مؤسسه بوستان کتاب منتشر کرد؛
چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه
خبرگزاری رسا ـ کتاب چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه که از سوی مؤسسه بوستان کتاب انتشار یافته در صدد کاویدن جریان های فکری و گروه های مؤثر لبنان و سوریه است که در فرآیند چالش سنت و مدرنیته در این دو کشور به وجود آمده اند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه به دنبال این پرسش اساسی است که در فرآیند چالش میان «سنت و مدرنیته» چه جریان های فکری و سیاسی ـ اجتماعی در دو کشور سوریه و لبنان به وجود آمد؟ آیا در روند چالش موجود، مدرنیته همواره غالب بوده است و سنت در مواجهه با آن حالتی انفعالی داشته و محکوم به شکست بوده است؟
در پاسخ به این سؤال ها، مباحث این کتاب در سه بخش تدوین شده است، در بخش اول، بسترها و تاریخچه چالش در لبنان و سوریه، بررسی شده است. در بخش دوم، جریان های غرب گرا که شامل ناسیونالیسم و سوسیالیسم است، بررسی شده است. جریان ناسیونالیسم در اثر دسیسه های استعماری غرب و ابتدا از سوی ترکان جوان و تهییج صهیونیست ها قبل از جنگ جهانی اول شکل گرفت، اما جریان سوسیالیسم بالعکس، پس از جنگ جهانی اول و به دلیل نا امید شدن جهان عرب از سیاست ها و وعده های دروغین غربی ها و نیز انگیزه فعالیت شوروی در منطقه خاورمیانه به وجود آمد. این دو جریان عمدتا پیشرفت و توسعه را در دنیای غرب و شرق جست و جو می کردند.
در بخش سوم، جریان های اسلام گرا واکاوی می شود که شامل دو گروه اخوان المسلمین شاخه سوریه و حزب الله لبنان است. این دو جریان در برابر غرب قرار داشتند و در مقابل پدیده غرب گرایی افراطی موجود میان مسلمانان ظهور و بروز یافته اند. در واکنش به پروژه غرب گرایی که در این دو کشور با دخالت استعمار و عمدتا به دست مسیحیان بومی از مدت ها قبل آغاز شده بود، جریان اسلام گرا با تکیه بر اصول و مبانی اسلامی در برابر آن از خود مقاومت نشان داده و عقب نشینی نکردند.
اساسا این نوشتار به دنبال این مسأله است که سنت اسلامی بر خلاف دیگر سنت ها، ویژگی بازدارندگی داشته، در برابر ارزش های مدرنیته مقاومت کرده و این نشانه بالندگی و پویایی سنت اسلامی به شمار می رود. سنت اسلامی به دلیل داشتن ظرفیت های درونی و ذاتی همواره پویا و فعال بوده و در برابر دیگر هویت ها (مدرنیته) از خود مقاومت نشان داده و کاملا تسلیم نشده است و سعی داشته در برابر چالش های پیش رو هویت خود را حفظ کند.
بخش اول این کتاب شامل سه فصل است: فصل اول به مفاهیم و چارچوب نظری اختصاص یافته است. در فصل دوم تلاش شده تا زمینه های سیاسی ـ اجتماعی چالش در امپراتوری عثمانی از زمان حمله ناپلئون به مصر تا جنگ جهانی اول بررسی شود، زیرا رویارویی اسلام و غرب در دولت عثمانی آغاز شد و در این میان دو دولت سوریه و لبنان نیز از جمله ایالات تأثیرگذار عثمانی در این دوره بودند. به هر حال پرداختن به زمینه های چالش از نقطه آغاز و چگونگی فروپاشی و عوامل و هم چنین چگونگی شکل گیری لبنان و سوریه امری مهم تلقی می گردد. در فصل سوم به طور اجمالی به تاریخچه دو کشور سوریه و لبنان اشاره شده است.
بخش دوم با عنوان «جریان های غرب گرا» دو جریان عمده در این دو کشور را در فصلی جداگانه ارزیابی کرده است. در فصل اول جریان ناسیونالیسم و در فصل دوم جریان سوسیالیسم بررسی شده است.
بخش سوم به جریان های مهم اسلام گرا در این دو کشور اختصاص یافته که خود دارای دو فصل است: در فصل اول جمعیت اخوان المسلمین که حرکتی سنی است و عمدتا فعالیت آن ابتدا در مصر و شاخه فعالی در سوریه دارد واکاوی و سپس مقاومت حزب الله در لبنان که جریانی شیعی است به بحث گذاشته می شود.
در پایان نیز مباحث کلی هم چون استنتاج کلی، کاستی ها و چند پیشنهاد تحت عنوان خاتمه آمده است.
در بخشی از این کتاب آمده است: «نظام مدرنیته با تفکر غیر دینی برپا شده است و نگاه بشر مدرن به موجودات، نگاهی غیر دینی است، هر چند که در بعضی از اعتقادات دینی محفوظ مانده باشد. به اعتقاد برخی مدرنیته در برابر دین بی طرف نیست و در آن دینداری و بی دینی یک سان تلقی نمی شود. مدرنیته شهری است که بانیان آن برای دین شأنی قائل نیستند و بعضی از آنان با دین آشکارا مخالفت کرده اند. بنابراین باید اعتراف کرد که مدرنیته از ابتدا به ویژه در قرون هفده و هجده و حتی قبل از آن دین ستیزی آشکار نداشت، بلکه در آن زمان هم چنان به بازسازی دینی و تفسیر و تبیین مجدد دین می پرداخت. مدرنیته به تدریج با سلب و حذف پایگاه معرفتی دین و با خارج کردن هویت معرفتی دین از دسترس دریافت و آگاهی بشر، در نخستین گام به سلب یقین از دین پرداخت و هم زمان با آن، دست انسان را از عمل به سنت های دینی کوتاه می کند.
گفتنی است کتاب «چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه» تألیف محمدعلی میرعلی در سال 1391 در 412 صفحه با شمارگان 1200 نسخه و به قیمت 7800 تومان، به همت مؤسسه بوستان کتاب منتشر شده است./969/ن601/ق
ارسال نظرات