هشتاد و ششمین فصلنامه رسانه منتشر شد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، هشتاد و ششمین فصلنامه رسانه یا موضوع مدیریت رسانه با مدیر مسؤولی محمد مهدی انصاری منتشر و روانه بازار نشر شد.
برنامهریزی استراتژیک در سازمانهای رسانه ایران (مطالعه موردی، روزنامه همشهری)
علیاکبر فرهنگی، علیاصغر محکی، ابوالفضل دانایی
چکیده: تمامی سازمانها با هر نوع فعالیتی تحت تأثیر شرایط محیطی قرار دارند و در واقع محیط خارجی نقطه آغاز استراتژی است. مدیریت استراتژی، رویکردی است که زاییده عصر تغییرات سریع است و میتوان آن را یک نوع دیدگاه و فنی برای برنامهریزی و انعطاف‌پذیر در مقابل تغییرات سریع به شمار آورد که امروزه یکی از ابرازهای توانمند در این حوزه کارت امتیازی متوازن به حساب میآید و کارت امتیازی متوازن میتواند در تمام مراحل مدیریت استراتژی به خوبی ایفای نقش کند و کارایی این مدل در ارزیابی عملکرد مدیریت در سازمانهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. اما به دلیل تسلط طولانی رویکردهای سیاسی در مدیریت سازمانهای رسانهای ایران، به ندرت ابزاری توانمند همچون کارت متوازن مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله، نویسندگان روند اجرایی برنامهریزی استراتژیک را به کمک کارت امتیازی متوازن تا رسم نقشه استراتژی و تعیین شاخصهای عملکردی در یک سازمان مکتوب (روزنامه همشهری) در ایران به تصویر میکشند.
ارائه الگوی مطلوب تدوین سیاستهای رسانهای
وحید خاشعی
چکیده: پشتوانه هر اقدام نرمی و قدرت نرم است؛ به نحوی که قدرت نرم و جنگ نرم لازم و ملزوم یکدیگرند. جمهوری اسلامی ایران دارای پایگاه قدرت نرمی است که پایه‌های آن تشکیل شده از رهبری، فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی، تودههای مردمی که قابلیت انسجام و بسیج بالایی دارند. دین اسلامی به عنوان پشتوانه نظری، معنا بخشی و هویتی به هر گونه اقدامی، نمادها و سمبلهای ملی و اسلامی که پیوند دهنده با گذشته تاریخی ملت است و همچنین الگوهای رفتاری ملموس و محسوسی از رهبران و پیشوایان که به عنوان نقاط مرجع اجتماعی میباشند. جمهوری اسلامی با چنین پشتوانه قدرت نرمی در قرن بیستم علیه همه ارکان نظری و علمی غرب مدرن به تهاجم برخاست و غرب نیز به واکنش، پاسخ و در نهایت حمله پرداخته است. رسانهها در تمام انواع دیداری، شنیداری، مکتوب و دیجیتال در خدمت چنین غرضی قرار گرفتهاند. داشتن نظام رسانهای قوی در گروی نظام مدیریت سیاستگذاری و همچنین روش و الگوی سیاستگذاری صحیح است؛ لذا مسئله اصلی مقاله حاضر فقدان یک الگوی تدوین سیاست ( استراتژی) در سطح ملی در حوزه رسانهای کشور است. روشی که در مقاله مورد استفاده قرار گرفته در زمینه جمعآوری اطلاعات از مطالعات اسنادی و کتابخانهای و مصاحبه با خبرگان و در زمینه تحلیل اطلاعات از تحلیل منطقی و تحلیل ثانویه استفاده شده است.
