بررسی تاریخچه مسلمانان در آمریکا/ اسلام از منظر قانون اساسی ایالات‌متحده

خبرگزاری رسا ـ بین الملل: بسیاری از بحث‌های مرتبط با حضور پناهجویان سوری در آمریکا و اسلام هراسی در این کشور، به این موضوع منتهی می شود که بیشتر مسلمانان آمریکا مهاجر هستند و اسلام پدیده ای جدید در آمریکا است. اسلام در واقع تاریخچه ای طولانی در آمریکا دارد که به سال‌های ابتدای بنای این کشور باز می گردد. می توان گفت طی بیش از دو قرن اخیر، اسلام و مسلمانان با تاریخ آمریکا رابطه ای درهم تنیده داشته اند که این موضوع مورد اطلاع همگان نیست. گرچه دانسته های اندک مردم آمریکا از حضور دیرینه اسلام در این کشور تا حدی به دلیل جمعیت کم مسلمانان در سالهای متمادی بوده است، اما این دین آسمانی هنوز هم به شیوه های جالب توجهی، نظرات مردم آمریکا را به خود جلب می کند. از جمله مورادی که برای بسیاری از افراد به ویژه مردم آمریکا جالب توجه است، نقش و حضور اسلام در تاریخ برده داری و نیز در زمان اتحاد قسمت های مختلف آمریکا بعد از جنگ های داخلی بین ایالت های شمال و جنوب است.

آنچه در پی می آید، تاریخچه ای مختصر از اسلام در ایالات متحده از زمان تاسیس تاکنون است. در این گزارش همچنین ضمن بررسی ورود اولین مسلمانان به سرزمین های جدید، مواردی نظیر بررسی جامعه مسلمانان آمریکا و رشد و حضور اسلام در کل آمریکا مورد بحث قرار می گیرد. در بخش اول این گزارش تاریخچه حضور مسلمانان از آغاز تا دوران جدید؛ در بخش دوم فرقه ها و پراکندگی مسلمانان در آمریکا و در بخش سوم و پایانی ساختار سازمانی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان در آمریکای شمالی بررسی می شود.

اولین مسلمانان در آمریکا

به گفته عده ای از پژوهشگران، حضور اسلام در قاره آمریکا با موریسکوها آغاز شد که مهاجمان اسپانیایی را در حمله به آمریکا و فتح سرزمین های جدید همراهی می کردند. موریسکوها مسلمانانی بودند که بعد از فتح آندلس به دست مسیحیان، مجبور به پذیرش ظاهری مسیحیت شده بودند. بعد از این دوره و پایان فتوحات امپراتوری اسپانیا که مقارن با سالهای پیش از آغاز قرن نوزدهم بود، بیشتر مسلمانان غیر برده حاضر در آمریکا را بازرگانان، مسافران و یا ملوانان تشکیل می دادند. ^{1، 2، 3، 4}

نقش برجسته پیامبر گرامی اسلام روی دیوار شمالی دادگاه عالی ایالات متحده نشان دهنده حضور دیرینه اسلام در آمریکا است. در این نقش برجسته پیامبر گرامی اسلام به همراه شمشیری در دست و قرآن مجید دیده می شود که خود نشانه ای از برداشت های غلط از اسلام است.

تنظیم قانون اساسی از سوی بنیان گذاران آمریکا و به رسمیت شناختن اسلام

بعد از استقلال آمریکا از امپراتوری بریتانیا و به هنگام تنظیم قانون اساسی از سوی بنیان گذاران این کشور، این موضوع که آیا مسلمانان بتوانند روزی رییس جمهور ایالات متحده شوند، مورد توجه قرار گرفت. این بحث اخیرا در مناظرات انتخاباتی جمهوری خواهان و از سوی بن کارسون، نامزد جمهوری خواه زیر سوال رفته بود. این سناتور جمهوری خواه گفته بود که از ریاست جمهوری یک مسلمان در آمریکا حمایت نمی‌کند.
در سال 1788، در بحث برای تصویب قانون داخلی ایالت کارولینای شمالی، عده ای با بند شماره شش آن، مبنی بر این که «در چهارصد سال آینده ممکن است یک مسلمان رییس جمهور شود»، مخالفت کردند. در این بند آمده بود که «برای انتصاب در هر کدام از منصب های دولتی ایالات متحده نباید هیچ دینی شرط باشد». البته این شرط پابرجا ماند و قانون اساسی با همان شکل به تصویب رسید. در نتیجه گفته بن کارسون نامزد جمهوری خواه ریاست جمهوری مبنی بر عدم ریاست جمهوری یک مسلمان در آمریکا مورد تایید قرار نگرفت و حتی با مخالفت هایی روبرو شد.

