از اعتراف معاویه تا رد امان‌نامه در میدان جنگ

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، ایام جوانی هر انسان از مهم‌ترین روزهای زندگی است که انسان در اوج حالات جسمانی خود قرار می‌گیرد و این مسأله اگر با معرفت و کمال روحانی همراه نشود می‌تواند انسان را در مسیری قرار دهد که نهایتش شقاوت و بدبختی اوست. از این روست که خداوند برای جوانان امتیازات و تخفیفات ویژه‌ای در نظر گرفته است تا آنان را به هر طریق به سمت کمال روحی سوق دهد و در نهایت جوانان نیروی جوانی را در مسیر بندگی خدا و دفاع از حق صرف کنند.

از روایات زیادی استفاده می شود که عبادت خدا در سنین جوانی ثواب و اجر بیشتری نسبت به ایام میانسالی و پیری دارد زیرا جوانی می‌تواند سرشار از دنیا گرایی و توجه به لذات دنیایی باشد و توجه به معنویت نیازمند کنترل لذت‌های دنیایی و مهار نفس است که امری بسیار دشوار و نیازمند چاره‌سازی و ایجاد انگیزه در جوانان است.

یکی از راه‌های ایجاد روش و منش اسلامی در زندگی جوانان معرفی الگو است. الگویی مانند حضرت علی اکبر (ع) که با وجود دارا بودن امتیازات ویژه دنیایی از جمله زیبایی ظاهر و موقعیت اجتماعی نزد همه مسلمانان و حتی دشمنان اهل‌بیت (ع) اما راه دفاع از حق و بندگی خدا را انتخاب و در این راه جان خود را فدا کردند؛ بنابراین در این نوشتار به اختصار به برخی از ویژگی‌های حضرت علی اکبر (ع) اشاره می‌کنیم؛

شجاعت و حق‌مداری

اینکه انسان در مسیری گام بگذارد که بداند به سمت مرگ حرکت می‌کند و از آن مسیر منصرف نشود خود نشانه شجاعت فرد است که این خصیصه در تمامی شهدای کربلا مصداق دارد و همگی از شجاع‌ترین افرادی بودند که پای دفاع از حق از جان خود گذشتند و شجاعت را به نهایت رساندند.

در روایات نقل شده است که در مسیر کاروان امام حسین (ع) به سمت کربلا در نزدیکی منزلگاه ثعلبیه یا قصر بنی مقاتل خوابی کوتاه بر امام حسین (ع) بر زین اسب عارض شد. پس از آنکه بیدار شدند، آیه استرجاع (انا لله و انا الیه راجعون) را بر زبان جاری کردند و بر اساس خوابی که دیده بودند از کشته شدن خود و همراهانشان خبر دادند و با واکنش حضرت علی اکبر (ع) مواجه شدند که فرمودند «فَإِنَّنَا إِذاً لَا نُبَالِی أَنْ نَمُوتَ مُحِقِّین؛ هنگامی که بر حق هستیم از مرگ هراسی نداریم».

تعریف و تمجید دشمنان و اعتراف به شایستگی برای حکومت

در برخی از کتب نقل شده است که معاویه روزی ازاطرافیانش پرسید: «چه کسی در این زمان برای خلافت مسلمانان ‏بردیگران برتری دارد و برای حکمرانی بر مردم از دیگران‏ سزاوارتر است؟ افرادی که در آن جمع بودند به ستایش معاویه پرداختند و او را لایق این منصب معرفی کردند اما خود معاویه که به خوبی خاندان عصمت و طهارت را می شناخت گفت: نه چنین نیست «اولی الناس بهذالامر علی بن الحسین بن علی، جده رسول الله و فیه شجاعه بنی‏‌هاشم و سخاه بنی امیه و رهو ثقیف؛ شایسته‌‏ترین افراد برای امر حکومت، علی اکبر فرزند امام حسین‏ است که جدش رسول خدا است و شجاعت ‏بنی‏‌هاشم، سخاوت بنی امیه و زیبایی قبیله ثقیف را در خود جمع کرده است.

