روحانيت بايد در احزاب حضور چشمگير داشته باشد
انقلاب اسلامی ایران که درسال 1357 به رهبری حضرت امام (ره) وجان‌فشانی هزاران تن از فرزندان این مرز و بوم به ثمر نشست چنان ضربه مهلکی برپیکره استعمار وارد کرد که پس ازگذشت سی سال ازانقلاب، هنوزغارت‌گران متمدن غرب درچرایی وقوع آن حیرت زده وعصبانی‌اند واز آن جا که علت همه ناکامی‌های خود درادامه چپاول ایران عزیز را روحانیت همیشه بیدارحوزه‌های علمیه می‌دانند تلاش می‌کنند ازهرفرصتی استفاده کنند تا مردم را نسبت به این نمایندگان هدایت وروشنگری بدبین وبا وسوسه‌های شیطانی خود نفاق را در جامعه اسلامی‌مان، جایگزین وحدت وهم‌دلی کنند؛ غافل ازاین که روحانیت وحوزه های علمیه از بدو شکل گیری تا کنون همیشه دژهای محکم اعتقادی واجتماعی مردم بوده‌اند وهیچ حکومت یا قدرتی نتوانسته است مردم را ازخادمان دینی خود جدا کند.
درهمین باره گفت‌وگویی را با حجت الاسلام محمدزارع فومنی ترتیب داده ایم که از حضورتان می گذرد:
رسا ـ نقش حضرت امام (ره) را دربه ثمر رساندن انقلاب چگونه می بینید؟
بنده معتقد هستم اسلام دینی فراگیراست که می تواند با تمامی تفکرات موجود بشریت ارتباط برقرارکند. درعرصه دین هم ما دوره‌های متفاوتی را شاهد هستیم یعنی ائمه اطهار درزمان‌های مختلف؛ دین وعلم را به شکل های متفاوتی نشر دادند که اوج آن را در دوران امام سجاد (ع) تا زمان امام صادق(ع) شاهد بودیم که ایشان توانستند تاثیرات عمیقی را در حوزه دین برای بشریت به ارمغان بیاورند. سپس علمای بزرگ ما درعصرغیبت آمدند ومسائلی را که ائمه تبیبن کرده بودند پیاده کردند، بعضی با داشتن ابزارلازم فعالیت‌های گسترده‌ای درعرصه مسائل سیاسی صورت دادند وعده‌ای هم نتوانستند فعالیت چشم گیری داشته باشند. عده‌ای ازعلما هم که اصلا ازسیاست می ترسیدند وبه آن نزدیک نمی شدند تا این که زمان حضرت امام (ره) تحول عظیم سیاسی اجتماعی فرهنگی برمبنای دین ایجاد شد وتحولی نو وجدید درهمه عرصه های اجتماعی شکل گرفت که تا پیش از آن چنین اتفاقی نیفتاده بود. علمای بزرگواری مانند شهید مدرس بودند ولی نتوانستند آن قدرت امام را اعمال کنند وجامعه را تحت تاثیر قراردهند.
رسا ـ به نظرشما آیا این تجربه سی ساله انقلاب موفق بوده است؟
به طورحتم موفق بوده است؛ همین که امروزه شما می بیند دنیا به خوبی اسلام را می شناسد وآمار مسلمانان وشیعیان جهان روز به روز درحال افزایش است واین که امروزه دنیا، اسلام واقعی را شناخته است نه اسلامی که ریشه در خشونت وتروردارد همه ناشی ازموفق بودن تجربه انقلاب اسلامی است در حال حاضر بسیاری از کشور‌ها مانند آمریکای لاتین ازانقلاب ما الگو برداری می کنند وجوامع علمی وسیاسی دنیا وحتی خود آمریکا به این نتیجه رسیده اند که باید درمقابل این انقلاب، سرتعظیم فرود آورند وحتی در برخی از مراکزعلمی خود مبانی آن را تدریس نمایند.
رسا ـ بنابراین باید بگوییم ما در صدور انقلاب موفق عمل کر ده‌ایم ؟
بحث صدور انقلاب یک قسمت از مبنای مسئله است اما درکل من می خواهم بگویم مسئله انقلاب فراترازاین است؛ چرا که ما توانسته‌ایم اسلام واقعی را به دنیا معرفی کنیم درحالی که تا قبل ازاین اسلام را به گونه‌ای دیگر یعنی همان اسلام متحجر واسلام طالبانی معرفی می کردند ولی وقوع انقلاب این تصور را باطل کر د وثابت کرد اسلام می تواند حرف‌های نو وتازه‌ای در همه حوزه‌ها اعم از سیاسی ،فرهنگی ،اقتصادی داشته باشد لذا ما این حرکت عظیم را مدیون حضرت امام هستیم که هم ما وهم دنیا را متوجه عظمت اسلام کرد.