دیدگاه ها درباره اسلام در آمریکا تحت تاثیر آثار معروفی در عصر روشنگری  اروپا و نیز اروپاییانی بود که به مدت طولانی درباره تهدید اسلام برای مسیحیت و جمهوری خواهی هشدار می دادند. با وجود بی طرفی قانون اساسی آمریکا در مورد ادیان مختلف که هرگونه سنجش دینی مذهبی افراد را ممنوع می کرد، همه سیاستمداران آمریکایی از این امر خشنود نبودند. در سال 1788 مخالفان فدرال شدن ایالات آمریکا در کارولینای شمالی طی نشستی با قانون اساسی آمریکا مخالفت کردند که یک دلیل این مخالفت ترس از آن بود که کاتولیک ها و یا مسلمانان روزی به عنوان رییس جمهور آمریکا برگزیده شوند. در آن زمان ویلیام لنکستر به نمایندگی این جلسه که حاضران آن پروتستان بودند اعلام کرد: باید به خاطر داشته باشیم حکومتی را که در حال تشکیل آن هستیم نه تنها متعلق به این زمان بلکه متعلق به میلیون ها نفری است که هنوز به دنیا نیامده اند. مشخص نیست که در چهارصد پانصد سال آینده این حکومت چگونه اداره خواهد شد. این امر بسیار محتمل است که در آینده طرفداران پاپ (کاتولیک ها) حکومت آمریکا را تسخیر کنند و من چیزی را خلاف این امر نمی بینم. در همین سال (1788) بسیاری از مخالفان قانون اساسی، برای اثبات ادعای خود به امپراتوری عثمانی در خاورمیانه اشاره کرده و آن را نمونه بارزی برای جنگ طلبی و استبداد معرفی کردند.⁵

برخی وقایع مهم مرتبط با اسلام در آمریکا پیش از آغاز قرن 19 میلادی

در سال 1777 میلادی اولین کشوری که آمریکا را به رسمیت شناخت سلطنت مراکش به پادشاهی محمد بن عبدالله بود. تقدیر نامه جرج واشنگتن برای معاهده دوستی بین دو کشور هم اکنون در موزه ای در آمریکا موجود است.⁶

تقدیر نامه جرج واشنگتن برای معاهده دوستی بین مراکش و آمریکا

در سال 1790 قانون‌گذاران ایالت کارولینای جنوبی به جامعه مراکشی های ساکن این ایالت جایگاه حقوقی ویژه ای اعطا کردند. همچنین در سال 1797، جان آدامز رییس جمهور وقت آمریکا، معاهده طرابلس را امضا کرد که در آن ایالات متحده متعهد می شد که هیچ دشمنی علیه قوانین، مذهب یا آسایش مسلمانان نداشته باشد.⁷

برخی از دیدگاه های بنیان گذاران آمریکا در مورد آزادی مذهبی

جان آدامز در سال 1776 در کتاب خود  به نام «پژوهش هایی درباره حکومت» بیان داشت که پیامبر اسلام همانند سقراط، کنفوسیوس، زرتشت و سایر اندیشمندان فردی درستکار و به دنبال حقیقت بوده است.⁷ جرج واشنگتن در سال 1785 از عزم خود برای بکارگیری «Mahometans» یا همان پیروان محمد (ص) در کنار پیروان سایر ادیان در ملک شخصی خود در مونت ورنون سخن گفت.⁸