در اینجاست که جمله «الفضل ما شهدت به الأعداء» مصداق دارد به این معنی که فضیلت واقعی آن چیزی است که حتی دشمن هم به آن اعتراف کند و شهادت دهد.

رد امان‌نامه در میدان جنگ

نسب مادر حضرت علی اکبر (ع) به بنی امیه می‌رسید ازاین‌رو، در روز عاشورا به ایشان پیشنهاد شد که به یزید بن معاویه بپیوندد؛ ولی او این پیشنهاد را رد کرد و گفت: « اِنَّ قَرابَةَ رَسولِ اللهِ اَحَقُّ اَنْ تُرعیٰ؛ رعایت خویشاوندی رسول خدا به حقیقت نزدیک‌تر است.» بنا به گفته منابع تاریخی، عمر بن سعد با دیدن وی در میدان جنگ از او خواست که صحنه جنگ را ترک کند تا در امان باشد. اما حضرت علی اکبر (ع) این پیشنهاد را رد کرد و گفت: من علی فرزند حسین بن علی (ع) هستم، به خانه خدا قسم، ما به پیامبر سزاوارتریم؛ سوگند به خداوند این زنازاده نمی‌تواند بر ما حکم راند، من شمشیر می‌زنم و از پدرم حمایت می‌کنم؛ آن هم شمشیر زدن نوجوانی از تبار هاشم و قریش.

شباهت به پیامبر اسلام(ص)

حضرت علی اکبر (ع) از شبیه‌ترین افراد به رسول خدا (ص) بودند که به زیبایی چهره شهرت داشتند. در کتاب تاریخ یعقوبی آمده است که «آنان که قیافه ظاهری و سیمای به نور نشسته علی را دیده‏‌اند، چهره وی را این گونه ترسیم کرده‏‌اند: چهره‌اش بسیار با ابهت ‏بود و چون ماه تابان می‌‏درخشید. به ‏زیبایی و پاکیزگی آراسته بود. رنگی روشن و به سرخی آمیخته و چشمانی سیاه و گشاده با مژه‏‌هایی پرموداشت، گونه‌‏هایش هموار و کم گوشت‏ بود، مویش نه بس پیچیده و نه بسیار افتاده می‏‌نمود. اندامش متناسب بود و سرشانه‏‌هایش از هم فاصله داشت. استخوان‌های بند دستش کشیده و کفی گشاده و بخشنده داشت. به سرعت راه می‏رفت و هنگام راه رفتن چنان بود که گویی از زمین سراشیب فرود می‌‏آید یا از روی سنگی به نشیب می‌‏رود. چون به طرف کسی بر می‏‌گشت‏ با تمام ‏بدن بر می‌‏گشت. دیده‌‏اش فروهشته و نگاهش به زمین بود تا به‌‏آسمان. دهانش نه بسیار کوچک و نه بزرگ بود. دندان‌های زیبایش سفید، براق و نازک بود. گردنش در صفا و نور و استقامت نقره فام بود و همیشه بوی مشک و عنبر از او به مشام می‌رسید».

امام حسین (ع) در روز عاشورا فرمودند که خدایا شاهد باش که شبیه‌ترین انسان از نظر صورت، سیرت و گفتار به پیامبر صلوات الله علیه و آله را به سمت دشمنانت فرستادم که هرگاه دلتنگ رسولت می‌شدیم به او نگاه می‌کردیم.

در این کوتاه نوشته به برخی از ویژگی‌های جوان معیار در اسلام اشاره شد، الگویی که از نظر ظاهری و موقعیت اجتماعی در بالاترین سطح قرار دارد اما حق را فراموش نمی‌کند و به پیروی از امام زمان، جان خود را در مسیر حق فدا می‌کند بنابراین جوانان امروز نیز باید با الگو قرار دادن حضرت علی اکبر (ع) اینگونه حق‌مدار باشند و بندگی و اطاعت از خدا را جایگزین دنیا پرستی و اطاعت از لذات دنیایی کنند.