بیستمین شماره فصلنامه حسنا راهی بازار نشر شد
خبرگزاری رسا ـ بیستمین شماره فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث «حسنا» از سوی مؤسسه تفسیر و رهپویان سیدالشهدا علیه السلام منتشر شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، بیستمین شماره فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث «حسنا» به مدیر مسؤولی حمیده شریعتی نیاسر از سوی مؤسسه تفسیر و رهپویان سیدالشهدا علیه السلام راهی بازار نشر شد.
در این فصلنامه پس از سخن سردبیر با عنوان «قرآنی با هفتاد رنگ و فرهنگ!»، این مقالات را مطالعه میکنیم:
رسالت قرآن، پیشینه، فوائد
بررسی وجه تسمیه سورههای قرآن
اختلاف سطوح روایات تفسیری و اشارات اهلبیت علیهم السلام به گوناگونی و باطن پذیری روایات خویش
بررسی روابط بینامتنی در صحیفه رضویه
اثربخشی نماز بر آرامش روان از دیدگاه قرآن کریم
تجلی قرآن در دویان عبد الغنی نابلسی
بررسی تساوی حقوق زنان در بهائیت
رسالت قرآن، پیشینه، فوائد
عبدالکریم بهجتپور
مجید جهری
چکیده: برخی از موضوعات پدیدار شناختی قرآنی در حوزه تفسیر و فهم تأثیر به سزائی دارند. از جمله آنها رسالت قرآن یعنی هدف کلان و نهایی خدای حکیم از فرود آوردن این متن مقدس است. آشنایی با هدف نهایی در مباحث علوم قرآنی تأثیر میگذارد و دانشمندان این رشته را به کشف نظام موجود و شایسته میان مجموعه اهداف ریز و درشت قرآن موفق میکند. نیز مفسران را که برای کشف مرادهای خدای متعال از قرآن تلاش میکنند، در شناخت جهتگیریهای کلان آیات و سور مساعدت میکند و تلاوت کنندگان قرآن را نیز به تدبر شایسته در قرآن توفیق میدهد. علیرغم اهمیت این موضوع، رسالت قرآن به طور غالب مطالعهای عصری است و به شکل علمی و انسجام یافته در مطالعات پیشینیان بیان نشده است و رسالت قرآنی ابعاد گوناگونی دارد. این مقاله به بررسی بسامدی توجه به موضوع در آثار قرآن پژوهی میپردازد و مؤلفان امیدوارند این مقاله نظر محققان را در تولید ادبیات علمی لازم این موضوع جلب نماید.
بررسی وجه تسمیه سورههای قرآن
حسن مجیدی
سمیه مسعودیفر
چکیده: قرآن کریم، دریای ژرف و بیکران معانی و مفاهیم و بهترین راهنما و هدیه الهی برای راهنمایی و هدایت بشریت، در بیان معانی و مفاهیم از تربیت و نظم خاص و ویژهای برخوردار بوده، به جزءها و سورههایی تقسیمبندی شده است. این کتاب آسمانی 114 سوره داشته و هریک از این سور به نامی مسمی است که بیان کننده محتوا و غرض اصلی آن سوره است و از خلال نام هر سوره میتوان مهمترین و برجستهترین موضوع و هدف آن سوره را دریافت و درک نمود. نامگذاری سور قرآنی به گونهای است که میتوان بسیاری از این سور را براساس یک نظم و تربیت مشخص و هماهنگ دستهبندی نمود و هر سوره را در دستهای خاص قرار داد؛ همچون نامگذاری سوره به حروف مقطعهای که میتوان سورههایی طه، یس را در این دسته جای داد نیز دستهبندی بر اساس نام انبیا و بزرگان دین و نام حیوانات.
در این مقاله برانیم تا با بهرهگیری تا از روش تاریخی ـ تفسیری به بررسی برخی از سور قرآنی پرداخته و نامگذاری آنها را بازگو نماییم.
اختلاف سطوح روایات تفسیری و اشارات اهلبیت علیهم السلام به گوناگونی و باطن پذیری روایات خویش
عبدالهادی فقهیزاده
مهدی خوشدونی
چکیده: احادیثی که در زمینه تفسیر قرآن کریم از معصومین علیهم السلام رسیدهاند همه در یک سطح و جهت معنایی نیستند و از وجوه و سویههای معنایی مختلفی برخوردار هستند، به طوری که بعضی از روایات تفسیری دارای تعابیر مختلف و حتی مضامینی به ظاهر متعارض با روایات دیگر در همین زمینه است و هریک توضیحی از آیه ارائه نموده که گاهی با توضیح روایات دیگر در مورد آیه قابل جمع و یا سازگار نیست؛ اما ائمه علیهم السلام خود به گوناگونی روایات خویش اشاره و تأیید نمودهاند که روایات آنها دارای معاریض کلام و بطن پذیری و دارای سطوح مختلف معنایی هستند که به اقتضای سطوحی از بطون قرآن که تناسب درک مخاطب و نوع سؤال بیان شده است و روایات متعدد از ائمه علیهم السلام بر اهمیت شناخت سویههای مخفی اهلبیت علیهم السلام و ارزش فهم عمیق و درایت مراد روایات تأکید دارند. بنابراین شایسته نیست به محض برخورد با روایات به ظاهر متعارضی در زمینه روایات تفسیری به دیده انکار و یا غلو به آن نگریست؛ بلکه باید با دقت و درایت به جهت فهم و درک روایت اقدام نمود. این تحلیل (اتهام غلو و جعل از روایات صحیح) ناشی از عدم تفکیک آنها از حیث مراتب حوزههای مختلف معنایی در قرآن و روایات است.