بنجامین فرانکلین یکی از پایه گذاران آمریکا در زندگی نامه خود در سال 1791 بیان داشت که مخالفتی با قراردادن مکان ملاقات های خود در محل عبادت ادیان مشکلی ندارد. وی تاکید کرده بود: حتی اگر مفتی قسطنطنیه (استانبول فعلی) بخواهد هیأتی تبلیغی به برای گسترش محمدانیسم (دین اسلام) به آمریکا بفرستد، منبری در خدمت او قرار خواهیم داد.⁹

توماس جفرسون از آزادی ادیان از جمله دین اسلام در آمریکا دفاع می کرد. وی به هنگام تالیف درباره جنبش آزادی ادیان در ویرجینیا صراحتا از مسلمانان نام برد. جفرسون در اتوبیوگرافی خود تاکید کرده است که آزادی ادیان شامل همه عقاید از جمله یهودیت، مسیحیت و «محمدان» (پیروان پیامبر گرامی اسلام) و هندوییسم می شود.¹⁰ وی همچنین در زمان ریاست جمهوری خود در سال 1809 ضیافت افطاری را برای سفیر تونس ترتیب داد.¹¹

بردگان مسلمان و سخت‌گیری آمریکایی‌ها

برخی از بردگانی که از آفریقا به مستعمره آمریکا آورده می شدند مسلمانانی بودند که نیاکان آنان از سوی اعراب به هنگام تسلط بر شمال آفریقا مسلمان شده بودند. تخمین زده می شود که تا سال 1800 میلادی حدود 500 هزار آفریقایی به آمریکا آورده شدند. اما برده داران و زمین داران در زمین های کشاورزی آمریکا، نسبت به بردگان مسلمان به شدت سخت گیری می کردند. مورخان معتقدند که بین 15 تا 30 درصد از همه بردگان مرد آفریقایی و کمتر از 15 درصد از زنان برده آفریقایی مسلمان بوده اند. همچنین مورخان بیان می کنند که این مسلمانان برده به دلیل مقاومت و تحصیلاتشان از سایر بردگان جدا می شدند.¹² در میان درگیری هایی که به ویژه در میان اقوام فولا در آفریقا در جریان بود، حدود نیمی از مردم سنگالی ـ گامبیایی مسلمان شدند که یک سوم از این افراد به عنوان برده به آمریکایی ها فروخته شدند.

مایکل گومز، کارشناس آمریکایی معتقد است که هزاران مسلمان به عنوان برده به آمریکا آورده شده اند. وی همچنین بیان می کند که به دلیل تجارت گسترده بردگان مسلمان، بسیاری از بردگان غیر مسلمان نیز به اصول اسلام پایبند بوده اند.¹³ تاریخ نشان می دهد که بسیاری از بردگان مسلمانان به زبان عربی تکلم می کردند و حتی برخی از آنان به زبان عربی آثاری همچون زندگینامه و تفاسیری بر قرآن کریم خلق کرده اند.¹⁴ برخی از بردگانی که تازه به آمریکا وارد می شدند، نماز جماعت برگزار می کردند و حتی گفته می شود که برخی از برده داران برای برده های مسلمان خود نمازخانه هایی تخصیص می دادند.

دو نفر از برجسته ترین برده های مسلمانی که در تاریخ ثبت شده اند، ایوب سلیمان دیالو و عمر بن سعید هستند. سلیمان در سال 1731 به آمریکا آمده و سال 1734 به آفریقا بازگشت. همانند بسیاری از بردگان مسلمان، وی نیز اغلب با دشواری هایی برای ادای فرایض اسلامی خود مواجه بود و سرانجام صاحب او مکانی را برای نمازگزاری وی معین کرد.¹⁴ عمر بن سعید (1779-1864) از برجسته ترین بردگان مسلمان ثبت شده در تاریخ است. وی در مزرعه ای در کارولینای شمالی کار می کرد و در زمان بردگی متون زیادی را به عربی به رشته تحریر در آورد. وی که در سنگال به دنیا آمده بود، در سال 1807 و یک سال قبل از ممنوعیت واردات برده، به آمریکا آورده شد. برخی از آثار وی عبارتند از: «عبادت خدا»، «بسم الله»، «چگونه نماز بخوانیم»، «عبارات قرآنی»، «بیست و سومین سوره» و «زندگینامه».