رسا ـ آیا شما این نظریه را که بهتر بود روحانیت به جای دخالت درمسائل اجرایی ؛ برامورات کشور نظارت می کرد قبول دارید ؟
این بحث‌ها که نتیجه آن اسلام منهای روحانیت است را کسانی ترویج می کنند که با اساس وریشه روحانیت مخالفند. من احساس می کنم امام اصلا چنین نظری نداشتند مگرچه اشکالی دارد روحانیت متخصص ومتعهد وارد عرصه های اجرایی کشور شوند.
رسا ـ ولی بسیاری از کاستی ها به همین سبب به حساب روحانیت گذاشته می شود؟
من مخالف این نظریه هستم؛ برعکس من معتقدم مردم ناراحتند که چرا روحانیت درمسائل سیاسی واجرایی دخالت نمی کنند و دلیل من هم این است که بنده با اقشارمختلف جامعه سرو کار دارم حتی مردم عادی قائلند که روحانیت باید درمسائل اجرایی دخالت کنند وسکوت روحانیت درسیاست را صحیح نمی‌دانند چرا که علما ازصدر اسلام تا کنون همیشه منادی آزادی وسیاستمداری متدینانه بوده اند .
رسا ـ ولی حضرت امام بعد از پیروزی انقلاب به قم آمدند؟
امام برای نظارت به قم تشریف نیاوردند بلکه می خواستند از قم انقلاب را هدایت کنند .
رسا ـ پس چرا اجازه نداند کسانی روحانیت برای ریاست جمهوری کاندیدا شوند؟
برای این که اوایل انقلاب خیلی ها ادعا می کردند می توانند این انقلاب را هدایت کنند وبیشتر ازروحانیت می فهمند مانند دولت آقای بازرگان وبنی صدردر حالی که آنها مخالف اصل روحانیت بودند متاسفانه برخی از گروههای سیاسی هم این افکا راترویج می کنند که نمونه اش همین سازمان انقلاب اسلامی وحزب مشارکت است که این‌ها اصولا ضد روحانیت هستند واگرمی بینید اطراف بعضی ار روحانیون سنگر می‌گیرند برای این است که می خواهند به حیات سیاسی خود ادامه دهند البته دربرخی از مواقع هم با ژست‌های روشنفکری می خواهند به گونه ای وانمود کنند که این انقلاب را آنها پی ریزی کرده‌اند درحالی که همه می‌دانند این‌ها دربرابر انقلاب هیچ عددی نبودند .
رسا ـ ولی برخی ازهمین افرد وگروه‌ها ادعا دارند درمبارزات بوده وحتی زندان هم رفته اند؟
این ها زمان انقلاب اکثرا خارج از کشور مشغول تحصیل وسایر برنامه‌های خود بوده‌اند. مبارزات و زندان هم دلیل نمی شود چون بسیاری از اعضای حزب توده و کمونیست‌ها هم زمان انقلاب زندان رفته‌اند. بنابراین کسانی که به عدم دخالت روحانیت در مسائل اجرایی وسیاسی دامن می‌زنند قطعا با روحانیت مخالفند.
