انتخاب اصلح از منظر دین چگونه است؟

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، انسان همواره در زندگی خود در معرض انتخاب های گوناگون است و در بین گزینه های مختلف زندگی خود باید آنچه که اصلح و به صلاح اوست، انتخاب کند. اما بعضی از این انتخاب ها می تواند در سرنوشت فردی و اجتماعی انسان تاثیر بسزایی بگذارد همانطور که در قرآن کریم می فرماید:

«ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم» (رعد آیه11) به درستی که خداوند حال قومی را تغییر نمی دهد تا اینکه آنها خود حالشان را دگرگون سازند.

و این بر اساس سنت هایی است که خداوند متعال در عالم قرار داده و هیچگونه تغییر و تبدیل نیز در آن راه ندارد و لذا انسان نتیجه کاری را که در دنیا انجام داده به صورت مادی و معنوی به طور قطع خواهد دید.

«فلن تجد لسنه الله تبدیلاً و لن تجد لسنه الله تحویلاً» (فاطر آیه43) هرگز در سنت خداوند دگرگونی و تغییری نیابی.

بنابراین انسان ها می توانند با توجه به عملکرد مثبت یا منفی خود سعادت یا شقاوت را در زندگی برای خود رقم زده و از آن بهره برده و یا در آن گرفتار آیند.

یکی از این تغییرات، انتخاب‌های مهم و پر اهمیتی است که این روزها ذهن هر ایرانی بالای هجده ‌سال را به خود مشغول کرده‌است؛ انتخاب شخص اصلح برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ است؛ انتخاب میان کاندیداهایی که شروع به معرفی خود و بیان توانمندی‌های خود کرده‌اند. زمانی کار دشوارتر و سخت‌تر می‌شود که بعضی از این افراد در میدان رقابت شروع به تخریب و یا به قول خود بیان حقایقی می‌کنند که کار انتخاب را از آن چیزی که هست دشوارتر می‌کند. هر چند این اعمال، کارهایی به دور از اخلاق و دین‌مداری است و چیزی جز نزاع و چند دستگی به دنبال نخواهد داشت.

برای انتخاب اصلح ملاک های وجود دارد که می توان به طور خلاصه به بعضی از مهمترین این ملاک های از نگاه دین اشاره کرد.

۱. ایمان وتقوا

قال الصادق عليه السلام : «استشر العاقل من الرجال الورع فانه لايأمر الا بخير و اياك و الخلاف فان خلاف الورع العاقل مفسده فى الدين و الدنيا» مرد خردمند پارسا را به رايزنى طلب كه جز به نيكى سفارش نكند و مبادا با غير او مشورت كنى؛ چرا كه ناپارساى بى‏خرد، [باعث‏] فساد دين و دنيا است. (وسائل الشيعه، ج12، ص 32)

در نظام اسلامی رئیس‌جمهور می‌بایست دارای ایمان باشد که در زندگی روزمره و سبک زندگی وی نمود دارد. براساس آموزه‌های قرآنی، اگر بخواهیم تقوای شخص را به دست آوریم باید به نکاتی از جمله پرهیز از هرگونه بد و زشت عقلانی و شرعی اشاره کرد. شاید بهترین نشانه تقوا در شخص، عدالت نسبت به خود و دیگران باشد که با ایمان به خدا درباره خود و قرار دادن هر چیزی در جای مناسب نسبت به دیگران تحقق می‌یابد.

خداوند عدالت را اصدق مصادیق تقوا و نزدیک‌ترین عمل در تحقق مفهومی و مصداقی آن می‌داند. (مائده، آیه ۸) همچنین احترام به مقدسات اسلامی وحمایت و دفاع از پیامبران و پیامبر اسلام (حجرات، آیه ۳، مائده، آیه ۲)، ادب و تواضع (حجرات، آیه ۳)، استحکام روابط خانوادگی (نساء، آیه ۱۲۹)، اقامه نماز و احسان وانفاق به دیگران (بقره، آیات ۲ تا ۵)، استوارگویی و سخن گفتن به صلاح و مطابق واقع (احزاب، آیه ۷۰)، اطاعت از پیامبران و رهبران (انفال، آیه ۱)، امانت‌داری(بقره، آیه ۲۸۳)، امر به معروف و نهی از منکر (آل‌عمران، آیات ۱۰۲ و ۱۰۴) ومانند آن از جمله نشانه‌های ایمان و تقواست.

۲. علم و آگاهي و تعهد و امانتداري

«قال اجعلني علی خزائن الارض اني حفيظ عليم» يوسف گفت مرا سرپرست خزائن سرزمين مصر قرار ده كه نگهدارنده و آگاهم (يوسف, آيه 55)

در اين آيه شريفه علم و آگاهي و حفظ و امانتداري به عنوان دو شرط اساسي پذيرش مسئوليت برشمرده شده است. روشن است كه علم و آگاهي و حفظ و امانتداري در هر كاري متناسب با آن مي باشد.

