ماهیت مواجهه تمدن اسلامی با تمدن غرب

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، استاد اصغر طاهرزاده، پژوهشگر حوزه علوم اسلامی، ظهر امروز در کرسی آزاد اندیشی «تمدن سازی یا تمدن زایی» در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، با بیان اینکه با مجموعه‌ای از اندیشه‌ها مواجه شده‌ایم که مدعی هستند که تمدن مال شما نیست و تنها متعلق به غرب است، گفت: تمدن غرب می‌خواهد ریشه را مورد هجمه قرار دهد و بگوید تمدن ربطی به اسلام ندارد، همانطور که مدعی هستند دموکراسی و آزادی نیز تعلق به اسلام ندارد و متعلق به غرب است.

وی ادامه داد: در حوزه تمدنی با یک اندیشه مواجه هستیم نه یک باور و عقیده به همین دلیل همواره باید به صورت اندیشمندانه به هجمه‌ها پاسخ داد. امروز باید بحث کنیم که چرا تمدن اسلامی امکان وجود دارد و ببینیم که به چه صورت می‌توانیم با تمدن غربی مقابله کنیم.

در عصر پایان فراروایت‌ها، پایان روایت غربی تمدن نیز به فرا رسیده است

طاهرزاده خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه دوران حضور فراروایت‌ها تمام شده و در غرب هیچ روایتی میدان دار افکار و تمدن غربی نیست امکان این وجود دارد که یک تمدن دیگر جایگزین تمدن غرب شود، چرا که در دیدگاه تمدن غرب دوران کلان روایت‌ها تمام شده است پس کلان روایت مدرنیته نیز دیگر به پایان رسیده است و باید بر این مبنا در کلان روایت غرب تجدیدنظر کرد.

پژوهشگر حوزه تمدنی با اشاره به امکان اتکا به ما در کشورهایی نظیر ایران و هند در حوزه تمدنی، اظهار کرد: ملت‌هایی هستند که سابقه‌ای دارند و هماهنگی بین نظام اجتماعی آنها وجود دارد و می‌توانند از «ما» سخن بگویند، این ما که پدید آمده است می‌تواند جهانی فکر کند و زمانی که تفکر جهانی باشد می‌تواند به دنبال تمدنی فراتر از تمدن غربی باشد و در حقیقت تمدن خودشان را شکل دهند.

وی با بیان اینکه می‌توان به جهان نوینی دست پیدا کرد که بی بهره از تمدن غربی نیست اما جدا و متفاوت از تمدن غربی است، عنوان کرد: ما نظام پارلمانی را برای معنا بخشی خودمان ایجاد کردیم، اما به دیدگاه و تفکر خودمان معنا بخشیدیم به همین دلیل می‌توانیم در مواجهه با جهان مدرن نظام تمدنی با تفکر غیر غربی و بر مبنای انقلاب اسلامی ایجاد کنیم که جهان متمیزی است که اگر چه بی بهره از غرب نبوده اما متفاوت از تفکر و تمدن غربی است.

طاهرزاده با اشاره به امکان استفاده از متفکران غربی برای ارائه تفکرات دینی و اسلامی و بر مبنای انقلاب اسلامی، تصریح کرد: برای دستیابی به تمدن اسلامی جز با رسوخ در توحید و آزادی از تعلقات دنیای جدید، کسب ملکات فاضله و مکارم اخلاق و بهره گیری از علوم دنیای جدید، نمی‌توان راهی در پیش گرفت، مشکل بزرگ ما و معمای تاریخ معاصر زندگی کردن در بین دو جهان است، به این معنا که نه تسلیم تمدن غرب هستیم و نه مستقل از آن و در جهان خود زندگی می‌کنیم.

باید رفت و برگشتی در علوم اسلامی برای فهم جدید داشته باشیم

پژوهشگر حوزه علوم اسلامی، تشکیل تمدن غرب را دارای یک پروسه 200 ساله دانست و اظهار کرد: رفت و برگشتی باید صورت گیرد تا آموزه‌های دینی و مبانی علوم اسلامی مجدد فهمیده شود، باید همه چیز را در ایستگاه تاریخی کنونی قرار دهیم و با توجه به شرایط زمان امروز آنها را فهمید، دین و فلسفه در این رفت و برگشت وارد زندگی ما خواهد شد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در مواجهه با فرهنگ غرب می‌توانیم متوجه داشته‌های خود باشیم و با رجوع به منابع دینی و مصادر دینی خود پاسخگوی مسائل و مباحث باشیم، این یعنی بازگشت به نهادها  دیدگاه‌های خودمان اما در مسیر مواجهه با دنیای غرب و تفکر غربی، همانطور که شاهد هستیم بسیاری از اندیشمندان اسلامی کتب خود را در پاسخ به دیدگاه‌های اندیشمندان غربی و شبهات آنها نوشته‌اند.

طاهرزاده با بیان اینکه می‌توانیم وارد در دنیای غربی شویم و از آنها مطالبه کنیم و با نقد و انتقاد تاریخ جدیدی بسازیم، افزود: حضور تاریخی انقلاب اسلامی هیچ ربطی به جریانات سیاسی اصولگرایی و اصلاح طلبی ندارد، چرا که اصلاح طلبی در تاریخ غربی قرار دارد و نه اصولگرایی متوجه حضور در جهانی شده است که برای مواجهه با تفکر غرب باید فعالیت کرد، اصولگرایان سنتی هنوز درگیر گذشته‌ای هستند که درگذشته است.

پژوهشگر حوزه علوم اسلامی با اشاره به توانمندی تمدن نوین اسلامی باریر کردن خلأهای موجود در عرصه تمدنی در جهان، تصریح کرد: درک بشر امروز از خود همواره درکی است تمدنی، امروز باید با جوان اروپایی و آمریکایی صحبت شود تا بدانند که ما خواهان پذیرش نظام سیاسی خود از سوی آنان نیستیم بلکه ما نظام تمدنی داریم که در برابر تمدن غرب قرار می‌گیرد و گره گشای مشکلات جهان خواهد بود.

وی گم شدن راه و مسیر زندگی را حاصل درگیر شدن بشریت در تمدن مدرن عنوان کرد و گفت: بشر نیاز دارد به عرصه معرفتی بازگردد، با گریز خدایان در تمدن مدرن اشباح و توهم خدایی می‌کنند و هر روز سیطره وهم بیش از گذشته افزوده می‌شود، با انکار امکان حضور تمدنی برای سایر ملت‌های اصیل و مواجهه با تمدن غربی، بستر را برای گسترش این جهل و توهم فراهم خواهیم کرد و به همین دلیل نیازمند تقابل با تمدن غرب هستیم./1304/پ310/ب1