بازخوانی انتخابات مجلس سوم

به گزارش خبرگزاري رسا، هانس نئواربرگ، یكی از خبرنگاران غربی در گزارشی از تهران در مورد حضور مردم در انتخابات می‌نویسد: «علی‌رغم خروج بسیاری از مردم به دلیل حملات وسیع موشكی، مراكز رأی‌گیری در شهر شلوغ بودند». خبرنگار مزبور از قول یك رأی‌دهنده چنین گزارش كرده است: «یك رأی‌دهنده كه به طور تصادفی با وی مصاحبه شده، گفت: «به منظور شركت در انتخابات از آمل واقع در 200 كیلومتری شمال تهران به پایتخت آمده تا نشان دهد كه از دشمن نهراسیده است. وی كه نامش را فاش نساخت افزود: «بعد از آنكه گفته شد تهران را به موشك خواهند بست، تصمیم گرفتم در تهران رأی بدهم».

مرحله‌ اول انتخابات سومین دوره‌ مجلس شورای اسلامی در روز جمعه 19/1/1367 برگزار شد. در حدود سی‌هزار شعبه اخذ رأی كه بیش از 2600 شعبه آن به تهران اختصاص داشت، در 191 حوزه‌ انتخابیه در سراسر كشور آماده‌ اخذ رأی از مردم بودند.

رأی‌گیری در پنج حوزه‌ انتخابیه‌ی آبادان، دهلران و مهران، دشت آزادگان، قصرشیرین و خرمشهر به‌طور غیرمستقیم برگزار گردید. برای رأی‌گیری از رزمندگان در جبهه‌ها صندوق‌های ثابت و سیار به اندازه‌ كافی در نظر گرفته شده بود و رزمندگان در جبهه‌های غرب و جنوب با شور و شوق زیاد آرای خود را به نفع كاندیداهای مورد نظر به صندوق می‌ریختند.

ابتدا قرار بود مدت زمان رأی‌گیری از ساعت 7 صبح تا 5 بعدازظهر باشد، ولی به علت استقبال مردم از انتخابات طی اطلاعیه‌هایی از سوی وزیر كشور، زمان رأی‌گیری دو بار تمدید شد و تا ساعت 10 شب ادامه یافت.

امام‌خمینی در ساعت 8 صبح جمعه 19/1/1367 در جماران در پای صندوق رأی شماره‌ 2230 حاضر شدند و رأی خود را در صندوق انداختند.

حضور مردم در انتخابات نسبت به دوره‌های گذشته افزایش یافته بود به طوری كه در بعضی از شعب اخذ رأی، طول صف‌های مردم به ده‌ها متر می‌رسید. در شهر اصفهان كه در روز قبل از رأی‌گیری مورد حملات موشكی رژیم عراق واقع شده بود، صف‌های طویلی در پای صندوق‌های رأی تشكیل شده بود. تمام گزارش‌های خبرنگاران داخلی و خارجی حاكی از حضور بسیار زیاد مردم در این رأی‌گیری بود.

علی‌رغم حملات موشكی و هوایی رژیم عراق به تعدادی از استان‌ها و بحران جنگ شهرها و برخلاف تبلیغات وسیع رسانه‌های خارجی مبنی بر امكان بمباران شهرهای ایران در روز برگزاری انتخابات، آرای مردم مناطق مورد حمله قرار گرفته از افزایش قابل‌توجهی نسبت به دوره‌ دوم مجلس برخوردار بود و در برخی نقاط تا 58 درصد افزایش داشت.

 *** رسانه‌های گروهی غرب و انتخابات مجلس سوم ***

انتخابات سومین دوره‌ مجلس شورای اسلامی در شرایطی كه رسانه‌های غربی به سركردگی آمریكا امید زیادی به عدم شركت مردم در انتخابات این دوره داشتند با حضور چشمگیر مردم در سراسر كشور برگزار شد.

