طلبه خدمتگزار

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با نگاهی به روش و منش سیاسی حضرت آیت الله رئیسی در دوران مسئولیت های مختلف خود، یک ویژگی بسیار پر رنگ دیده می شود که همین ویژگی در طول زمان تبلیغات انتخاباتی به وضوح نمایان شد، بالاخص در مناظرات تلویزیونی؛ حتی این روش و منش پس از پیروزی در انتخابات، هم وجود داشت و ایشان از خود با عنوان "طلبه خدمتگزار" یادکردند و این چیزی جز داشتن اخلاق واخلاق‌ محوری ایشان نیست.

از ویژگی‌های بارز انبیای الهی، داشتن اخلاق نیکو است. آنان همان‌طور که در دیگر زمینه‌ها به عنوان الگوی مردم و اجتماع هستند، در زمینه اخلاق نیکو - چه اخلاق فردی و چه درباره اخلاقیات مربوط به مسائل اجتماعی - به عنوان الگوی مردم مطرح بوده‌اند.

در طول زندگانی پیامبر اسلام(ص) نیز به خوبی دیده می‌شود که پایبندی به اخلاق و رشد و تعالی اخلاقی مردم در صدر کار ایشان بوده است و در همه زمینه‌های اخلاقی، مسلمانان را به رشد و تعالی رساندند و پیام‌های بلند ایشان و اهل بیتشان، تا انتهای تاریخ، منادی شرافت و فضائل اخلاقی برای بشریت است.

روایتی در کتاب کافی از امام صادق(ع) و با سند متصل و صحیح روایت شده است که ایشان فرمودند:

«خداى عزّ و جلّ پیغمبرانش را به "مکارم اخلاق" زینت داد، شما نیز خود را بیازمائید، اگر چنین اخلاق والایی در وجود شما هم بود، خدا را سپاس گوئید و بدانید که بودن آنها در شما خیر است و اگر در شما نبود، از خدا بخواهید و نسبت به آنها رغبت جوئید. » (کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 2، ص 56، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365ش. )

سرآمد همه پیامبران الهی، حضرت پیامبر خاتم(ص) است که خداوند در این زمینه ایشان را به «خُلق عظیم» ستوده و درباره‌اش فرموده: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظیم: و اخلاق نیک برجسته‌اى در اندرونت وجود دارد». (سوره قلم، آیه4)

اسلام، دین بزرگ اخلاق است و آموزش‌هاى اخلاقى این دین از مهم‌ترین آموزش‌هاى اخلاقى تاریخ تعلیم و تربیت بشرى است و در قرآن کریم، آیاتى اخلاقى و تربیتى آمده است که از معجزات آشکار در معرفت نفس انسانى و توّجه دادن انسان به فضایل است‏. یکی از رموز موفقیت پیامبر اسلام در جذب مشرکان و منافقان سخت دل، همین خلق و خوی مهربانانه ایشان بود به حدی که خداوند، بهره‌مندی از این نعمت بزرگ را برای پیامبرش رحمتی از جانب خود می‌داند و می‌فرماید:

«به [برکت] رحمت الهى، در برابر آنان (مردم) نرم [و مهربان] شدى! و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند. پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب! و در کارها، با آنان مشورت کن. . . » (سوره آل عمران، آیه159)

از انگیزه‌های مهم بعثت انبیا، تزکیه نفوس و جان مردم از بیماری‌های روحی است که سر منشأ همه بد اخلاقی‌ها است تا بدین سبب مکارم اخلاق در بین جامعه نمایان شود. در قرآن می‌خوانیم:

«خداوند بر مؤمنان منت نهاد (نعمت بزرگى بخشید) هنگامى که در میان آنها، پیامبرى از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد هر چند پیش از آن، در گمراهى آشکارى بودند». (سوره آل عمران، آیه164؛ سوره بقره، آیه129)

بنابراین، خود انبیا بویژه پیامبر اسلام(ص) دارای بلندترین مکارم و فضائل اخلاقی بودند و هم یکی از علل بعثت آنان، تزکیه مردم از رذائل اخلاقی و روحی بوده است.

از این رو با توجه به اهمیت اخلاق محوری، نباید هرگز از این موضوع بسیار مهم غفلت ورزید و در واقع اخلاق محوری، امری واجب برای همه کسانی است که پا در عرصه سیاست گذاشته اند.