جایگاه مخاطب در سیاستگذاری خبری
حسن مجیدی و راحله قنبری
چکیده: مخاطب امروز با پیشرفت تکنولوژی و تنوع وسایل ارتباط جمعی توانایی انتخاب پیدا کرده است. در دنیای امروز، رسانهها برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان و جلب نظر آنان به هر ترفندی دست می‌زنند که بین آنها میزان شناخت رسانه از مخاطب هدف، مؤثرترین عامل در جهت تأثیر گذاری بیشتر است. این مقاله به جایگاه مخاطبان خبری و تصویر ذهنی که از انان در سیاستگذاری خبری مبنا قرار میگیرد ( به تعبیری مخاطبپنداری) می‌پردازد و با بهرهگیری از مصاحبه عمقی به این سؤال پاسخ داده میشود که جایگاه مخاطب در سیاستگذاری خبری چیست؟ از منظر مدرسان ارتباطات و صاحب نظران رسانه کدام تصویر از مخاطب به سیاستگذاری خبری موفقتر میانجامند؟
برای پاسخ به این سؤال اصلی پنج سؤال کلیدی و فرعی به شرح زیر طرح شده که پاسخ آن از منظر مدرسان ارتباطات و رسانه جست‌وجو و مقولهبندی شه است: 1. نحوه سیاستگذاری خبری چگونه است؟ 2. اهمیت استفاده از نظریات ارتباطی در سیاستگذاری خبری چیست؟ 3. مختصات مخاطب عصر امروز چیست؟ 4. تصور رسانه از مخاطب خبر چگونه است؟ 5. روانشناسی و جامعهشناسی مخاطب خبر چه جایگاهی در سیاستگذاری خبری دارد؟
در پایان راهحلهایی برای برقراری ارتباط مؤثرتر با مخاطبی که این روزها مورد هجوم انواع رسانه بیگانه در ایران قرار گرفته است، ارائه میشود.
توسعه سواد رسانهای، مهمترین راهبرد مخاطب محور پیشروی سازمانهای فرهنگی و رسانهای کشور
عبدالله بیچرانلو
چکیده: این مقاله تلاش دارد با رویکردی ایجابی به موضوع آموزش سواد رسانهای، به مثابه راهبردی علمی و واقعگرا برای سازمانهای رسانهای و فرهنگی، ضمن معرفی سواد رسانهای و ضرورت اجرای برنامههای آموزشی آن در کشور، برخی مباحث مقدماتی قابل تأمل در این زمینه را تا حدودی بشکافد. نگارنده میکوشد ضمن تمرکز بر موضوع کودکان به عنوان مخاطب بی‌پناه رسانه، برخی الزامات و فوریتهای را برای آموزش سواد رسانهای به این دسته از مخاطبان را تبیین کند.
این مقاله به روش اسنادی انجام شده است و ضمن اشاره به مباحث و دیدگاههایی که در خصوص اجرای طرحهای و برنامههایی مبتکرانه سواد رسانهای که در دههای اخیر در کشورهای گوناگون اجرا شدهاند، بر این موضوع تاکید دارد که ترویج و اجرای برنامههای سواد رسانههای، نسبت دقیق و نزدیکی با بافت اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی اقتصادی هر کشوری دارد. از این رو ضروری است برنامههایی آموزش سواد رسانهای در ایران، متناسب با بافت کشورمان طراحی و اجرا شوند. در پایان، برخی ملاحظات و تأملاتی در اجرای این برنامهها باید مورد نظر و توجه قرار گیرند، به اختصار در قالب پرسشهای طرح شدهاند.
تأثیر مدیریت دانش بر اثربخشی اقتصادی سازمانهای رسانهای
فریدون وردینژاد، وجه الله قربانیزاده و زهرا سادات هاشمی
چکیده: تحولات شگفتانگیز در فناوری نرم و سخت موجب شده است تا حرکت جامعه بشری در همه عرصهها از جمله در عرصه رسانهای، به سمت «جامعه دانش محور» سرعت بگیرد و عباراتی نظیر «اقتصاد دانش محور»، «عصر اطلاعات دانش» همگی دلالت بر این موضوع دارند که دانش منبع اساسی قدرت بوده و کسب قدرت و ثروت در جهان امروز مرهون تولید علم و دانش و مدیریت ا» است. در این پژوهش سعی شده است که به بررسی تأثیر مدیریت دانش بر اثربخشی اقتصادی فعالیتهای سازمانهای رسانهای پرداخته شود. بدین منظور فرایند تحقیق به صورت پیمایش در سازمان صدای و سیمای جمهوری اسلامی ایران، بزرگترین رسانه ملی، انجام شده است. جهت جمعآوری دادههای مربوط به مبانی نظری و استخراج عوامل و شاخصهای اولیه منابع کتابخانهای و اینترنتی شامل کتب و مقالات و مطالعات موردی استفاده شده و برای گردآوری اطلاعات و دادههای مورد نیاز به منظور بررسی فرضیات تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها ابتدا از تحلیل رگریسون جهت بررسی فرضیات استفاده شده است و در پایان با استفاده از مدل معاملات ساختاری، برازش کلی مدل تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است که مورد تایید واقع شود. تعداد نمونه آماری با خطای 5 درصد برابر با 151 نفر است. بدین منظور 180 پرسشنامه در بین کارکنان سازمان صدا و سیما توزیع شد که 162 عدد آنها برگشت داده شد و 158 عدد برای تحلیل آماری قابل استفاده بود.
