آشنایی با کتاب «فساد در رسانه»

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از  انتشارات سروش، مهدی فضائلی، مدیرعامل انتشارات سروش،در نشست رونمایی و نقد و بررسی کتاب فساد در رسانه ها که همزمان با روز جهانی مبارزه با فساد در تالار اجتماعات انتشارات سروش برگزار شد، افزود: بحث اخلاق در رسانه ها بحثی مهم و اساسی است که می تواند با بحث فقه رسانه نیز همراه شود زیرا در کشور ما سرفصلی با عنوان فقه در رسانه وجود دارد که متأسفانه به آن کمتر توجه می شود.

وی ادامه داد: عالمان اخلاق و فقه با کمک برخی صاحب‌نظران عرصه رسانه و روزنامه‌نگاری می توانند این سرفصل مهم را با عنوان " بایدها و نبایدهای اخلاقی و شرعی در رسانه‌ها" به وجود آورند تا بتوانیم از آن استفاده کنیم چراکه امروز به شدت نیازمند آن هستیم.

فضائلی در ادامه با اشاره به بحث فساد در رسانه‌ها گفت: بحث فساد در رسانه‌ها موضوع بسیار مهمی است که متأسفانه توجه کمتری به آن می‌شود و گاهی این امر تحت‌الشعاع ملاحظاتی قرار می‌گیرد که عملاً ضد مصلحت هستند.

مدیرعامل انتشارات سروش افزود: این موضوع به حدی مهم است که حتی در بیانات رهبری هم می‌توان آن را به وضوح مشاهده کرد و دریافت که مسئله برخورد و مبارزه با فساد یکی از دغدغه‌های مهم ایشان است. رهبر معظم انقلاب در این زمینه تعبیری دارند که: دست پاک یکی از الزامات مبارزه با فساد است و اصلاحا" با دستمال کثیف نمی توان شیشه را پاک کرد.

فضائلی با اشاره به روند سالیان اخیر انتشارات سروش در تهیه، تدوین و انتشار مجموعه کتاب های تخصصی در حوزه های مختلف به مجموعه غرب شناسی، مجموعه علم شناسی و مجموعه های دیگر اشاره کرد و گفت: کتاب فساد در رسانه ها نیز نخستین عنوان از مجموعه کتاب‌های مطالعات انتقادی رسانه است و آثار مختلفی در این زمینه در حال بررسی و تولید هستند که امیدواریم به تدریج تا سال آینده منتشر و روانه بازار نشر شوند.

 وی افزود: دو موضوع مهم «اخلاق در رسانه و فساد در رسانه» در این کتاب قابل بحث و بررسی جدی هستند. با توجه به تجربیاتی که در طول سال‌ها در حوزه رسانه داشتم عرض می کنم این کتاب به ما نشان می‌دهد آنچه ما در کشور مبتنی بر نظام ارزشی اسلامی داریم با مفهوم اخلاق در غرب کاملاً متفاوت و بسیار عمیق و غنی تر است و این موضوع در میان اهالی رسانه ای کشور ما بسیار وسیع‌تر، دقیق‌تر و زیربنایی‌تر است.

 وی با اشاره به جریانات فکری در غرب توضیح داد: اگر بخواهیم به جریانات فکری حاکم بر کشورهای غربی بنگریم متوجه می‌شویم که موضوعی به نام اخلاق در تفکرات غربی جایگاهی چندان جدی ندارد. همین بی توجهی هم باعث می‌شود که در عمل هم شاهد گسترش بی‌اخلاقی‌های زیادی در جامعه آنها و به‌تبع آن در رسانه‌هایشان باشیم.

مدیرعامل انتشارات سروش، حفظ حریم خصوصی را مهم‌ترین موضوع مورد توجه رسانه‌های غربی دانست که بر روی آن تأکید دارند و افزود: مهم‌ترین موضوعی که رسانه‌های غربی تأکید دارند «حریم خصوصی» است؛ به‌طوری که آنها از این طریق و افشاگری‌هایی که انجام می‌دهند باج‌گیری می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده این است که به «حریم خصوصی» که به‌عنوان محورهای اصلی رسانه در غرب در نظر گرفته می‌شود نیز، در عمل توجه جدی نمی‌شود.

