شهید مطهری و روشنفکران دهه60

شهید آیت‌الله مرتضی مطهری یکی از شخصیت‌های برجسته و کم‌نظیر در تاریخ اسلام و یکی از دانشمندان اسلام‌شناس و محققان توانا به شمار می‌رود، ایشان عصاره مؤثر حوزه‌های علمیه و حاصل عمر با برکت امام امت بود؛ شهید مطهری با افکار و اندیشه‌های ناب و اصیل خود، آثار و نتایج بزرگی را در زمینه‌های گوناگون علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در میان حوزویان و دانشگاهیان بر جای گذارد.

 دوازده اردیبهشت سال 1357 ساعت دوازده شب استاد متفکر مرتضی مطهری توسط کوردلان و منافقان ترور و به درجه رفیع شهادت رسید، این روز را در تاریخ جمهوری اسلامی به نام معلم ثبت کرده اند، اما معلم را باید از زبان شهید مطهری شناخت؛ او می نویسد: معلم باید نیروی فکری متعلم را پرورش دهد و او را به سوی استقلال رهنمون کند. باید قوه ابتکار او را زنده کند؛ یعنی در واقع، کار معلم آتش گیره دادن است. فرق است میان تنوری که شما بخواهید آتش از بیرون بیاورید و در آن بریزید تا آن را داغ کنید و تنوری که در آن هیزم و چوب جمع است و شما فقط آتش‌گیره از خارج می‌آورید و آن‌قدر زیر این چوب‌ها و هیزم‌ها قرار می‌دهید که اینها کم‌کم مشتعل  شود.
(مجموعه‏ آثار استادشهيد مطهرى، ج‏22، ص 52)

حجت الاسلام سید محمد حسینی امام جمعه جورقان همدان در گفت و با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، با اشاره به مهم ترین تاثیر آرای شهید مطهری بر فضای حوزه علمیه پس از انقلاب ابراز داشت:در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی تحولات بس شگرفی در نسل جدید حوزه رخ داد. طلاب جوان آن دوره، دیگر تنها به کتاب‌های درسی چون فقه و اصول بسنده نمی‌کردند. از کتاب‌های اقتصاد و فلسفه و جامعه‌شناسی گرفته تا ادبیات و رمان می‌خواندند.

وی در ادامه با اشاره به روش تحلیلی و استدلالی شهید مطهری عنوان کرد: استاد مطهری به قم رفت و آمد می‌کرد و هفته‌ای یکبار در جمعی محدود و جمعی فراگیرتر مسائل و مباحثی در حوزه قرآن و فلسفه و نقد آرای مخالفان طرح می‌کرد. به همین دلیل روش تحلیلی و استدلالی شهید مطهری بر نسل نواندیش جدید حوزه تاثیر بسیاری گذاشت، تا تعامل با مخالفان از طریق بررسی منصفانه ادله آنان صورت گیرد که این حرکت آثار فراوانی بر جای گذاشت که از آن جمله تاثیر، باعث بروز روشنفکری دینی در دهه 60 در حوزه شد.

مدرس حوزه علمیه با اشاره به فضای حاکم بر حوزه های علمیه تا قبل از آراء شهید مطهری خاطرنشان کرد: پیش از تاثیر اندیشه آقای مطهری بر فضای حوزه، در فضای فرهنگی حوزه عموما رسم بر نقد علمی و استدلالی نبود که ادله مخالفان به خوبی و با نگرش جامع و روش انصاف و به صورت علمی طرح شود و بیشتر با جهت‌گیری، ردیه‌نویسی و ادبیات جدلی بود. گاه روش نقد به انگیزه‌‌یابی و نقد شخصیت مخالفان پرداخته می‌شد. نکته دیگر اینکه کمتر موضوعات چالش‌برانگیز و نقد سنت دینی طرح می‌شد. اینگونه بود که برخی آثار شهید مطهری در پیش از انقلاب، از سوی برخی از حوزویان نه تنها جایی نداشت که برتافته هم نمی‌شد؛ همچون بحث حجاب ایشان. در این بحث بیشتر به نقد دیدگاه‌های سنتی پرداخته شد تا جایی که برخی هجرت ایشان از قم به تهران را به دلیل بیان این نظرات در باب حجاب دانستند.

وی با اشاره توصیه شهید مطهری به نسل جوان اظهار داشت: به نظر می رسد با توجه به دقت نظر شهید مطهری ، ایشان اولا به فرصت بسیار مهمی که فضای مجازی در ترویج و توسعه معارف الهی ایجاد کرده توجه می کرد و سپس به تهدیدات آن می پرداخت و راه تبدیل تهدید به فرصت را در این خصوص پیدا می کرد . قطعا یکی از توصیه های احتمالی شهید مطهری به نسل امروز ورود آگاهانه و همراه با توجه در فضای مجازی و استفاده از ظرفیت بی بدلیل آن می باشد ، همانطور که امروز توصیه مقام معظم رهبری هم همین است.