عمر بن سعید در سال 1819، ترجمه ای عربی از انجیل را از مالک خود یعنی جیمز اون دریافت کرده و به گفته برخی مورخین در سال 1820 به دین مسیحیت روی آورد. اما عده ای از پژوهشگران معتقدند که به دلیل وجود بسیاری از دست نوشته ها و توشیح های او بر انجیل شخصی اش درباره حضرت محمد (ص)، این تغییر دین وی ظاهری بوده است. در سال 1857، عمر بن سعید آخرین اثر خود را در مورد سوره نصر نوشت.^{15، 16}

عمربن سعید، از اولین بردگان مسلمان که به آمریکا آورده شد و به هنگام بردگی چندین اثر از جمله «عبارات قرآنی» و «چگونه نماز بخوانیم» را به رشته تحریر در آورد.

حضور مسلمانان در جنگ‌های داخلی

جنگ های داخلی آمریکا که بین ایالات مخالف برده داری در شمال و ایالات حامی برده داری در جنوب انجام شد، از جمله وقایع مهم تاریخ آمریکا به حساب می آید. در این جنگها عده زیادی از جمله بردگان سیاهپوست شرکت کرده و کشته شدند که از میان این بردگان عده ای نیز مسلمان بودند. طبق برخی نقل ها 292 مسلمان در جنگ های داخلی آمریکا جنگیده اند و بالاترین درجه یک مسلمان در این جنگ ها، درجه سروانی (captain) بود که آن را موسی عثمان یدک می کشید.¹⁷ در تاریخ جنگ‌های داخلی آمریکا نام و درجه تعداد دیگری از سربازان مسلمان نیز ذکر شده است.

مسلمانان در دوران جدید

از دهه 1880 تا سال 1914، چندین هزار مسلمان از امپراتوری عثمانی به آمریکا مهاجرت کردند. در قرن بیستم جمعیت مسلمانان آمریکا به شدت افزایش یافت که این افزایش دفعی جمعیت، به دلیل بالا بودن نرخ زاد و ولد مسلمانان و نیز بالا رفتن نرخ مهاجرت مسلمانان عرب و کشورهای جنوب شرق آسیا به آمریکا بود. از سال 1840 مهاجرت های محدودی از کشورهای یمن و ترکیه به آمریکا انجام شد¹² و تا جنگ جهانی اول ادامه داشت. بسیاری از عرب های ساکن مناطق تحت تسلط عثمانی ها با هدف تجارت در آمریکا و پس از آن بازگشت به کشورهای خود به آمریکا می آمدند. با این حال دشواری های اقتصادی قرن نوزدهم در آمریکا مانع از کسب درآمدی چشم گیر برای این دسته از مهاجران شد. آنان در بدو ورود در مناطقی مانند دیربورن در میشیگان، کوینسی در ماساچوست و راس در داکوتای شمالی ساکن شدند. منطقه راس در داکوتای شمالی به طور برجسته محل سکونت و نیز محل ثبت اولین مسجد و قبرستان مسلمانان بود که البته بعدها متروکه و در میانه دهه هفتاد میلادی تخریب شد. اما در سال 2005 دوباره در این منطقه مسجدی ساخته شد.¹⁸

در سال 1857 به دلیل شورش مردم هند، سلسله پادشاهی مسلمان گورکانیان منحل شد و بسیاری از فرزندان و نوادگان آخرین پادشاه این سلسله یعنی بهادر شاه دوم، به دست شورشیان به قتل رسیدند. اما بازماندگان این سلطنت برای فرار از شورشیان به آمریکا مهاجرت کردند.¹⁹ در ابتدای قرن بیستم، تعداد زیادی از مسلمان از کشورهای اسلامی به ویژه فلسطین، لبنان و بخش هایی که اکنون پاکستان نامیده می شوند به آمریکا مهاجرت کردند. اکثرا افراد مهاجر عرب که سواد و مهارت کاری نداشتند، راهی کارخانه های ماشین سازی در دیترویت شدند و آن دسته که از پنجاب آمده بودند در ساکرامنتو ساکن شدند.