وی وجود رسانه پاک را یکی از ارکان اصلی مبارزه با فساد دانست و عنوان کرد: اگر قرار است رسانه‌ای وارد بحث مبارزه با فساد شود در ابتدا باید خودش پاک باشد زیرا اگر پاکی و درستکاری در آن دیده نشود تحت عنوان مبارزه با فساد به سمت انجام کارهای فاسد دیگری می‌رود.

فضائلی افزود: امیدوارم کارهای نظری در این حوزه کمک کند که "بحث مبارزه با فساد" توسط یکی از مهم‌ترین دستگاه‌ها که همان رسانه‌ها هستند اجرا شود تا از این طریق به حذف مفسدان از جامعه بیانجامد.

دکتر حبیب‌الله معظمی مترجم کتاب «فساد در رسانه‌ها» نیز در این نشست در سخنانی گفت: این کتاب رسانه را شامل سه زیرشاخه مهم روزنامه‌نگاری، تبلیغات و روابط عمومی می‌داند که برخی اشتراک‌ها و برخی تفاوت‌های نقشی و کاربردی با هم دارند. تمرکز اصلی این کتاب بر موضوع روزنامه‌نگاری است.

وی با اشاره به ویژگی های خاص این کتاب، افزود: یکی از ویژگی‌های خاص این کتاب که آن را با کتاب‌های دیگر متمایز می‌کند ، اشاره به اتفاق‌هایی است که در طول دو دهه اخیر در عرصه روزنامه‌نگاری جهان رخ‌داده است. «فساد در رسانه‌ها» درواقع به تحلیل کارکرد در رسانه و فلسفه اخلاق می‌پردازد.

این مدرس دانشگاه، ادامه داد: عنوان اصلی این کتاب «رسانه‌ها، بازار و اخلاقیات» است که من به دلیل ایجاد جذابیت برای مردم جامعه و این‌که فساد در واقع نقطه متقابل اخلاق محسوب می‌شود تصمیم گرفتم نقطه قرینه آن را در نظر بگیرم چرا که اگر اخلاق نباشد فساد به وجود می‌آید.به همین دلیل نام کتاب را به «فساد در رسانه» که یکی از سرفصل های کتاب است، تغییر دادم.

معظمی با اشاره به فصل‌های کتاب عنوان کرد: این کتاب شامل 9 فصل است که من آن را به سه بخش تقسیم کرده‌ام. به‌طوری که فصل اول و دوم بخش اول کتاب محسوب می‌شوند که رویکردشان تمرکز اخلاق در رسانه‌ها است. فصل‌های 3 تا 7 به مصادیق فسادها در رسانه‌های مختلف می‌پردازد. فصل 8 و 9 که درواقع بخش کلیدی کتاب هم محسوب می‌شوند، اصلاح فساد، رویکردها و عمل‌های درست روزنامه‌نگاری به شیوه‌های گوناگون را بررسی می‌کند و از این طریق الگودهی می‌کند و می‌تواند رویکردهای عملیاتی را به خواننده ارائه دهد.

وی سپس با اشاره به مهم‌ترین موضوعات فصل‌های کتاب افزود: فصل نخست کتاب به طرح مساله می‌پردازد و مشخصاً بیان می‌کند هدف کتاب توضیح اساسی درباره رسانه است. در فصل دوم موضوع «فلسفه اخلاقی نقش» بررسی می‌شود که در واقع فصل کلیدی کتاب هم محسوب می‌شود. در فصل سوم نویسندگان تمرکز به دو دستاورد جامعه مدرن را دارند که شامل رسانه و بازار می‌شوند.

مترجم کتاب «فساد در رسانه» افزود: مهم‌ترین موضوع فصل چهارم کتاب که هم نام با عنوان کتاب هم است، حرفه‌ای گرایی است که نویسندگان در آن به اخلاقیات حرفه‌ای توجه کرده اند. آنها این اخلاقیات را تحت عنوان اخلاق حرفه ای و مبتنی بر فلسفه اخلاق می دانند.