یافتههای پژوهش، تأثیر مدیریت دانش وبر اثر بخشی اقتصادی را تایید میکند، این تأثیر فقط در بعد توسعه دانش معنادار نبوده است. در مقایسه نتایج این تحقیق با ادبیات و تحقیقات پیشین در مییابیم که تمامی ابعاد و متغیرهای به کار رفته در مدلهای مفهومی و تحلیلی این پژوهش که مؤثرتر در افزایش اقتصادی شناخته شدهاند در تحقیقات متعدد دیگر نیز نتایج مشابهی را نشان دادهاند به عنوان مثال ابعاد مختلف مدیریت بر دانش به کار رفته در مدل این تحقیق، در تحقیقات کارل کالست (1999)، محمدی(2001)، سوگوماران و بوس (2003)، گاندی (2004) و کار نیرو (2005) و... نیز موثر در افزایش سود اقتصادی و دسترسی به اهداف تجاری سازمان ذکر شدهاند.
تبیین عوامل موثر بر فرایند سیاستگذاری رسانهای در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
طاهر روشندل اربطانی و سمیه لبافی
چکیده: با توجه به نقش قدرتمند رسانهها در جوامع امروزی در شکلدهی به افکار عمومی، تدوین سیاستهای بلندمدت به منظور راهبری رسانه در سطح کلان ضروری است. در تحقیق حاضر تلاش شده با بررسی فرایند سیاستگذاری در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران عوامل تأثیرگذار بر این فرایند شناسایی و تبیین شود. عوامل تأثیرگذار بر فرایند سیاستگذار نخست با بررسی ادبیات موضوع و همچنین در خلال مصاحبههای توسط محققان احصا و در قالب مدل ارائه شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، تئوری داده بنیاد است و جمعآوری دادههای نیز طریق انجام 12 مصاحبه عمیق با متخصصان حوزه رسانه و همچنین مدیران عالی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی صورت گرفته است. نمونهگیری به روش گلوله برفی انجام شده و نتایج حاصل از مصاحبههای پس از مرحله کدگذاری در قالب مدل مفهومی عوامل تأثیرگذار بر فرایند سیاستگذاری رسانهای سازمان صدا و سیما شکل گرفته است.
چگونگی مدیریت بحران به وسیله رسانه و عوامل موثر بر کارکرد آن
اکبر نصرالهی
چکیده: این مقاله با هدف شناسایی عوامل موثر بر کارکرد مدیریت رسانه در بحران و اتخاذ رویکرد، راهبرد و جهتگیری مناسب در بحرانهای مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تهیه شده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران و سردبیران اخبار صدا و سیما، مدیران مسئول، دبیران سرویس و معاونان آنان در روزنامههای کثیرالانتشار مستقر در تهران و روش تحقیق اسنادی و پیمایش بوده است. برای آزمون پایایی و روایی گویههای پرسشنامه از دیدگاههای کارشناسان، انجام پیش آزمون و محاسبه آلفای کرونباخ(80 درصد) استفاده شده است. مسئله تحقیق این بوده که چه عواملی بر مدیریت رسانه در بحران اثر میگذارد و مدیران مطبوعات و رادیو و تلویزیون چه رویکرد، راهبرد، جهت گیری و کارکرد را در مواقع بحران مطلوب میدانند؟ بر اساس نتایج این تحقیق (پیمایش)، مدیران رسانهها ( مطبوعات و رادیو و تلویزیون ایران)، رویکرد خبری مطلوب را در مواقع بحران، تعاملی، جهتگیری را مستقل، استراتژی را فعال و کارکرد مورد انتظار را اطلاعرسانی دانستهاند.
