اخبار کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، محمدهادی زاهدی، رییس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی خبر داد: امسال هشت میلیون نفر از خدمات و امکانات فرهنگی و پژوهشی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی بهره مند شدند.

وی تصریح کرد: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با بیش از 97  هزار نسخه کتاب خطی و 100 هزار نسخه کتاب خطی دیجیتالی  به عنوان مرجع نسخه خطی کشور  محسوب می شود.

زاهدی افزود: با اشاره به با ظرفیت عظیمی که در سازمان کتابخانه ها ایجاد شده است این مرکز می تواند به عنوان یکی از بزرگترین کتابخانه هاای جهان اسلام شود.

رییس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی اظهار داشت: هم اکنون با حمایت تولیت عظمای آستان قدس رضوی منابع مطالعاتی سازمان نسبت به سالهای گذشته بیش از دو برابر شده است و بر اساس آن در حال حاضر بیش از24 میلیون منبع مطالعاتی در اختیار  مراجعان قرار دارد.

 وی از استفاده هشت میلیون نفر از خدمات و امکانات فرهنگی و پژوهشی سازمان  در سال جاری خبر داد و افزود: در سالهای اخیر کتابهای چاپی رشد فراوانی داشته  و هم اکنون حدود سه میلیون و هشتصد هزار جلد کتاب چاپی در سازمان وجود دارد.

زاهدی در ادامه به رشد چند برابری منابع مطالعاتی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اشاره کرد و گفت: انشاءالله در آینده نزدیک بیش از 9  هزار متر مربع به فضای مخازن کتابخانه افزوده خواهد شد.

رییس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی از افزایش هزار و 800 نسخه کتاب خطی و 20 هزار قطعه عکس قدیمی  به منابع این سازمان در سال جاری خبر داد و اظهار داشت: سازمان با این حجم عظیم منابع مطالعاتی که در اختیار دارد در بسیاری از حوزه‌ها مانند کتابهای خطی، اسناد تاریخی و مطبوعات رتبه های اول را در کشور به خود اختصاص داده است.

 گفتنی است، آستان‌قدس رضوی با کتابخانه مرکزی با ساختمان با شکوه و دیدنی با زیربنای بیش از 28 هزار و 800 مترمربع فضای فرهنگی و مطالعاتی، 51کتابخانه وابسته و تخصصی در سراسر کشور، با بیش از 150 هزار نسخه کتاب خطی و چاپ‌سنگی و بیش از سه میلیون و 800 هزار جلد کتاب چاپی، بیشترین اعضای کتابخانه‌ای را در سطح کشور به خود اختصاص داده است و با ده قرن سابقه، یکی از قطب‌های مطالعاتی و فرهنگی منطقه به شمار می‌رود. 

سندی بر جنایات رژیم بعثی عراق

مهدی حسامی، کارشناس مسؤول بخش مخزن اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: مجموعه عکس‌های دفاع مقدس و بمباران شیمیایی حلبچه در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگه داری می شود.

وی افزود: این مجموعه با موضوع دفاع مقدس، شامل مناطق گوناگون جنگی، شهادت رزمندگان هشت سال جنگ تحمیلی و بمباران شیمیایی حلبچه و همچنین عکس‌هایی از اولین زائران راهیان نور در مخزن اسناد مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

حسامی با بیان این که 700 قطعه عکس با موضوع دفاع مقدس در این مرکز نگهداری می‌شود، اظهار داشت: «بخشی از این عکس‌ها به امدادرسانی امدادگران بسیجی به مردم آسیب‌دیده در بمباران شیمیایی حلبچه توسط رژیم بعث عراق در 25 اسفند سال 66 تعلق دارد». وی در این ارتباط تصریح کرد: «در این عکس‌ها نماهای گوناگونی از مردم مظلوم حلبچه و رزمندگانی که در حال امدادرسانی به این افراد هستند و همچنین مناطق گوناگون این شهرکردنشین عراق،  به تصویر کشیده شده است».

وی ادامه داد: همچنین مناطق مختلف جنگی، مدفن ابتدایی شهدای گمنام هویزه، حضور مقام معظم رهبری در مناطق جنگی، تشییع شهدا در حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام با حضور اقشار گوناگون مردم، استقبال از آزادگان، اولین زائران مناطق جنگی در قالب راهیان نور و ... را از دیگر موضوعات این عکس‌ها ذکر کرد. وی با بیان این‌که بیش از 90 درصد این عکس‌ها به این مرکز اهدا شده است، گفت: «مصاحبه شوندگان بخش تاریخ شفاهی این مرکز که هر یک با عنوانی همچون رزمنده، عکاس، امدادگر و... در دفاع مقدس حضور داشتند، و همچنین روزنامه قدس، از جمله اهدا کنندگان عکس‌های دفاع مقدس می‌باشند».

حسامی، با اعلام این که همه این عکس‌ها به دلیل حفظ بهتر و ماندگاری بالاتر و همچنین دسترسی آسان‌تر، به صورت دیجیتال درآمده است، تأکید کرد: «400 قطعه از این عکس‌ها علاوه بر فایل دیجیتال به صورت آنالوگ نیز در اختیار این مرکز قرار دارد».