رسا ـ فضای نقد وانتقاد بعد از شکل گیری انقلاب را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر من در هیچ جای دنیا مانند کشورما آزادی وجود ندارد من کشورهای متفاوتی راتجربه کرده ودر رابطه با مسائل سیاسی واجتماعی آنها تحقیق کرده‌ام درهمین کشور آمریکا که ادعای دموکراسی دارد دربرخی از اماکن عمومی آن سی تا چهل دوربین نظارتی کارگذاشته اند که این نشان می دهد مردم آزادی ندارند ومرتب تحت نظروکنترل هستند.البته مردم باید بتوانند حرف خود رابزنند اما این که توهین کنند در هیج جای دنیا حتی آمریکا به شما چنین اجازه‌ای نمی‌دهند. درهمین فرانسه مگر با روژه گارودی به خاطر بیان اعتقادات وحرف‌هایش برخورد نکردند. من نمی گویم دراین مدت سی سال ازانقلاب ما هیچ مشکلی نداشته‌ایم، خیر دربرخی ازسیاست گذاری ها اشتباه هم شده است اما به گونه ای نبوده که جلوی آزادی‌های افراد گرفته شود. در مورد فضای مطبوعات وخبرگزاری‌ها هم باید بگویم فضای آلوده‌ای حاکم است که مقصر خود مطبوعاتی‌ها هستند زیرا هر چیزی را که احساس می کنند درست است منتشر می کنند. نمی شود گفت آزادی باشد تا ما هرچه بخواهیم بگوییم! بالاخره آیا شما مبانی نظام وانقلاب را قبول دارید؟
رسا ـ نظرتان درباره حضور روحانیت دراحزاب وگروه‌های سیاسی چگونه است؟
روحانیت باید دراحزاب وگروه‌های سیاسی وارد شود چون اگر وارد نشود کسی نخواهد بود تا جریان‌های سیاسی راهدایت کند بنابراین یکی از وظایف روحانیت این است که درقالب احزاب وگروه‌ها نظرات خود را ابراز نمایند. این که ما روحانیت را بترسانیم تا وارد فعالیت‌های سیاسی نشوند کاردرست وپسندیده‌ای نیست. همین افرادی که امروزه چنین نظریاتی را القا می کنند همان‌هایی هستند که ازفعالیت‌های سیاسی حضرت امام انتقاد می کردند.
رسا ـ اخیرا دست نوشته هایی ازشهید مطری به چاپ رسیده که ایشان خطرات حزب گرایی در بین روحانیت را در آن دست نوشته ها تذکرداده بودند...
من نمی دانم این دست نوشته ها یا افراد مختلف از کجا می‌آید چطور این دست نوشته ها قبلا نبوده؟ من تعجب می کنم چرا الان برخی این مسائل را مطرح می کنند گیریم که چنین دست نوشته هایی وجود داشته وآقای مطهری چنین بحثی را داشته است ما می گوییم منظور ایشان این بوده که روحانیت سیاست زده نشود نه این که در سیاست دخالت نکند مگر خود شهید مطهری وشهید مفتح، استاد ومعلم نبوده‌اند پس چرا درعرصه سیاست وارد شدند ونظریاتی هم داشتند. این نشان می‌دهد که آنها هم مسائل سیاسی را قبول داشته‌اند چرا که روحانیت باید هدایت‌گر جامعه باشد اصلا من این سئوال را دارم اگرعده‌ای بی دین وبی قید وبند زمام امور سیاسی کشور را دردست بگیرند این مسئله خوشایندی خواهد بود؟
رسا ـ آیا حضور روحانیت دراحزاب و گروهها باعث بدبینی مردم نسبت به روحانیت نمی‌شود؟
من نمی دانم این که انسان بنابراعتقاد خاصی خودش از شخصی دفاع کند چه اشکالی می تواند داشته باشد؟ بله این که کسانی غیرمنصفانه درمورد بقیه گروهها اظهارنظر کنند وفعالیت‌های تخریبی داشته باشند بد است. چه اشکالی دارد روحانیت درعرصه سیاست وانتخابات نظر دهند مگر روحانیت مرجع اعتقادی مردم نیستند؟ بسیاری ازمردم درانتخابات از روحانیت کسب تکلیف می کنند ومی پرسند به چه کسی رای بدهیم .
رسا ـ ارزیابی شما ازعملکرد دولت های سابق چیست؟
ببینید دولت‌هایی که روی کار آمدند هر کدام دارای محاسن و معایبی بودند. نه می توان گفت کاملا موفق بوده اند نه می توان گفت موفقیتی نداشته‌اند این گونه هم نبوده که ما این قدر فضا را خراب نماییم ولی در کل باید بگویم دولت فعلی توانسته است چالش‌هایی را که در جامعه در مسائل مختلف ایجاد شده بود پرکند اگر چه ایده آل نبوده است اما باید منصفانه قضاوت کرد. در دولت های قبلی در حوزه دین بسیار ضعیف عمل شد لذا آسیب‌های زیادی به حوزه دین وارد شد که من معتقد هستم این چالش در دولت فعلی پر شده است.
رساـ با تشکر از شما که وقت خود را دراختیار ما قرار دادید.