همچنین بر اساس نتایج بررسی عوامل بسیاری بر کارکرد در بحران اثر دارند؛ میزان حرفهایگرایی، نوع نظام رسانهای حاکم، پایگاه ایدئولوژی، میزان با وابستگی به حاکمیت، سابقه بحران، نوع عملکرد رقبا و غیره از جمله این عوامل هستند که کارکردهای متفاوت رسانه را در بحرانهای موجی میشوند. این کارکردهای میتواند از تفویت همبستگی و وفاق ملی، جلب کمکهای مردمی و مشارکت در حل بحران، تقلیل بحران یل کارکردهای آموزشی، فرهنگی و سیاسی پیشگیرانه، توجیه و پذیرش بحران، انکار بحران و غیره و یا تشدید بحران برای نیل به اهداف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و غیره باشد.
چالشهای مدیریت تلویزیون در عرصه تبلیغات رسانهای: بررسی تحولات ناشی از ورود رسانههای نوین بر بازار آگهیهای تلویزیونی
داتیس خواجه‌ئیان
چکیده: فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی تحول بزرگی در صنعت رسانه به وجود آوردند. حضور این رسانهها نوین سهم بزرگی که در الگوی مصرف رسانه مخاطبان یافته‌اند و علاوه بر تأثیراتی که در محتوا صنعت رسانه خواهد گذاشت. یک تغییر اساسی نیز ایجاد خواهد کرد و آن انتقال بخش بزرگی از تبلیغات و آگهیها بازرگانی شریان حیات اقتصادی رسانهای جمعی تلقی میشود، از این رو بررسی چالشها پیش روی این رسانهها میتواند به مدیران تلویزیون کمک کند که با آگاهی از روندی که در حال اتفاق افتادن روی این رسانهها میتواند به مدیران تلویزیون کمک کند که با آگاهی از روندی که در حال اتفاق افتادن است نسبت به اقدامات لازم اندیشه کنند. مقاله حاضر یا تحلیل آمارهای ارائه شده درباره مصرف رسانهها تلاش مرده است تا آینده صنعت تبلیغات رسانهای را در چالشهای میان رسانههای نوین و تلویزیون به تصویر بکشد و با مشخص کردن نقاط قوت و ضعف تلویزیون در این نبرد، راهکارهایی را برای مدیران تلویزیون نشان دهد. در این تحقیق نقطه قوت رسانه نوین در توانایی آنها در سنجش دقیق اطلاعات مربوط به مخاطب و پایش واکنشهای او نسبت به تبلیغات بیان شده است و از سوی دیگر تلویزیون را به دلیل نفوذش در حجم وسیع مخاطبان بستری مناسب برای تبلیغات برند محور دانسته است. همچنین بار حضور بیشتر تلویزیون در بازارهای بکر که به دلیل همین فناوری ممکن شده است راهکارها دیگری پیشنهاد شده که نفوذ تلویزیون را در خرده بازارهای مورد علاقه آگهیدهندگان بیشتر کند. استفاده از محتوای کاربر ساخته نیز یکی دیگر از ابزارهای است که تلویزیون یا استفاده از آنها هزینههای تولید خود را کم میکند و با افزایش شما مخاطبان خود، به جذابیت بیشتری برای آگهیدهندگان دست می‌یابد و همچنینی استفاده از آمیخته رسانهای به عنوان ابزار اصلی مدیریتی رسانه پیشنهاد شده است که با استفاده از آن ترکیبی از رسانههای نوین و سنتی با محوریت تلویزیون به کار گرفته میشوند تا مجموع تواناییهایی آنها در کسب اطلاعات از مشتری و نفوذ آنان در خدمت جذابیت رسانه برای آگهیدهندگان قرار گیرد.