قطعا دستهبندی گونه شناسی روایات تفسیری و تقسیم این روایت به ظاهر و باطن یکی از راههای درک بهتر و صحیحتر روایات تفسیری معصومان علیهم السلام است.
بررسی روابط بینامتنی در صحیفه رضویه
قاسم مختاری
سحر محبی
چکیده: بینامتنی از مباحث نقد ادبی است که به بررسی روابط بین متونی پرداخته و موجب آفرینش متن جدید میشود. بر اساس این نظریه، متون و گویندگان آنها متأثر از یکدیگر بوده آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمههای ادبی و فکری یکدیگر بهره جستهاند.
ظهور آیات قرآن کریم در صحیفه رضویه در بردارنده ادعیه، زیارات و سخنان گهربار و گرانسنگ امام رضا علیه السلام است، قبل از هر امری نشانگر تأثیر کلام وحی بر شیوه ادبیات امام بوده است.
روابط بینامتنی قرآن کریم با صحیفه رضویه، به گونهای زیبا و هماهنگ صورت پذیرفته است و عمق این تأثیرپذیری لفظی و معنوی در صحیفه کاملا نمایان است.
اجرای عملیات بینامتنی در ادعیه صحیفه رضویه و قرآن کریم را به اثبات رسانده و با توجه به تعامل مستقیم حضرت با قرآن کریم و آموزههای دینی، به نظر میرسد نوع روابط بینامتنی از نوع نفی جزئی و متوازی باشد تا از نوع نفی کلی (معنای متن حاضر مخالف با متن غایب است.) در حقیقت تبلور آیات قرانی در صحیفه امام رضا علیه السلام زمینه ماندگاری این گوهر گرانسنگ را به وجود آورده است.
این جستار به بررسی برخی از ادعیه صحیفه رضوی از منظر روابط بینامتنی میپردازد و پس از ارزیابی آنها بر اساس اصول و قواعد این نظریه، بر آن است تا میزان تأثیرپذیری امام رضا علیه السلام در ادعیه خود از آیات و روایات را تبیین کند.
اثربخشی نماز بر آرامش روان از دیدگاه قرآن کریم
مهدی اکبرنژاد
توران مهمدی
چکیده: یکی از مهمترین نیازهای بشر دست یافتن به آرامش روحی و روانی است و بسیاری از اقدامات و کارهایی که انجام میدهد برای پاسخ به این نیاز است و مسألهای که همیشه برای آدمی به عنوان دغدغه مطرح بوده این است که راه رسیدن به آرامش واقعی روح و روان در چه چیز یا چیزهایی است؟ پرسشی که در متون دینی ما به روشنی بدان پاسخ داده شده و آن این که آرامش واقعی تنها با یاد خداوند مسیر است و بالاترین مرتبه یاد خداوند با نماز حاصل میشود.
مسألهای که این مقاله در صدد پاسخ به آن است این که از نگاه قرآن کریم چگونه با نماز میتوان آرامش یافت؟ و با چه اسلوب و روشی این مهم حاصل خواهد شد؟ روش تحقیق در این نوشته توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای است.
تجلی قرآن در دویان عبد الغنی نابلسی
امیر مقدم متقی
مرضیه یاوری
چکیده: عبد الغنی نابلسی از شعرای برجسته دوره انحطاط به شمار میرود که در اشعار خود شواهد قرآنی بسیاری به کار بسته و در به کار بردن آنها توانایی شگفتآوری از خود نشان داده است. جای جای دیوان الحقائق و مجموع الرقائق وی آکنده از الفاظ و مفاهیم قرآنی است. گویی قرآن با روح وی عجین شده است؛ شاعر لب باز نکرده مگر این که گوشهای از آیات قرآنی را بیان نموده تا جایی که میتوان گفت: بخش عظیمی از دیوان وی نظم آیات قرآنی است چه از نظر لفظی و چه از نظر معنایی و مفاهیم عمیق قرآنی را به وضوح در دیوان خویش جای داده است.
دیوان وی حاوی اشعار الهی است و یعنی در همه جای آن به یگانگی خدا اعتراف نموده است. به جرأت میتوان گفت همین مسأله هم هدف اصلی شاعر بوده که گویی در یک بیت دیوانش نیز از این هدف خارج نشده است. به حق میتوان وی را از برجستهترین شاعرانی به حساب آورد که در عصر انحطاط، نور قرآن در آثارشان تجلی یافته است.
بررسی تساوی حقوق زنان در بهائیت
رقیه علیزاده
چکیده: روزگار ما، روزگاری است که در همه جا سخن از بزرگداشت زن و احیای وی میرود. بهائیان مدعیاند که دوران ادیان سلف سپری شده و آیین ایشان، مترقیترین آیینی است که در روی زمین وجود دارد. پس باید دید که بهاء الله، از زنان چگونه تجلیل نموده و به هنگام سخن گفتن از ایشان، چه تعبیری را به کار برده است؟
نکته جالب در مورد بهائیت، پشتیبانی بیحد و حصر کانونهای استکباری و استبدادی شرق و غرب از آنهاست و سردمداران این فرقه برای جلب توجه و تأمین شهوات و تمایلات نفسانی آنان، به تساوی حقوق مرد و زن قائل شدهاند و اینک ما حجاب از چهره این گفتار ناصواب گشودیم و این باب را در این کتاب افزودیم که حقیقت را کشف نماییم و مطلب را روشن سازیم.
بیستمین شماره فصلنامه تخصصی تفسیر، علوم قرآن و حدیث «حسنا» در 186 صفحه به قیمت 1200 تومان از سوی مؤسسه تفسیر و رهپویان سیدالشهدا علیه السلام منتشر شده است./998/ن603/ق
ارسال نظرات