نگاهی به زندگانی و آثار آیت‌الله‌ میرزا هاشم آملی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، امروز هفتم اسفند سالروز وفات آیت‌الله‌العظمی میرزا هاشم آملی است. به همین مناسبت در این نوشته به زندگی نامه  و آثار ایشان پرداخته ایم.
آیت‌الله میرزا هاشم اردشیر لاریجانی در سال ۱۳۲۲ق در روستای پردمه لاریجان، در هفتاد کیلومتری شهر آمل به دنیا آمد. وی پس از آموزش مقدمات در لاریجان، باقی دوران تحصیل خود را در تهران، قم و نجف گذراند. تدریس را در نجف شروع کرد و در سال ۱۳۸۰ق به قم بازگشت و تا سال‌های پایانی عمر مشغول تدریس خارج فقه و اصول بود.

میرزا هاشم، پس از پشت سر نهادن درس‌های سطوح عالی حوزه، در سال ۱۳۰۵ ش به قم آمد و در درس فقه و اصول اساتیدی، چون آیت‌الله عبدالکریم حایری یزدی، حجت کوه‌کمره‌ای، محمدعلی شاه‌آبادی و محمدعلی حایری قمی حاضر شد و به مدت شش سال از درس آنان بهره برد.  در این مدت، وی با افرادی، چون سید محمد محقق داماد، سید یحیی یزدی و میرزا حسن یزدی به مباحثه علمی می‌پرداخت.

ایشان در سال ۱۳۱۱ش، پس از به دست آوردن توانایی اجتهاد و اجازۀ فتوا دادن از حاج شیخ و حجت کوه‌کمره‌ای به نجف مهاجرت کرد و در مدرسۀ آخوند اقامت کرد. در این مدت در درس فقه و اصول سید ابوالحسن اصفهانی، محمدحسین غروی نائینی و آقا ضیاء عراقی شرکت کرد و از درس آنان در ابواب مختلف فقهی استفاده کرد.

در این مدت، مورد توجه آقا ضیاء قرار گرفت و به جلسۀ استفتای ایشان راه یافت و در نگارش حاشیۀ دوم وی بر عروة الوثقی نقش بسزایی داشت.

استادان

آیت‌الله آملی در طول ۳۱ سال تلاش در بیشتر علوم رایج حوزوی به تعلیم و تدریس مشغول بود. وی دروس فقه، اصول، فلسفه، هیئت، رجال و درایه، اخلاق و عرفان، منطق و حکمت نظری را از محضر اساتید نام‌آور قم و تهران و نجف کسب کرد:

۱) حاج شیخ عبدالکریم حایری یزدی (۱۲۷۶-۱۳۵۵ق)؛

۲) میرزا حسین نائینی (۱۲۷۳-۱۳۵۵ق)؛

۳) آقا ضیاء عراقی (۱۲۷۸-۱۳۶۱ق)؛

۴) سیدابوالحسن اصفهانی (۱۲۴۸-۱۳۶۵ق)؛

۵) میرزا محمدعلی شاه آبادی (۱۲۹۲-۱۳۶۳ق)؛

۶) سید محمد حجت کوه کمره‌ای (۱۳۱۰-۱۳۷۳ق)؛

۷) میرزا ابوالحسن شعرانی (۱۳۲۰-۱۳۹۳ق)؛

۸) سیدمحمد تنکابنی (۱۲۷۷-۱۳۵۹ق)؛

۹) محمد علی حایری قمی (۱۲۹۹-۱۳۵۸ق)؛

۱۰) میرزا مهدی آشتیانی (۱۳۰۶-۱۳۷۲ق)؛

۱۱) میرزا یدالله نظرپاک کجوری تهرانی (۱۲۹۶-۱۳۶۳ق)؛

۱۲) میرزا طاهر تنکابنی (۱۲۸۰-۱۳۶۰ق).

شاگردان:

۱) میرزا جوادآقا تبریزی؛

۲) عبدالله جوادی آملی؛

۳) محمد علی اسماعیل پورقمشه‌ای؛

۴) سیداحمد حق شناس؛

۵) محمد هادی روحانی؛

۶) سید حسن شجاعی؛

۷) اسماعیل صالحی مازندرانی؛

۸) سید حبیب الله طاهری گرگانی؛

۹) سید رضا علوی تهرانی؛

۱۰) حسن حسن زاده آملی؛

۱۱) محمد تقی مجلسی؛

۱۲) سید علی محقق داماد؛

۱۳) سید مصطفی محقق داماد.

و ... .

آثار تألیفی:

۱) کتاب الطهاره؛

۲) کتاب الصلاه؛

۳) کتاب الصوم؛

۵) کتاب الرهن والاجاره؛

۶) کتاب البیع؛

۷) خیارات؛

۸) رساله فی النیه؛

۹) تقریرات درس صلاه شیخ عبدالکریم حایری؛

۱۰) تقریرات درس فقه آقاضیاء عراقی (صلاه، اجاره، غصب، بیع و قضا)؛

۱۱) توضیح المسائل؛

۱۲) مناسک حج؛

۱۳) حاشیه بر عروة الوثقی؛

۱۴) بدایع الافکار تقریرات درس اصول آقا ضیاء عراقی (۴ جلد)؛

۱۵) تقریرات درس اصول سیدابوالحسن اصفهانی؛

۱۶) حاشیه بر شرح چغمینی در علم هیئت؛

۱۷) حاشیه برالتحصیل بهمنیار، در حکمت و منطق.

وفات:

آیت‌اللّه آملی، در عصر روز جمعه ۷ اسفند ۱۳۷۱ ش/ چهارم رمضان ۱۴۱۳ ق، در سن ۹۱ سالگی وفات کرد و در عصر روز شنبه هشتم اسفند ۱۳۷۱ش پس از اقامه نماز توسط آیت‌اللّه وحید خراسانی، در حرم حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیها) به خاک سپرده شد.

گوهر گمشده:
همچنین کتاب گوهر گمشده نیز یادنامه‌ای است که نشر معارف درباره ایشان منتشر کرده است. این کتاب روایتی از زندگی، اندیشه و خاطرات فقیه محقق آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی است.

منابع:
https://shahabadi.ir
https://bookroom.ir