از مهم‌ترین ویژگی رئیس‌جمهور امانت‌داری است؛ چرا که مسئولیت کل کشور به ویژه قوه مجریه در اختیار او قرار می‌گیرد. شخص به عنوان امین مردم در این پست قرار گرفته و قدرت و ثروت ملت در دست اوست. منصب رهبری و مسئولیت ریاست جمهوری و نمایندگی و مانند آن از امانت الهی است. (نساء، آیه ۵۸)

خداوند در آیه ۳۹ سوره نمل بیان می‌کند که در انتخاب حمل‌کننده بار و محموله و یا چیزی، باید کسی را انتخاب کرد که امین باشد چه رسد که اگر بخواهیم مسئولیت کشوری را با قدرت و ثروت آن به کسی واگذاریم. همچنین حضرت شعیب و دختران وی وقتی می‌خواستند مسئولیت گله‌ داری و چوپانی را به حضرت موسی(ع) بسپارند او را پیش از این به امانت‌داری آزمودند. (قصص، آیه ۲۶)

 ۳. قدرت و توانمندي

«ان الله اصطفاه عليكم و زاده بسطه في العلم و الجسم» خداوند او (طالوت) را بر شما برگزيده و او را در علم و قدرت وسعت بخشيده است. (بقره، آيه 247)

در اين آيه شريفه علم و توانايي ملاك گزينش طالوت از سوي خداوند معرفي شده است. اين دو ملاك با تناسب هر كاري براي افرادي كه عهده دار آن مي شوند، ضروري است زيرا بدون برخورداري از توانايي علمي و جسمي لازم، امكان انجام مناسب آن كار وجود نخواهد داشت.

از دیگر معیارهای انتخاب ریاست جمهوری قدرت و توانایی بدنی و جسمی است. این مطلب در آیاتی از جمله ۵۲ تا ۵۵ سوره یوسف و نیز آیه ۳۹ سوره نمل و آیه ۲۴۷ سوره بقره مطرح شده است. نشانه‌های قدرت و توانایی جسمی را به سادگی می‌توان به دست آورد؛ چرا که امری باطنی و نهان نیست بلکه آشکار است و با نگاهی به وضعیت جسمانی می‌توان آن را استنباط کرد.

۴. صبر و استقامت

«فَاستَقِم كَما أُمِرتَ وَمَن تابَ مَعَكَ وَلا تَطغَوا إِنَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ» پس همان‌گونه که فرمان یافته‌ای، استقامت کن؛ و همچنین کسانی که با تو بسوی خدا آمده‌اند (باید استقامت کنند)! و طغیان نکنید، که خداوند آنچه را انجام می‌دهید می‌بیند! (هود آیه ۱۱۲)

 مسئولیت‌های بزرگ نیازمند صبر و استقامت زیاد است. هر چه مسئولیت بزرگ‌تر باشد باید شخص از آستانه تحمل بسیار بالاتری برخوردار باشد. حضرت موسی(ع) برای پذیرش مسئولیت‌پیامبری خواهان شرح صدر می‌شود. (طه، آیات ۲۵ تا ۲۷) خداوند برای مسئولیت پیامبری به حضرت محمد(ص)آستانه تحمل ایشان را بسیار بالا برده است، (سوره انشراح) به گونه‌ای که منافقان و کافران آن حضرت را بسیار اذیت کردند ولی ایشان مشفقانه و دلسوزانه می‌کوشید تا آنها را به راه مستقیم درآورد و خود را به رنج می‌افکند و در مقابل اهانتها و توهین‌ها و تهمت‌ها صبر پیشه می‌کرد و در برابر فشارها کوتاه نمی‌آمد. (کهف، آیه ۶؛ شعراء، آیه ۳)

۵. مهربانی و برخورد محبت آمیز با مردم

حضرت علي عليه السلام مي فرمايند : «و انّ عملك ليس لك بطعمه و لكنه في عنقك امانه» و همانا مسئوليتي كه بر عهده توست وسيله آب و نان نبوده و بلكه امانتي در گردن تو است. ( نهج البلاغه , نامه 5)

باید این کلام امیرالمومنین را همواره در نظر داشته باشد و در برابر ديدگان خويش قرار دهد و نسبت به امور و مشكلات مردم بي تفاوت نبوده و نسبت به آنان محبت داشته باشد. كه البته همين مسأله موجب محبوبيت او خواهد شد و اين همان فرماني است كه حضرت علي عليه السلام به مالك اشتر فرمودند: « و اشعر قلبك الرحمه للرعيه و المحبه لهم و اللطف بهم و لا تكونن عليهم سبعاً ضارياً تغنم اكلهم» مهرباني با مردم را پوشش دل خويش قرارده و با همه مهربان باش. مبادا هرگز چونان حيوان شكاري باشي كه خوردن آنان را غنيمت داني. (نهج البلاغه, نامه 53)

رئیس‌جمهور باید برادرانه و مشفقانه دل نگران و دلسوز مردم باشد. نشانه آن این است که در برابر سخنان آنان و یا رفتارهای تندشان تندی نکند و به عدالت رفتار کند، بلکه با عفو و گذشت و حتی بالاتر از آن با احسان و نیکی در برابر بدی آنان، نشان دهد که خیرخواه مردم است؛ چنانکه پیامبر(ص) این گونه بود.

وقتی منافقان کار زشتی می‌کردند و می‌گفتند که این کار را نکردند و یا ایشان اهل محبت و ولایت هستند، آن را می‌پذیرفت و به دل نمی‌گرفت و شکایتی نمی‌کرد. از این رو، او را «اُذُن» نامیدند که خداوند می‌فرماید این رویه برای منافقان بهتر است تا ‌آدم شوند و به مسیر حق و حقیقت درآیند. (توبه، آیه ۶۱)

این موارد که بیان شد بخشی از مهمترین ملاک های دینی برای انتخاب اصلح می باشد و بر هر فرد مسلمانی ضروری است تا این ملاک ها را مد نظر خود قرار داده و به شدت از انتخاب های سلیقه ای و یا جناحی اجتناب نماید تا منجر به انتخاب فرد اصلح برای اداره جامعه شود.