روایت نویسنده کتاب «مسند اباصلت» از رضایت آیت الله سبحانی نسبت به این اثر

حجت الاسلام محمدحسن ربانی بیرجندی، مؤلف کتاب «مُسند اباصلت» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد به معرفی جدیدترین اثر خود که چندی پیش با تقریظ آیت الله سبحانی به رونمایی رسید پرداخت و گفت: از نظر اصطلاحی نام کتاب «مُسند اباصلت» است و «مُسند» نوعا به نوشته هایی اطلاق می شود که نویسنده روایت را بدون واسطه از گوینده گرفته و در کتاب ضبط می کند.

وی با اشاره به این که عنوان مشهور دیگر برای این گونه آثار، «اصل» است، یادآور شد: در دوره امام باقر و امام صادق علیهما السلام بیش از 400 مسند نوشته شد؛ برای نمونه «زُراره»، «محمّد بن مُسلم» و سایر اصحاب ایشان، روایات را  در کتاب خود بدون واسطه ضبط می کردند اما اگر توضیح، لغت، شرح یا تاریخی به آن افزوده می شد دیگر اسمش مسند نبود.

مدیر گروه فقه و اصول مدرسه علمیه عالی نواب خاطرنشان کرد: به مرور زمان بزرگانی چون مرحوم ثقه الاسلام کلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی مجموعه ها وکتب بزرگی تعریف کرده و تمام مسند ها و اصول را در درون آن آوردند، از همین رو توجه علما، محققین و حدیث پژوهان به خود این اصول کم تر شد چرا که کتب جامع تر و مدون تری در دسترس شان بود اما بعضی از مسندها هنوز باقی مانده است.

حجت الاسلام ربانی افزود: بعضی از بزرگان خیلی اصرار داشتند که برای فهم متن روایات و مقصود آن ها بهتر است فقیه روایات منقول از یک راوی را یک جا ببیند چرا که ائمه علیهم السلام گاهی بر حسب مقتضای مخاطبین صحبت می کردند و فرمایشات شان بر حسب مقتضای زمان، مکان و مخاطب فرق می کرد.

وی در بیان انگیزه خود از نگارش کتاب «مسند اباصلت» اظهار کرد: تأکید مرحوم آیت الله بروجردی و برخی علما مبنی بر این که اگر روایات یک راوی جمع شود در فهم روایات تأثیر بسزایی دارد، غرض و انگیزه ای شد تا نویسندگانی پیدا شوند و مسند هایی که از بین رفته را تا حد مقدور بازسازی کنند یعنی به مجموعه های روایی مفصل مراجعه کرده و روایات منقول از یک راوی را جمع آوری کنند.

این مؤلف کتب حوزوی افزود: مسؤولان بقعه اباصلت و حجت الاسلام گنابادی نژاد برای این که شخصیت اباصلت را معرفی کرده و جایگاهش را به زائران ایشان برسانند، به این فکر افتاده بودند که روایات اباصلت هم در مجموعه ای جمع آوری شود.

حجت الاسلام ربانی خاطرنشان کرد: علاوه بر جمع آوری روایات اباصلت، دستور حضرت آیت الله سبحانی به بنده این بود که مقدمه 50 صفحه ای علمی درباره اولین مسندنویسان بنویسم چرا که مسندنویسی پایه اصلی علم حدیث بوده است.

وی ضمن ابراز خرسندی از رضایت آیت الله سبحانی نسبت به این مجموعه، گفت: حضرت آیت الله سبحانی هم بنده را تشویق کردند و شنیدم که از این مقدمه تحقیقی بنده تعریف کردند و مرحمت فرموده و مقدمه 3 صفحه ای دیگری در شأن خودشان به عربی بر آن نوشتند که آن را هم ترجمه کرده و به کتاب افزودم.

این استاد حوزه و دانشگاه، پژوهش را پایه نگارش آثار خود دانست و افزود: اعتقاد دارم که پژوهش آموزش را بارور می کند، از همین رو معمولا در شروع تدریس یک درس، جزوه ای نوشته و سپس آن را کتاب می کنم.

حجت الاسلام ربانی با بیان این که تاکنون 28 عنوان کتاب تألیف کرده است، یادآور شد: 2 عنوان از این کتاب ها کتاب سال حوزه علمیه قم شد و 2 عنوان هم از طرف وزارت ارشاد به عنوان کتاب فصل معرفی شد؛ برخی از کتب این مجموعه دروس درسی دانشگاه و حوزه است که «دانش درایت الحدیث»، «آسیب شناسی حدیث»، «نحو قرآن» و «اصول و قواعد فقه الحدیث» از آن جمله است.

وی در پایان به معرفی دو کتاب در دست انتشار خود پرداخت و گفت: یکی از آن ها ترجمه کتاب «الرّعایه» شهید ثانی است که مقدمه ای 200 صفحه ای بر آن نوشته ام و تا ماه آینده به چاپ می رسد وکتاب دیگر هم درباره مکاتب فقهی است که در انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی تا اول مهرماه به چاپ خواهد رسید.

گفتنی است کتاب «مسند اباصلت» مردادماه سال جاری در پایان دوره کلاس درس «کلام اسلامی» حضرت آیت الله سبحانی در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد و همزمان با مراسم عمامه گذاری جمعی از طلاب حوزه علمیه خراسان، رونمایی شد./820/ت302/ق