اولین مرحله‌ انتخابات این دوره‌ مجلس، در حالی كه تا ساعتی قبل از شروع اخذ رأی اكثر نقاط مسكونی كشورمان آماج حملات موشكی و بمباران‌های هوایی دشمن بعثی (عراق) بود، چنان برگزار شد كه حتی دشمنان انقلاب نیز ناچار به اعتراف شدند.

 خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از «گری سیك» مشاور امنیت ملی سابق آمریكا و كارشناس مسائل ایران، در مورد انتخابات در ایران به‌ویژه انتخابات مجلس سوم، چنین گزارش می‌كند: «هر انتخاباتی در ایران، مهم است. مهم‌ترین نكته این است كه ایرانی‌ها به‌طور قابل‌قبولی یك انتخابات آزاد دارند». آسوشیتدپرس می‌افزاید:‌ « بر خلاف مجلس زمان شاه كه نمایندگان به صورت یك مهر لاستیكی بوده و زیر ورقه‌ها را امضا می‌كردند، مجلس كنونی دارای قدرت زیادی است».

*** حضور مردم در انتخابات ***

«هانس نئواربرگ» یكی از خبرنگاران غربی در گزارشی از تهران در مورد حضور مردم در انتخابات می‌نویسد: «علی‌رغم خروج بسیاری از مردم به دلیل حملات وسیع موشكی، مراكز رأی‌گیری در شهر شلوغ بودند». خبرنگار مزبور از قول یك رأی‌دهنده چنین گزارش كرده است: «یك رأی‌دهنده كه به طور تصادفی با وی مصاحبه شده، گفت: «به منظور شركت در انتخابات از آمل واقع در 200 كیلومتری شمال تهران به پایتخت آمده تا نشان دهد كه از دشمن نهراسیده است. وی كه نامش را فاش نساخت افزود: «بعد از آنكه گفته شد تهران را به موشك خواهند بست، تصمیم گرفتم در تهران رأی بدهم».

گزارش خبرنگار «كریستین ساینس مانیتور» به نقل از مقام‌های ایرانی حاكی است: «ساعتی پیش از باز شدن مراكز اخذ رأی در روز 19 فروردین، عراق حملات موشكی خود را به تهران از سر گرفت و همزمان برنامه‌ فارسی رادیو بغداد هشدار داد كه طی برگزاری انتخابات، تهران زیر باران موشك قرار خواهد گرفت، كه البته چنین نشد و رأی‌گیری حتی بدون اصابت یك موشك به تهران انجام شد». رادیو آمریكا اضافه كرد: «به گزارش خبرنگار كریستین ساینس مانیتور چنین برمی‌آید كه انتخابات منصفانه و عادلانه برگزار می‌شود ... مقام‌های ایران همچنین تأكید ورزیدند كه به ساكنان تهران، كه از شهر و موشك‌های عراقی گریخته بودند، اجازه داده شود در محل اقامت موقت‌شان رأی بدهند و به این سبب شمار رأی‌دهندگان در استان‌های دیگر به مراتب بیشتر از تهران بود».

*** گزارش رادیو دولتی و مطبوعات انگلیس ***

رادیو دولتی انگلستان در برنامه‌ خبری بخش انگلیسی روز جمعه 26/1/1367 با برگزاری میزگردی به مناسبت انتخابات در ایران اعلام كرد:‌ « به طور معمول در كشورهایی كه درگیر جنگ می‌باشند انتخابات برگزار نمی‌شود ولی احتمالاً یكی از دلایل برگزاری انتخابات عمومی این هفته‌ در ایران مطمئن ساختن مردم به ثبات كشور می‌باشد».