یکی از جلوه های مهم اخلاق محوری در آیت الله رئیسی، داشتن صفت تواضع است که در گفتار ایشان دیده می‌شود تا جایی که حتی بعد از پیروزی در انتخابات و در دیدار با رئیس جمهور و در نشست خبری خود هم، از لفظ "طلبه خدمتگزار" استفاده کردند و این نشان از اخلاق و تواضع ایشان دارد. علاوه بر گفتار، این تواضع در عمل و رفتار های ایشان هم مشخص است که نمونه عینی آن مردم داری و دیدارهای مردمی چه در آستان قدس و چه در قوه قضاییه می باشد. چرا که از نشانه های تواضع و خود را برتر ندیدن از مردم این است که ارتباط انسان بعد از رسیدن به جایگاه و مقام همچنان ادامه پیدا کند و خود را عضو جدا و برتر از مردم نداند.

اما این موارد که بیان شد، تنها خصوصیات رئیس جمهور منتخب نيست. اگر بخواهیم به طور خلاصه به بخشی از این خصوصیات اشاره کنیم می توان موارد زیر را برشمرد:

۱-فساد ستیز بودن

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز ایشان، فسادستیزی است. ایشان همواره در طول دوران مسئولیت خود این روحیه بسیار مهم فسادستیزی را همراه خود داشته اند و تنها به گفتن آن هم بسنده نکردند بلکه در عمل آن را به اجرا در آورده اند؛ به طور نمونه در سال های اخیر در آستان قدس رضوی به مبارزه جدی با این امر پرداختند که همین امر موجب افزایش اعتماد مردم و چند برابر شدن نذورات آنان گشت. اما شاید بتوان اوج این فسادستیزی را در یکی از مهمترین ارکان جمهوری اسلامی یعنی قوه قضاییه دانست. ایشان در عمل و نه در سخن نشان دادند که روحیه مبارزه با فساد، امری شعاری نیست و حقیقتاً به آن پرداخته خواهد شد تا جایی که افراد دانه درشت و نزدیکان افراد صاحب نفوذ هم به پای میز محاکمه کشانده شدند و به همین خاطر میزان اعتماد عمومی مردم به قوه قضاییه به طور چشمگیری افزایش یافت. بی تردید یکی از علل رای معنادار مردم به ایشان داشتن همین ویژگی و خصوصیت بود.

2- امانت داری و پاک دستی

عدم حراست و پاسداری از بیت‌المال و مدیریت اشرافی و پرهزینه از مهمترین نقاط ضعف دولت فعلی است. حجم بالای اختلاس‌ها، حقوق‌های نجومی و سوءاستفاده‌ی برخی مسئولان از منابع و اموال عمومی به امری رایج مبدل شده و اعتماد مردم نسبت به دستگاه‌های دولتی را به‌شدت کاهش داده است. لازمه‌ی اصلاح این روند، حضور مدیرانی صالح، امین و پاک‌دست در راس دستگاه اجرایی کشور است. در کارنامه‌ی بیش از سی‌وپنج سال مسئولیت حجت الاسلام دکتر رئیسی در مناصب مهم حکومتی، باوجود دسترسی‌های گسترده ایشان، کمترین تخلف و بی‌احتیاطی هم نسبت به اموال مردم دیده نمی‌شود.

3-توانمندی اجرایی جهت مدیریت کلان کشور

تعهد و تخصص، دو ویژگی مورد نیاز مدیران مسلمان و کارآمد در مدیریت مناصب کشور است. تقوا و تعهد دینی از خصیصه‌های بارز حجت‌الاسلام دکتر رئیسی است که همگان بر آن اذعان دارند. همچنین توانمندی اجرایی ایشان در بررسی سوابق سه دهه مدیریت در عرصه‌های مختلف به خوبی نمایان است. تصدی مناصبی چون ریاست سازمان بازرسی کل کشور، معاونت اول قوه قضائیه، دادستانی کل کشور و ایجاد تحولات گسترده و خیره‌کننده در فرصت کوتاه تولیت آستان قدس رضوی مؤید این ادعاست.

