درخت خرمای ریشه کن شده از جا برمی کند. پس عذاب و هشدار من چگونه بود؟

وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ «۲۲»

و همانا ما قرآن را برای پندپذیری آسان نمودیم، پس آیا پندپذیری هست؟

نکته ها:

مراد از «یَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ» آن است که این تندباد در چندروز پی در پی بوده است، چنانکه در سوره‌ی فصّلت آیه‌ی ۱۶ می‌فرماید:باد را در چند روز شوم بر آنان وزاندیم. پس مراد از «مُسْتَمِرٍّ» در این آیه، یعنی روز‌های پیوسته و دنباله دار. در آیه ۷ سوره حاقّه، این ایام شوم هفت شب و هشت روز بیان شده است: «سَبْعَ لَیالٍ وَ ثَمانِیَهَ أَیّامٍ».

«مُنْقَعِرٍ» از «قعر» به معنای ریشه کن شده است. «أَعْجازُ» جمع «عجز» به معنای قسمت عقب یا پایین و تنه است.

بدی یا خوبی زمان، یا به خاطر حوادث خوب و بدی است که در آنها واقع می‌شود و یا در جوهر زمان نحسی، یا خیری است که ما از آن خبر نداریم.

پیام ها:

۱- قوم عاد از هلاکت قوم نوح عبرت نگرفتند: کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ ... کَذَّبَتْ عٰادٌ؛

۲- سیمای قوم عاد، تکذیب و انکار است: «کَذَّبَتْ عٰادٌ»؛

۳- میان انذار و عذاب رابطه است (ابتدا انذار و اگر اثر نکرد عذاب): «فَکَیْفَ کٰانَ عَذٰابِی وَ نُذُرِ»؛

۴- در تاریخ و سرنوشت ملت‌ها تفکّر کنید: فَکَیْفَ کٰانَ ...؛

۵-نتیجه‌ی تکذیب، قهر الهی است: کَذَّبَتْ ... عَذٰابِی؛

۶- عوامل طبیعی مثل باد می‌توانند وسیله‌ی کیفر مردم باشند: کَذَّبَتْ عٰادٌ ... رِیحاً صَرْصَراً؛

۷- زمان‌ها یکسان نیستند (بعضی زمان‌ها مبارک اند، همچون شب قدر، «لَیْلَهٍ مُبٰارَکَهٍ» و برخی شوم و نحس): «یَوْمِ نَحْسٍ»؛

۸-با اراده‌ی خداوند باد هم می‌تواند عامل رویش باشد: «أَرْسَلْنَا الرِّیٰاحَ لَوٰاقِحَ»؛ و هم می‌تواند عامل ریزش باشد: «تَنْزِعُ النّاسَ کَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ»؛

۹- بشر، هرکه باشد، در برابر قهر الهی خار و خسی بیش نیست: تَنْزِعُ النّاسَ کَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ ...؛

۱۰- قوم عاد، مردمی تنومند و قوی بودند که از بن ریشه کن شدند.: «کَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ»؛

۱۱- در تربیت، تکرار برخی مطالب ضروری است؛ جمله‌ی «فَکَیْفَ کانَ عَذابِی وَ نُذُرِ» تکرار شده است.

۱۲- در نقل تاریخ، هدف اصلی (عبرت گرفتن) فراموش نشود (بعد از بیان هر بخش، نقطه اصلی تکرار شده است): «لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ»

گفتنی است، علاقه‌مندان می‌توانند فایل صوتی تفسیر این آیات را از فایل زیر دریافت کنند. /۹۹۸/ن 602/ش