واهه پطروسیان خبرنگار روزنامه‌ نشریه‌ اقتصادی خاورمیانه (میدل ایست اكونومیك و ایجست) به حدود آزادی در ایران در شرایط جنگی اشاره كرد. وی معتقد بود: «بسیاری از افراد و كاندیداها در مجلس و ادارات مجاز هستند كه آزادانه به تعبیر و تفسیر مسائل بپردازند و در واقع ما به طور شگفت‌آوری در تهران متوجه شدیم كه تعدادی از كتاب‌ها حتی كتب ماركسیستی كه جزء كتب مخالف می‌باشند در معرض فروش قرار داشتند و در خانه‌ها همچون سازمان‌های اداری و نیز در مجلس آن كشور بحث‌های جالبی وجود دارد، به ویژه در طی هشت سال اخیر در مجلس بحث‌های مهیجی صورت گرفته است و این امر به‌خصوص از این نظر عجیب است كه در واقع در این كشور جنگ در جریان است».

نیكلاس بیستن در بخش دیگری از میزگرد رادیو بی. ‌بی. ‌سی اظهار داشت: «به طور كلی ایرانیان برای رفتن به پای صندوق‌های رأی تهدید نمی‌شوند و مردم آزادانه و علنی با شما به گفتگو می‌پردازند، در حالی كه در بعضی از كشورهای همسایه‌ی ایران نمی‌توان با این آزادی به ابراز نظر علنی پرداخت».

خبرگزاری رویتر نیز گزارش كرد: «هزاران ایرانی در تهران در روز جمعه 19/1/1367 در سایه یك هواپیماربایی و حملات موشكی عراق به پای صندوق‌های رأی رفتند. ساختمان‌ها در تهران بر اثر اصابت موشك به بخش مركزی شهر ساعتی پیش از شروع رأی‌گیری در ساعت هفت بامداد به لرزه درآمد.»

*** گزارش رادیو و مطبوعات آمریكا ***

خبرگزاری آسوشیتدپرس از تهران در روز جمعه 19/1/1367 ضمن اعلام خبر شركت مردم در انتخابات گزارش داد: «مردم ایران روز جمعه به فاصله‌ی چند ساعت پس از اصابت موشك‌های عراق به شهرهای این كشور در انتخابات پارلمانی شركت كردند تا نمایندگانی را انتخاب كنند كه نحوه‌ی انتخاب آنها می‌تواند بر روی روند انقلاب اسلامی اثر تعیین‌كننده داشته باشد».

آسوشیتدپرس می‌افزاید: «مردم آرای خود را بدون پنهانكاری نوشته و در صندوق می‌انداختند. رأی‌دهندگان به این مسئله اهمیت نمی‌دادند كه آیا كسی به ورقه‌ آنها نگاه می‌كند یا نه، هیچ به نظر نمی‌رسید كه فضای ترس بر انتخابات سایه افكنده باشد. مردی كه به نظر بیسواد باشد رأی خود را به همسایه‌اش داده بود تا برایش پركند. مجید شافع یك دانشجوی نوزده ساله‌ رشته‌ی ریاضیات گفت: «بعد از اینكه در جبهه مجروح شد از خدمت نظام معاف شد و الآن در دانشگاه تحصیل می‌كند». او گفت به كاندیداهایی رأی می‌دهد كه پیرو امام‌خمینی بوده و حامی مستضعفان باشند».

رابین رایت محقق بنیاد موقوفه كارنگی برای صلح طی برنامه‌ای در رادیو آمریكا، انتخابات پارلمانی ایران را بسیار مهم و حساس خواند و گفت: ‌ «مجلس به قدری مهم است كه حتی مبارزه در آن به بروز مشكلاتی در دستگاه مجریه منجر شده و مجلس را به نیرومندترین نهاد كشور مبدل كرده است. بنابراین آنچه كه در مجلس روی می‌دهد بر انتخابات ریاست جمهور‌ی در مسیر آینده‌ ایران تأثیر بسزایی خواهد گذاشت»./1360/

منبع: کتاب «مجلس شورای اسلامی-دوره سوم». چاپ مرکز اسناد انقلاب اسلامی