4- اشراف بر اشکالات ساختاری دولت و مسائل مهم کشور

لازمه‌ بهبود معیشت و زندگی مردم و مبارزه‌ی موثر با فساد، شناخت مسائل اساسی و مشکلات واقعی کشور و شناخت فرایندهای فسادزاست. سابقه‌ی چند دهه حضور و مدیریت توانمند حجت الاسلام دکتر رئیسی در قوه قضائیه - به‌خصوص سازمان بازرسی کل کشور-، موجب شکل‌گیری تصویری دقیق و واقعی از مسائل و مشکلات کشور شده است. توجه به مسئله تولید، اشتغال، محرومیت زدایی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، لزوم مبارزه جدی با مفاسد اقتصادی، التفات ویژه به اقشار مستضعف جامعه، اصلاح ساختارهای اداری و بروکراتیک که در بیانیه ورود به انتخابات و کارنامه‌ی مدیریتی ایشان در آستان قدس مشهود است، نشان از تمرکز ایشان بر مسائل مهم کشور دارد.

5- توانایی راهبری تیم انقلابی کارآمد

شخصیت حجت الاسلام دکتر رئیسی و مقبولیت ایشان در میان مدیران، نخبگان و بدنه‌ی اجرایی انقلابی، نویدبخش شکل‌گیری دولتی به دور از حواشی معمول و قبیله‌گرایی‌های مضر در کشور است. شخصیت و جایگاه فراجناحی ایشان، می‌تواند شرایطی را فراهم آورد که همه نیروهای کارآمد، انقلابی و متخصص، به دور از سلیقه‌های جناحی و باندی در صحنه‌ی خدمت به مردم حاضر شوند. این خصوصیت حلقه‌ی مفقوده‌ای است که سال‌های متمادی به کشور ما آسیب رسانده است.

6- توانایی ایجاد تعامل و هماهنگی میان قوای مختلف کشور

متأسفانه از جمله ضعف‌هایی که در اداره کشور مشاهده می‌شود، عدم تعامل سازنده و همکاری لازم میان قوای سه‌گانه کشور و تنش‌هایی است که میان آنان وجود دارد و منجر به هدر رفتن نیروها و از دست رفتن فرصت‌ها شده است. از جمله ویژگی‌های حجت‌الاسلام دکتر رئیسی، تجربه حضور در قوه قضائیه برای سالیان متمادی است. این خصیصه از یک سو منجر به آشنایی با اقتضائات حاکم بر این قوه بوده و از سوی دیگر منجر به تعامل مثبت و سازنده با این قوه در صورت تصدی ایشان بر منصب اجرایی کشور خواهد بود.

7- توانایی ایجاد تحول، تحرک و نشاط کاری

برخلاف روحیه‌ی بدون نشاط و راکد دولت کنونی که کشور را به رکود کشانده است؛ پویایی، تحرک و تلاش ایشان می‌تواند راه‌حل مشکلات فعلی کشور باشد. تجربه‌ی کوتاه اما موفق تولیت آستان قدس رضوی، شاهدی بر توانایی ایشان در ایجاد تحول در مدت‌زمان اندک است. جذب و به‌کارگیری مدیران کارآمد، و خدمت به مردم علی‌الخصوص مستضعفین، از نقاط درخشان کارنامه‌ی ایشان است.

8- ثبات شخصیتی، فهم فرهنگی عمیق و وزانت علمی

یکی از انتقادهای همیشگی مردم انقلابی به بعضی از دولت‌های پیشین، جهت‌گیری‌های غلط و انحراف از آرمان‌های اسلامی در مسیر پیشرفت کشور بوده است. شخصیت عمیق فرهنگی، درک صحیح از معارف اسلامی، اعتقاد راسخ به آرمان های انقلاب و پختگی و وزانت علمی آیت الله رئیسی باعث شد تا این یادگار شهید بهشتی(ره) از ابتدای پیروزی انقلاب مورد اعتماد امام(ره) و رهبر معظم انقلاب باشد. اعتماد مردم شریف خراسان جنوبی به وی و انتخاب ایشان به عنوان نماینده این استان در مجلس خبرگان رهبری نیز مؤید این معناست که می‌تواند امیدها را به شکل‌گیری مسیری درست در جهت تحقق الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت، روزافزون کند.

در مجموع باید خداوند را شاکر باشیم برای داشتن چنین رئیس‌جمهوری که حتی خود را رئیس جمهور نمی داند و بلکه خود را طلبه خدمتگزار می نامد.

در این زمان دیگر باید همه اختلاف ها کنار گذاشته شود و همه مردم و نهادها دست در دست هم نهند برای آبادانی و پیشرفت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و از هیچ تلاش و کوششی در این زمینه دریغ نکنند.

حسین جلال الدینی