فصل پنجم کتاب نیز به‌عنوان یک فصل پایه‌ای به بیان مباحث غیر رسانه ای می‌پردازد. در فصل ششم نویسندگان عملی را فساد می‌پندارند که به لحاظ سازمانی قابل پیش‌بینی باشند. فصل هفتم کتاب درواقع تنوع متنی است و بافت را به تصویر می‌برد. بخش مهم این فصل به تحلیل بردن بحث‌های فساد در رسانه‌ها در قالب تصویر است.

معظمی ادامه داد: فصل هشتم کتاب ترویج، تدوین و تنظیم ضوابط اخلاقی و بحث‌ها را به حوزه کاربردی مربوط می‌کند و الگویی به‌صورت جزئی و عملیاتی ارائه می‌دهد. این فصل تأکید بر سیستم خود نظارتی (خود سازمان رسانه ای قوانین خود تنظیمی داشته باشند) در رسانه‌ها را دارد.

وی در ادامه توضیحات این فصل گفت: روزنامه‌های معتبر دنیا بخش جداگانه ای به‌عنوان دریافت شکایات دارند که موجب کاهش بار پرونده‌های قضایی در رسانه‌ها می‌شود چراکه آنها خود مشکلات ایجادشده را حل می‌کنند و تأکید دارند که این نظارت بیرون از مجموعه نباشد.

 مترجم کتاب «فساد در رسانه» در توضیح فصل نهم کتاب اضافه کرد: این فصل برتری اخلاقی و الگوهای نقش رسانه‌ای را نشان می‌دهد و راهکارهای عملیاتی را با استفاده از بحث روانشناسی ارائه می‌دهد و می‌گوید می‌توانیم با ارائه الگوها روزنامه‌نگاران را تربیت و از این طریق اشتباهات و فسادها را برطرف کنیم.

حبیب‌الله معظمی درباره علت ترجمه این کتاب عنوان کرد: این کتاب را آگاهانه انتخاب کردم و به جرات باتجربه‌ای که با 30 سال کار در رسانه دارم می‌گویم حضور این کتاب در بازار نشر نوعی آرمان برای من تلقی می‌شود. با توجه به این کتاب در می‌یابیم که اتفاق‌هایی که در رسانه‌های غربی رخ می‌دهد با کشور ما متفاوت هستند همان‌طور که دکتر مهدی محسنیان راد در مقدمه این کتاب می‌گوید امیدوارم در این عرصه کتاب‌هایی شکل بگیرند که درباره جامعه خودمان به مساله فساد در رسانه‌ها بپردازند.

وی ادامه داد: با توجه به وجود موضوعات اخلاقی و معنوی در جامعه انتظار داشتیم این کتاب در کشور خودمان شکل می‌گرفت. در این راستا امیدوارم بحث اخلاق با حوزه علوم مورد توجه قرار بگیرند و کتاب‌هایی را در این زمینه به وجود بیاورند.

مترجم کتاب «فساد در رسانه» در پایان عنوان کرد: با توجه به این‌که خواننده مباحث فلسفی نیز هستم به این نتیجه رسیده‌ام که غرب فلسفه را با توجه به موضوعات کاربردی مختلف بررسی می‌کند که یکی از آنها رسانه است. متأسفانه در کشور ما پیش از این‌که حقوق رسانه‌ها را در نظر بگیریم برای آنها تکلیف مشخص می‌کنیم درحالی‌که باید آنها را به حال خود رها کنیم تا از این طریق بتوانیم به توسعه رسانه‌ها کمک کنیم.

 در این مراسم همچنین دکتر احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس و از پیشکسوتان رسانه در سخنانی ابعاد مختلف فساد در رسانه ها و زمینه های بروز و ظهور و فعالیت آنرا بیان کرد.

درپایان کتاب «فساد در رسانه­ها» نوشته ادوارد اچ. اسپنس، آندرو آلکساندرا، آرون کوئین و آن دان با ترجمه حبیب الله معظمی و مقدمه دکتر مهدی محسنیان راد با حضور دکتر احمد توکلی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام دعایی نماینده ولی فقیه و سرپرست موسسه اطلاعات، فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش، معظمی مترجم کتاب و جمعی از چهره های مطبوعاتی رونمایی شد./998/د102/ق