این دوره، زمانی بود که اولین اجتماعات مسلمانان و مساجد در مناطقی مانند دیترویت، آن آربور، گری (ایندیانا)، سدار رپیدز (آیووا) و ساکرامنتو شکل گرفتند. همچنین در این دوره حضور پژوهشگران مدعو و گروه های تبلیغی از خاورمیانه و شبه قاره هند در آمریکا آغاز شد و بدین ترتیب اسلام آرام آرام شروع به جذب سفیدپوستان آمریکایی کرد.

در سال 1906 مسلمانان بوسنیایی در شهر شیکاگوی ایالت ایلینویز موسسه ای خیریه برپا کردند که این موسسه قدیمی ترین مرکز اسلامی در ایالات متحده است. در این مرکز قهوه‌خانه‌های بوسنیایی برپا شد و پس مدتی اولین مدرسه اسلامی با ساز و کار و کتب درسی مرتبط با فرهنگ بوسنیایی آغاز به کار کرد. مدیریت این مدرسه بر عهده شیخ کامل آودیچ، دانش آموخته دانشگاه الازهر و نویسنده کتاب «تحقیقی در مورد اصول اسلام» بود.

در سال 1907 مسلمانان لهستانی اولین سازمان اسلامی را در نیویورک تاسیس کردند.²⁰ در ادامه در سال 1915 بنایی که بر طبق برخی نقل ها اولین مسجد آمریکا است، از سوی مسلمانان آلبانیایی در بیدفورد ماین بنا شد. در حال حاضر هنوز قبرستانی متعلق به مسلمانان در آن محل وجود دارد.^{21، 22} همچنین در سال 1920 اولین مرکز تبلیغی اسلام از سوی مفتی محمد صدیق که یک مسلمان احمدی هندی بود بنا نهاده شد و در سال 1921 مسجد الصدیق نیز در این مکان ساخته شد.

از سوی دیگر در سال 1929 مسجد «راس» در داکوتای شمالی به دست مسلمانان اهل سوریه ساخته شد.²³ در سال 1934 در سدار رپیدز ایالت آیووا اولین ساختمان به طور اختصاصی برای یک مسجد ساخته شد. در این مسجد عبدالله اگرام، که کهنه سربازی معروف بود، قرآن درس می داد. اگرام بعدها از آیزنهاور رییس جمهور وقت آمریکا خواست که روی پلاک های جنگی سربازان آمریکایی، گزینه (M) را برای مسلمانان در نظر گیرد. در سال 1945 مسجدی در دیربورن ایالت میشیگان که بیشترین جمعیت عرب-آمریکایی را در خود جای داده بود، بنا شد.

بین دهه های 1920 و 1930، ساخت مساجد در آمریکا سرعت گرفت و تا سال 1952 بیش از 20 مسجد در آمریکا ساخته شد.¹⁸ با این که اولین مسجد آمریکا به طور رسمی در سال 1915 بنا شد، تا قبل از دهه 60، تعداد بسیار کمی مسجد در این کشور ساخته شد. طبق نتایج نظرسنجی سازمان جوامع ایمانی معاصر (FACT Faith Communities Today) 87 درصد از مساجد آمریکا در سه دهه اخیر ساخته شده اند و ایالت کالیفرنیا بیشترین تعداد مسجد را دارد.

در آغاز دهه 50 میلادی، شرایط به کلی تغییر کرد. تعداد زیادی از متخصصین مسلمان که اکثر آنان پزشک بودند، بعد از پایان تحصیلاتشان، شرایط زندگی در وطن خود را نامناسب دیده و در آمریکا ساکن شدند. جنبش‌های سیاهان آمریکا که خواهان بازگشت سیاهان به اصالت آفریقایی‌شان بودند، در همین دوره به وجود آمدند. در همین دوره تعداد بسیار زیادی از دانشجویان مسلمان از سراسر جهان به آمریکا آمدند.