برونسپاری حلقه مفقوده در سازمانهای مطبوعاتی ایران
یونس نوری مراد آبادی، منصور ساعی و زهر خواجه صالحی
چکیده: سازمان رسانهای دریافتهاند که حضور موثر در بازار نیازمند کسب و حفظ راهبرد شایستگیها اصلی ( مهارت و دانش تخصصی که موجب ایجاد مزیت رقابتی برای سازمان میشود) است. در این راستا برونسپاری به عنوان یک تصمیم راهبردی و حساس، با توسعه سازمان و ارتقای بهرهوری در قالب کوچکسازی، موجب گسترش توانایی سازمانها و دستیابی راهبرد شایستگیها اصلی در محیط کسب و کار جهانی شده است. برونسپاری عبارت است از عملیات واگذاری برخی فعالیتها داخلی یک سازمان به تأمین کننده آن در بیرون از سازمان در قالب یک قرارداد بلند مدت، این پژوهش در جهت تبیین فعالیت برونسپاری در سازمان مطبوعاتی جهان و بررسی جایگاه این مفهوم در سازمانهای مطبوعاتی ایران بر اساس روشهای مطالعات کتابخانهای و مصاحبه عمیق صورت گرفته است و نتایج نشان میدهد که برخی فعالیتها برون سپاری شده نظیر چاپ، توزیع و آگهیها در میان تمام سازمانهای مطبوعاتی مورد فعالیتهای مربوط به قرارداد با خبرنگاران در خصوص حق التحریریه و امور مربوط به پشتیبانی سیستمهای کامپیوتری در تمام سازمانهای مورد بررسی نقش منفی در کارآیی و اثر بخشی سازمان داشته است. همچنین شایان ذکر است در برخی فعایتهای نظیر اس ام اس به مخاطبان از طریق اپراتورهای مختلف، صفحه آرایی، زینک در برخی سازمانها عملکرد مثبت و در برخی دیگر عملکرد منفی داشته است.
طراحی مدل مفهومی ارزیابی عملکرد مطبوعات کشور
نادر جعفری و حسین اصلیپور
چکیده: بهبود مستمر سازمانهای نیروی عظیم همافزایی ایجاد می‌کرد که این نیروها میتواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصتهای تعالی سازمانی شود. به همین دلیل دولتها، سازمانها و مؤسسات، تلاش پیش برندهای را در این موارد اعمال میکنند و مؤسسات مطبوعاتی نیز از این نکته مستثنی نیستند. بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالشهای پیش روی مطبوعه و کسب باز خور و اطلاع از میزان اجرای سیاستهای تدوین شده و شناسایی مواردی مکه به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد مطبوعات میسر نخواهد شد و لازمه اتمامی موارد مذکور، ارزیابی و انداز گیری عملکرد است. با توجه به اهمیت موضوع ارزیابی عملکرد و نیز گسترش رسانهها به ویژه مطبوعات در هزاره سوم، این مقاله در تلاش برای یافتن چارچوبی نظاممند و مستند جهت ارزیابی مطبوعات در سطح کشور و ارائه مدل مفهومی ارزیابی عملکرد مطبوعات در بستر چارچوب نظری استخراج شده است. در واقع سؤال اصلی در تحقیق حاضر آن است که ارزیابی مطبوعات کشور دارای چه ابعاد و مؤلفه‌هایی است؟ نتایج حاصل از مرور مدلهای ارزیابی عملکرد و مطالعه ویژگیهای خاص مطبوعات و سازمانهای مطبوعاتی حاکی از ان بود که به منظور انجام ارزیابیهای جامع، همه جانبه و دقیق از وضعیت مطبوعات کشور می‌بایست چنین ارزیابی در چهار سطح حاکمیتی، شرکتی، کسب و کار و عملیاتی صورت پذیرد و همچنینی مدل مفهومی ارزیابی عملکرد مطبوعات ویژگیها خاصی است که آن را زا مدلهای ارزیابی مدیریت سازمان تجاری کاملا متمایز میسازد.
در پایان هم کتابهای «مدیریت رسانه»، «مدیریت پوششی خبری بحران»، «مدیریت راهبردی در رسانه از نظریه تا عمل»، «اقتصاد رسانه نظریه و کاربرد»، «اقتصاد و رسانه»، «اشنایی با اقتصاد رسانه» و«سواد رسانه» را معرفی کرده است.
هشتاد و ششمین فصلنامه رسانه با موضوع مدیریت رسانه ویژه بهار 1391، در 261 صفحه، با قیمت چهار هزار تومان با از سوی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاعرسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر و روانه بازار نشر شد./998/پ202/ی