رادیو کتاب؛ گامی در جهت ترویج سبک زندگی دینی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، امروز کتاب خوانی و علم آموزی نه تنها یک وظیفه ملی، که یک واجب دینی است. از همه بیشتر، جوانان و نوجوانان باید احساس وظیفه کنند، اگر چه آن گاه که انس با کتاب رواج یابد، کتابخوانی نه یک تکلیف که یک کار شیرین و یک نیاز تعلل ناپذیر و یک وسیله برای آراستن شخصیت خودش تلقی خواهد شد و نه تنها جوانان که همه نسل ها و قشرها به دلخواه و شوق بدان رو خواهند آورد. این بخشی از سخنان رهبر معظم انقلاب در خصوص کتاب است که در همین ارتباط در آغاز فعالیت رادیو کتاب با آقای حمیدرضا ولیان مدیر رادیو کتاب به گفت‌وگو نشستیم که حاصل آن در پی می‌آید.

رسا ـ هدف هر فعالیتی با ماهیت آن فعالیت متفاوت است، لطفا دباره هدف و ماهیت رادیو کتاب به صورت جداگانه توضیح دهید؟

هدف رادیو کتاب، زمینه سازی و تسهیل رشد و تعالی وجوه مادی و معنوی مخاطبان از طریق ترویج و توسعه تولید کمی و کیفی کتاب، بهبود توزیع و نشر و افزایش و تعمیق مطالعه و کتابخوانی در چارچوب بنیان های فکری و فرهنگی اسلامی ـ ایرانی است. ماهیت رادیو کتاب، رسانه ای شنیداری با مکمل های رسانه ای دیگر برای پرداختن به آثارمکتوب به ویژه کتاب است.

رسا ـ بسیاری از افراد، وقتی گفته می‌شود که قرار است یک رادیو با موضوع کتاب راه اندازی شود می‌گویند چطور جنس متن و صوت با هم کنار می‌آیند؟ چه می‌خواهند در این رادیو پخش کنند؟ تبلیغات کتاب؟ کتاب بخوانند برای مردم؟ بفرمایید رادیو کتاب می‌خواهد چه کند و چه چیزی پخش کند؟ به گونه‌ای که این مخاطبان هم قانع شوند.

اقناع مخاطبان همواره مورد توجه مسؤولان رسانه ها است. توفیق، ضریب نفوذ و تأثیرگذاری رسانه ها با میزان اقناع مخاطبان نسبت مستقیم دارد. نوشته ها چه با استفاده از تصاویر و چه با بکارگیری واژه ها و کلمات اولین ابزار ارتباطی بشر بوده است.

رسانه هایی که پس از نوشته ها پدید آمدند همگی به نوعی مستقیم و یا غیر مستفیم از متن برخوردار بودند. رادیو سالهاست که از زمان پیدایش از متن استفاده می‌کند و متن در رادیو یکی از اصلی ترین عناصر مورد استفاده است.

سینما نیز در این موضوع اشتراک دارد بگونه ای که افزون بر آثاری که از متن نمایش و فیلمنامه ها مستقل استفاده می‌کنند، بخشی درخور و قابل اعتنایی از آثار نمایشی اعم از تئاتر و سینما شامل آثار اقتباسی از کتاب‌ها هستند و جالب توجه آنکه این قبیل آثار همواره مورد توجه مخاطبان انبوه قرار داشته است. بگونه ای که کارگردانان و تهیه کنندگان را مجاب و مشتاق کرده است تا از یک اثر مکتوب، نسخه های متعددی را تولید و عرضه کنند.

بنابراین پیوند کتاب با سایر رسانه ها، جذاب، تأثیرگذار و مفید بوده است. شاید بتوان گفت که در میان رسانه ها، رسانه رادیو از حیث ماهیت، موضوع، جنس، قالب و شیوه با مقوله کتاب سنخیت و همسانی بیشتری دارد. از این‌رو همواره نسبت مستقیمی بین کتابخوانان و مخاطبان رسانه مانای رادیو وجود دارد.

