تأثیر خاطره‌نگاری بر گفتمان‌سازی در حوزه 175 شهید غواص
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از حوزه هنری، فردا (سه شنبه 26 خردادماه) پیکر مطهر 175غواص شهید از میدان بهارستان تشییع می‌شود، این شهدا که طی عملیات کربلای 4 بعد از لو رفتن عملیات به اسارت صدامیان و حرامیان درآمدند به صورت دست بسته به قعر آب انداخته شدند و به دیار باقی شتافتند.
همین شهادت مظلومانه و فاجعه غیر انسانی رخ داده از سوی صدامیان، دل هر انسان آزاده ای را به درد می‌آورد. از این رو، تفحص پیکر این شهدا در روزهای گذشته بازتاب گسترده ای در رسانه های رسمی و غیر رسمی داشت و هر کسی به طریقی نسبت به این شهدا ابراز احساسات کرد.
رسانه های خارجی عنود نیز اما از این قافله عقب نماندند و با سوء استفاده از لو رفتن عملیات کربلای چهار سعی کردند نظرات و تحلیل های مغرضانه خود را منتشر کنند. این مسئله که عموما در غیاب رسانه ملی انجام می گرفت با برخورد شدید مردم در رسانه های غیر رسمی و شبکه های مجازی مواجه شد و به صورت خودجوش خنثی گردید.
هرچند عوامل مختلفی در این برخورد رسانه های غیر رسمی با رسانه های عنود وجود دارد که قابل بررسی است، به نظر می رسد یکی از مهم ترین دلایل گفتمان سازی صورت گرفته در زمینه شهدا در طول سال های بعد از جنگ تحملیلی از طریق ادبیات و خاطره نگاری باشد. ژانر ادبی ای که پیشرو آن حوزه هنری و انتشارات سوره مهر و کسانی مانند مرتضی سرهنگی و هدایت الله بهبودی هستند. کسانی که رهبر معظم انقلاب در وصف آن ها فرمودند: اگر من شاعر بودم قصیده ای در شأن آن ها می سرودم.
برای مثال، کتاب «لشکر خوبان» نوشته معصومه سپهری که درباره موضوع شهدای غواص بود در این گفتمان سازی در میان جوانان مومن انقلابی نقش بسزایی ایفا کرد. کتابی که رهبر انقلاب در وصف آن فرموند: بارها با خواندنش متأثر شدم.
«لشکر خوبان» خاطرات داستانی مهدی‌قلی رضایی از رزمندگان قدیمی آذربایجان است. این کتاب حاصل گفت‌وگوی فرج قلی‌زاده با مهدی‌قلی رضایی است که بخشی از آن به قلم معصومه سپهری بازنویسی شده و در این کتاب آمده است. خواننده این کتاب می‌تواند در کنار راه جستن به ژرفای روابط انسانی، به ارزیابی مواجهه مردان رزمنده با خاطرات و حادثه‌ها بپردازد و در کنار آن، بخشی از ناگفته‌های جنگ را از زبان یک نیروی اطلاعاتی مرور کند. مهدی‌قلی رضایی در روایت خود، جنگ را نه از منظر خاطره، بلکه گاه از چشم یک منتقد نگریسته است و همین شاید بتواند گامی نو در فهم زوایای گوناگون نبرد هشت ساله مردم ایران باشد.
از ویژگی‌های این کتاب روایت اول شخص و توصیفات چشم‌نواز است؛ به گونه‌ای که در بعضی قسمت‌ها، کتاب از شکل خاطرات فاصله می‌گیرد و به رمان نزدیک می شود. شاید عمده‌ترین دلیل این امر هم نگاه به جزئیات رویدادها و پرداختن به آن هاست؛ به گونه‌ای که گاهی حتی از حالت روحی و روانی قهرمان داستان در حین عملیات‌ها هم صحبت به میان آمده است.
این کتاب که تاکنون بارها تجدید چاپ شده و در صدر پرفروشترین کتاب‌های انتشارات سوره مهر قرار گرفته، مورد تایید مقام معظم رهبری هم واقع شده به گونه‌ای که ایشان در حاشیه یکی از دیدارهای‌شان فرمودند: «این کتاب لشکر خوبان پر است از اعجاب و عظمت ناگفته رزمندگان غواص و اطلاعات عملیات جنگ. در ایامی که این کتاب را می‌خواندم بارها و بارها متاثر شدم.»
سوره مهر بیش از 8 عنوان کتاب خاطرات درباره این غواصان مظلوم منتشر کرده است که هر کدام از جنبه ای مسئله عملیات کربلای 4 و شهادت مظلومانه غواصان سرزمینمان پرداخته اند.
یکی از این کتابها «آن روز سه و نیم بعدازظهر» خاطرات دوران جنگ مهدی صمدی صالح است که سید سعید غیاثیان کار مصاحبه و تدوین کتاب را عهده‌دار بوده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است. این کتاب حاصل یازده ساعت مصاحبه فشرده با مهدی صمدی است. عکس روی جلد این کتاب یکی از مشهورترین عکس‌های دفاع مقدس است که مهدی صمدی با لباس جنگ روی خاک مشغول نماز خواندن است٬ این عکس حتی در مقطعی به عنوان عکس ثابت یکی از جراید کشور درآمده بود. کم‌کم در ذهن بسیاری این تداعی شده بود که صاحب عکس (مهدی صمدی) به شهادت رسیده است٬ در حالی که این‌طور نبود.
این کتاب شامل 25 خاطره است که نخستین آن ها با عنوان «مدافعین تنگه احد» از غروب بیست و ششمین روز بهمن ماه سال 1365 از عملیاتی در اروندرود آغاز می شود و آخرین خاطره با عنوان ملاقاتی عجیب در یکی از شب‌های تابستان سال 1380 به پایان می‌رسد.
عناوین کتاب هایی که در این زمینه منتشر شده به شرح زیر است:
لشکر خوبان، هم‌مرز با آتش، آن روز سه و نیم بعدازظهر، زمین ناله می‌کند، ماه در میدان مین، ستاره شمالی، آوازهای نخوانده و حماسه یاسین./998/د102/ق