در این زمان مسلمانان چینی که به نام «هو یی» شناخته می شوند همراه با سایر چینی ها به آمریکا مهاجرت کرده و در میان اجتماعات آنان زندگی کردند. از جمله مسلمانان چینی آمریکایی برجسته می توان به ژانگ هونگتو اشاره کرد که به دلیل نقاشی و مجسمه سازی در سطح جهانی مطرح است./847/ب502/ک

امیر رحیمیان

منابع:

1. Sylviane A. Diouf, Servants of Allah: African Muslims Enslaved in the Americas (1998)

2. Tweed, Thomas A. "Islam in America: From African Slaves to Malcolm X". National Humanities Center. Retrieved July 21, 2009

3. Manseau, Peter (February 9, 2015). "The Muslims of Early America". New York Times. Retrieved February 12, 2015. An estimated 20 percent of enslaved Africans were Muslims, and many sought to recreate the communities they had known.

4. Curtis, Muslims in America, p. 119

5. Denise A. Spellberg, " Could a Muslim Be President? An Eighteenth-Century Constitutional Debate, Eighteenth-Century Studies 39#4 (2006) pp 485-506

6. Capitalizing on the Morocco-US Free Trade Agreement: A Road Map for Success. Retrieved March 5, 2015.

7. Treaty of Peace and Friendship Article 11. The Avalon Project. Yale Law School.

8. Hutson, James H. "The Founding Fathers and Islam (May 2002) - Library of Congress Information Bulletin". Loc.gov. Retrieved December 6, 2011.

9. The Autobiography of Benjamin Franklin - Chapter 10". Earlyamerica.com. February 27, 2007. Retrieved December 6, 2011.

10. "Home - Thomas Jefferson - Subject Research Guides at UVa Library". Etext.virginia.edu. April 21, 2011. Retrieved December 6, 2011.

11. "Remarks at the Annual State Department Iftaar Dinner". State.gov. September 15, 2009. Retrieved December 6, 2011.

12. Koszegi, Michael; Melton, J. Gordon (1992). Islam in North America: A Sourcebook. New York: Garland Publishing Inc. pp. 26–27.

13. Gomez, Michael A. (November 1994). "Muslims in Early America". The Journal of Southern History. Southern Historical Association. 60 (4): 682. doi:10.2307/2211064. JSTOR 2211064.

14. Gomez, Michael A. (November 1994). "Muslims in Early America". The Journal of Southern History. Southern Historical Association. 60 (4): 692, 693, 695. doi:10.2307/2211064. JSTOR 2211064.

15. Thomas C. Parramore, "Muslim Slave Aristocrats in North Carolina," North Carolina Historical Review, April 2000, Vol. 77 Issue 2, pp 127-150

16. In 1991, a masjid in Fayetteville, North Carolina renamed itself Masjid Omar Ibn Said in his honor. Omar ibn Said Davidson Encyclopedia Tammy Ivins, June 2007

17. Encyclopedia of Muslim-American History. Retrieved March 5, 2015.

18. M'Bow, Amadou Mahtar; Kettani, Ali (2001). Islam and Muslims in the American Continent. Beirut: Center of Historical, Economical and Social Studies. p. 109.

19. Robinson, Wills (September 18, 2013). "The slumdog princess: How the descendant of the Indian Moghul rulers who built the Taj Mahal now lives in desperate poverty". Daily Mail. London.

20. "Religion: Ramadan". Time. November 15, 1937. Retrieved May 5, 2010.

21. Queen, Edward L., Stephen Prothero and Gardiner H. Shattuck Jr. 1996. The Encyclopedia of American Religious History. New York: Facts on File.

22. Ghazali, Abdul Sattar. "The number of mosque attendants increasing rapidly in America". American Muslim perspective.

23. "Day 22: Ross, North Dakota – A Leap in Time". Retrieved July 2, 2014.

ادامه دارد...