رادیو کتاب تلاش دارد تا در فرآیند پیدایش و رشد و بلوغ خود در سه حوزه تأثیرگذاری کند. تولید کیفی و کمی کتاب، توزیع و نشر کتاب و مطالعه و کتابخوانی؛ این سه ساحت تقدم و تأخر چشمگیری با یکدیگر ندارند بلکه به موازات یکدیگر مورد توجه رادیو کتاب است. ممکن است براساس اولویت ها و سیاست ها وزن پرداختن کمی متفاوت باشد؛ اما نه بدان حد که از همراستایی بازمانند.

توسعه و گسترش رادیو کتاب بیشتر و پیشتر از حجم زمانی و گستره جغرافیایی معطوف به گسترش دامنه مخاطبان و حوزه های موضوعات و تنوع قالب های رسانه ای است. بنابراین هر موضوع مفید، در هر قالب رادیویی، برای همه مخاطبان در رادیو کتاب مفروض است و تنها الزام آن، مفید و کتاب محور بودن است.

رسا ـ آیا فعالیت رادیو کتاب به صورت سایت هم ارائه می‌شود و چه فاکتورهایی برای این کار در نظر گرفته شده است؟

 فعالیت رادیو کتاب افزون بر حوزه های آنالوگ، معطوف به فضاهای مجازی نیز هست. توجه در این بخش شامل پرداختن به موضوعات کتاب و مکتوبات تولید شده در عرصه مجازی است.

نیز توجه به استفاده از ابزارهای تکنولوژیک برای ایجاد و تقویت تعامل و افزایش ارتباط با مخاطبان شبکه در دستور کار قرار دارد.

بنابراین پایگاه اینترنتی رادیو کتاب افزون براینکه امتداد رادیو کتاب و برنامه های آن است، و در وجوه رسانه ای معرف، مکمل و جامع، تعریف می‌شود، مأموریت پشتیبانی برنامه ها و استفاده از پتانسل های انبوه مخاطبان را نیز برعهده دارد. توضیحات بیشتر در این باره را به آینده و بر اساس جدول زمانی ایجاد و راه اندازی طرح های رسانه ای مجازی موکول می کنم.

رسا ـ سیاست‌های کلی رادیو کتاب چیست؟ و از کجا استنتاج شده است؟

رادیو کتاب اولا یک مرکز فرهنگی است و ثانیا، اولین رسانه تخصصی سازمان صدا و سیما در حوزه کتاب به شمار می‌آید؛ بنابراین سیاست های کلی و جزیی رایو کتاب از اسناد بالادستی اعم از شوراها، مراکز و مجموعه های سیاستگذار در عرصه فرهنگ و موضوع کتاب اخذ شده است.

تحقیقات و افق رسانه ای سازمان و به ویژه رادیو در این جهت بصورت جدی مورد استفاده قرار گرفته است. جمعی از صاحبنظران و اندیشمندان حوزه های فرهنگ، کتاب، رسانه و مدیریت استراتؤیک در طی یک‌ماهه گذشته با جلسات فشرده و متعدد به جمع بندی و تدوین سند راهبردی رادیو کتاب با استفاده از اسناد فرادستی سازمان و کشور کردند.

نسخه 1 این سند هم اکنون آماده است که انشاءالله در زمان پیش رو متکامل تر و نهایی خواهد شد. فهرست مراجع و اسنادی که در تدوین سند از آنها استفاده شده است بیش از ده‌ها عنوان است که از ذکر آنها در این مجال صرف نظر می کنم.