لازم به توضیح است، با پیروزی رزمندگان اسلام در عملیات ولفجر 10 و آزادسازی بسیاری از مناطق کردنشین از جمله شهر استراتژیک حلبچه، و استقبال مردم این شهرها و روستاها از نیروهای ایرانی، در 25 اسفند 1366، رژیم بعثی عراق در یک اقدام غیرانسانی، به قصد انتقام‏گیری از این شکست و مردم کرد، شهر حلبچه و اطراف آن را هدف بمب‏های شیمیایی قرارداد. در این فاجعه بزرگ، حدود پنج هزار نفر از مردم این شهر که اغلب آن‌ها غیر نظامی بودند، شهید و هفت هزار تن نیز مصدوم شدند. حادثه‌ای که به صورت رسمی به عنوان نسل‌کشی مردم کرد عراق شناخته شد و هنوز به عنوان بزرگترین حملهٔ شیمیایی مستقیم به یک منطقهٔ شهرنشین در تاریخ باقی‌مانده‌است.

گفتنی است مدیریت اسناد و مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با دو گروه اصلی اسناد و مطبوعات، شمار زیادی از اسناد مکتوب، عکس و نشریات و مطبوعات را در اختیار دارد که بخش قابل توجهی از آن در نوع خود منحصربه فرد است.  در حال حاضر شمار عکس‌های در اختیار این مرکز شامل عکس‌های آنالوگ، فایل دیجیتال، نگاتیو، کنتاکت و اسلاید از 100 هزار قطعه فراتر رفته است

بزرگترین موزه فرش خاورمیانه در جوار بارگاه حضرت رضا علیه السلام

موزه تخصصی فرش آستان‌قدس رضوی گنجینه‌ای منحصر به فردی است که بالغ بر650 تخته از فرش‌ها و قالی‌های دستبافت‌ ایرانی از دوره صفویه تا عصر حاضر را در خود جای داده است.

معاون امور موزه‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان ‌قدس ‌رضوی با بیان اینکه موزه این آستان مقدس دارای فضای نمایشی افزون بر 6 هزار و 500 متر مربع است، گفت: این موزه به عنوان بزرگترین موزه تخصصی فرش خاورمیانه  مورد  استقبال و توجه دوستداران هنر ایرانی قرار گرفته است.

وی افزود: در حال حاضر 103 تخته قالی و قالیچه از نفیس‌ترین شاهکارهای هنری هنرمندان ایرانی از دوره‌های صفویه تا معاصر در این موزه تخصصی و کم‌نظیر در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است.

علی سوزنچی‌کاشانی تصریح کرد: این موزه شامل مجموعه‌ای غنی از قالی‌های نفیسی است که طی دوره‌های مختلف تاریخی، توسط دوستداران و عاشقان امام رضا علیه السلام وقف یا اهداء شده و یا توسط آستان قدس رضوی برای استفاده در حرم مطهر خریداری شده است.

وی ادامه داد: بسیاری از این فرش‌ها علاوه بر ارزش تاریخی و هنری، دارای ارزش‌های کاربردی بوده و به عنوان کف‌پوش، سجاده، ضریح‌پوش، پرده و ...  در دوره های مختلف در حرم مطهر رضوی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

سوزنچی‌کاشانی با بیان اینکه این موزه از بهترین سیستم نمایش فرش استفاده می‌کند، ادامه داد: شیوۀ نمایش قالی‌ها در این موزه به دو روش کلی عمودی و افقی است که در نوع نمایش افقی از سکوهایی با شیب بسیار کم و در نوع نمایش عمودی از روش نصب نوارهای ولکرو که بهترین و مناسب‌ترین سیستم نمایش فرش و منسوجات به شکل عمودی بوده، استفاده شده است.

وی با اشاره به اینکه فضای کارگاهی در نظرگرفته شده در این موزه‌ها یکی از نقاط شاخص آن به شمار می‌رود، اظهار داشت: این موزه دارای بخش‌هایی همچون حفاظت و مرمت، قرنطینه، آفت‌زدایی و مخزن است.

معاونت امور موزه‌های سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان ‌قدس ‌رضوی با بیان اینکه هر طبقه این موزه، مختص به منطقه و دوره زمانی مشخص است، گفت: در طبقه همکف قالی‌های بافت مناطق مرکز و شرق کشور و همچنین قالی‌های پرده‌ای نگهداری می‌شود.

وی ادامه داد: طبقه اول این موزه به قالی‌های بافت مناطق غرب و شمال غرب کشور و نیز قالیچه‌های بافت ایلات و عشایر کشور اختصاص دارد همچنین طبقه منهای یک نیز به نمایش قالی‌های دوره صفوی و قالی‌های بزرگ مشهد و قالی‌هایی از کرمان و کاشان می‌پردازد.

سوزنچی‌کاشانی خاطرنشان کرد: در انتخاب و چیدمان فرش‌ها سعی بر این بوده که برای هریک از مراکز مهم قالی‌بافی کشور، فضایی اختصاصی در نظر گرفته شود تا ضمن ملموس بودن ویژگی‌های فرش‌بافی این مناطق، به معرفی سابقه فرش‌بافی آن‌ها نیز پرداخته شود

وی تصریح کرد: قالی افشان‌بندی، قالی افشان شاه‌عباسی گلابتون‌دار مربوط به دوره صفویه، قالی چهار فصل، قالی پرده‌ای گلدانی، قالی بته سراسری، قالیچه محرابی درختی (درخت طوبی) متعلق به دوره قاجار همچنین قالی محرابی تصویری «هفت شهر عشق» دوره معاصر از جمله قالی‌های نفیسی است که در این موزه نگه داری می‌شود./1308/ن604/ق