۲۲ مرداد ۱۴۰۱ - ۱۴:۵۱
کد خبر: ۷۱۶۷۵۷

دیدگاه متمایز آیت الله‌ سیستانی درباره امر به معروف و نهی از منکر

دیدگاه متمایز آیت الله‌ سیستانی درباره امر به معروف و نهی از منکر
به نظر حضرت آیت الله سیستانی اگر احتمال تأثیر در فرد مورد امر و نهی هم نبود، احتیاط واجب است که نسبت به ترک معروف و ارتکاب منکر اظهار کراهت کند.

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، درباره کیفیت تشریع دو فریضه امربه معروف و نهی از منکر، نظر مشهور بر این است که، وجوب این دو فریضه کفایی است نه عینی. با وجود چنین شهرتی، اختلاف فتوایی هم در میان فقها وجود دارد که مثال بارز آن، اختلاف سیدمرتضی و شیخ طوسی است؛ بنابه گزارش ابن ادریس حلی، نظر سیدمرتضی به کفائیت بود (۱) و بنابر متون فقهی شیخ طوسی، نظر او به عینیت.(۲)

فقهای معاصر نیز رأی به کفائیت وجوب امربه معروف و نهی از منکر دارند، لیکن آیت الله سیستانی، در این مبحث، فتوای خاصی دارد که دیدگاه ایشان را متمایز از سایر آراء می نماید. ایشان، دو تکلیف را متوجه به مکلف می داند؛ امر و نهی، اظهار کراهت. امر و نهی، واجب است به وجوب کفائی، اما اظهار کراهت وجوب عینی دارد؛ یعنی اظهار کراهت به صورت قولی یا فعلی، از هیچ کسی برداشته نمی شود و همه باید اظهار نمایند:

«وجوبه عندئذ كفائي يسقط بقيام البعض به، نعم وجوب إظهار الكراهة قولًا أو فعلًا من ترك الواجب أو فعل الحرام عيني لا يسقط بفعل البعض، قال أمير المؤمنين (ع) (أمرنا رسول اللّٰه (ص) ان نلقي أهل المعاصي بوجوه مكفهرة)»

المسائل المنتخبة (للسيستاني)، ص: ۲۸۷

در بیان دیگری نیز اینگونه میفرمایند:

«و في كون وجوبه عينياً أو كفائياً وجهان، و لا يبعد الأول في إظهار الكراهة قولًا أو فعلًا و الثاني فيما يتوقف على إعمال القدرة كالضرب و الحبس مما كان من  وظائف المحتسب في بعض الأزمنة السالفة»

منهاج الصالحين (للسيستاني)، ج‌۱ ص: ۴۱۷

ایشان، بنابرهمین مبنا در ضمن بیان شرایط وجوب امربه معروف و نهی از منکر، در بیان شرط تأثیرگذاری چنین می گوید:

«احتمال ائتمار المأمور بالمعروف بالأمر، و انتهاء المنهي عن المنكر بالنهي، فلو علم انه لا يبالي و لا يكترث بهما فالمشهور بين الفقهاء (رض) انه لا يجب شي‌ء تجاهه و لكن لا يترك الاحتياط بإبداء الانزعاج و الكراهة لتركه المعروف أو ارتكابه المنكر و إن علم عدم تأثيره فيه.»

المسائل المنتخبة (للسيستاني)، ص: ۲۸۷

به نظر آقای سیستانی، اگر احتمال تأثیر در فرد مورد امر و نهی هم نبود، احتیاط واجب است که نسبت به ترک معروف و ارتکاب منکر، اظهار کراهت نماید.

بنابراین فتوا، همه باید در برابر ترک واجب و ارتکاب حرام، واکنش داشته و نسبت به آن بی تفاوتی نداشته باشند. هرچند هرکدام از مکلفین در مقام امر و نهی برنیایند، اما اینگونه نیست که تکلیف دیگری نداشته باشند، بلکه باید احساس مسئولیت کرده و کراهت خود را نسبت به منکر، آشکار سازند. و به عبارت دیگر، دو موضوع است و دو حکم، و اتیان به هرکدام تداخلی با اتیان دیگری ندارد. پس، کسی که امر یا نهی میکند، باید اظهار کراهت را هم مراعات نماید.

۱- السرائر الحاوي لتحرير الفتاوى؛ ج‌۲ص: ۲۲

۲-النهاية في مجرد الفقه و الفتاوى، ص: ۲۹۹

حجت‌الاسلام محمد متقیان تبریزی

ارسال نظرات