رسا ـ برنامه شما برای استفاده از ظرفیت عظیم حوزه علمیه و متخصصان این حوزه و حتی رسانه‌های حوزوی چیست؟

برنامه‌های ما عموم مخاطبان را مدنظر دارد، اصلی ترین منابع تولید اندیشه و نظریه پردازی و بالطبع نگارش و ارائه کتاب دو مرکز حوزه و دانشگاه است. در این جهت دو رویکرد محتوایی و شکلی برای فعالیت پیش بینی شده است.

در رویکرد محتوایی، ابتدا، ارائه و انعکاس آنچه که موجود است و برای آگاهی و استفاده مخاطبان مفید است و دیگر، مطالبه آنچه مورد نیاز و درخواست جامعه است. نیز در رویکرد شکلی، بهره مندی از ظرفیت های علمی و کارشناسی حوزه و دانشگاه و تولیدات آنها برای پرداختن به رویکرد اول در دستور کار است تا مباحث از اتقان و استناد بایسته برخوردار باشد.

طبعا این جهت گیری رسانه و رادیو کتاب است؛ از‌این‌رو، تعامل و همراهی دو مرکز علمی حوزه و دانشگاه در میزان توفیق و کسب موفقیت فعالیت های پیش گفته حائز اهمیت است. همین جا فرصت را مغتنم می شمارم و از همه کسانی که درخود آمادگی و رسالت مساعدت و همکاری احساس می‌کنند دعوت می‌کنم با رادیو کتاب ارتباط برقرار کنند تا در این جبهه فرهنگی انقلاب و در این برهه حساس تاریخی نقش آفرین باشند. مقطعی که زمینه سازی پیدایش تمدن اسلامی- ایرانی محصول آن است.

رسا ـ این رادیو چه میزان ساعت فعالیت می‌کند و برنامه پخش می‌کند؟

براساس پیش بینی انجام شده، رادیوکتاب در شروع به کار روزانه، 8 ساعت تولید و پخش خواهد داشت که این میزان تولید و پخش در زمان آغاز به کار شبکه، نشان از توجه ویژه رسانه ملی به موضوع حائز اهمیت کتاب دارد. در حالی که محدودیت های بودجه ای سازمان مجال واقعی چنین اقدامی را دشوار و سخت می کند، اما مسؤولان سازمان و رادیو با تدبیر و مدیریت بهینه منابع برای دستیابی و تحقق چنین اقدام بایسته فرهنگی توفیق یافتند.

 امیدوارم با مطالبه فرهنگ دوستان، مشتاقان و اهل کتاب، فعالان عرصه کتاب و همچنین مساعدت و همراهی مراکز بودجه ای در قوای مقننه و مجریه، شاهد توسعه کمی و پوشش جغرافیایی رادیو کتاب پیش از آغاز نمایشگاه کتاب در اردیبهشت سال 1392 باشیم.

رسا ـ افرادی علاقه‌مند هستند تا با رادیو کتاب ارتباط بگیرند و همکاری کنند برای ارتباط این افراد و استفاده از ظرفیت‌های عمومی آن‌ها چه برنامه‌ای دارید؟

رادیو کتاب، خانه همه علاقمندان و فعالان عرصه کتاب است، بر اساس ویژگی و توانمندی علاقمندان، ظرفیت های همکاری پیش بینی شده است. کسانی که مایل به همکاری هستند می توانند شرحی دسته بندی شده از سلایق و علایق، توانایی و مهارت ها، مطالعات و پژوهش های خود را به انضمام عناوین شخصی و فردی به نشانی پست الکترونیک رادیو کتاب به نشانی radioketab@irib.ir ارسال کنند تا پس از بررسی دعوت به همکاری شوند.

در پایان از همراهی شما و مجموعه رسانه ای تان سپاسگزارم و امیدوارم همزمان با راه اندازی رادیو کتاب افزون بر ایجاد بخش مستقل کتاب در آن مجموعه شاهد راه اندازی بخش ویژه ای برای رادیو کتاب باشیم تا زمینه های تعامل مستمر رادیو کتاب با مجموعه شما فراهم شود./917/گ402/ق