زنگ خطر تکفیری‌ها برای جامعه اردن؛ نسبت قرائت سلفی از دین با ترور روزنامه‌نگار اردنی
خبرگزاری رسا ـ گروه بین الملل: ناهض حتر که در سال‌های اخیر به یکی از چهره‌های نقّاد سیاست‌های اردن در منطقه و نیز از دشمنان سرسخت تکفیری‌های داعشی تبدیل شده بود، چند روز پیش در برابر محکمه قضایی این کشور ترور شد. هرچند که در تحقیقات اولیه از قاتل مشخص شد که علت ترور این روزنامه نگار، انتشار یک کاریکاتور در فضای مجازی و اهانت به پروردگار بوده است اما واقعیت چیز دیگری را به ما نشان می‌دهد. اگر کمی در مقالات و سخنان ناهض حتر تامل کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که انتشار یک کاریکاتور در فضای مجازی و دستاویز قرار دادن آن برای ترور یک نویسنده نمی‌تواند تمام واقعیت باشد. پس واقعیت چیست؟ در نوشته زیر به بررسی سیره، اندیشه و علت واقعی ترور این استاد دانشگاه اردن پرداختیم:
تولد و تحصیلات
ناهض حتر مسیحی در سال 1960 در اردن متولد شد. با ورود به دانشگاه اردن در بخش جامعه شناسی و فلسفه شروع به تحصیل کرد و با دریافت ارشد فلسفه اندیشه سلفی معاصر از این دانشگاه فارغ التحصیل شد.
وی به عنوان نویسنده و روزنامه‌نگار چپ‌گرا و یکی از فعالان و ترویج دهندگان مکتب کمونیسم در اردن مشغول به فعالیت شد تا آنجا که به آوازه فراوانی دست یافت. در سال‌های 1977 تا 1996 چندین بار به زندان افتاد. در سال 1998 پس از ترور نافرجام، اردن را به سمت لبنان ترک گفت تا پس از آرام شدن شرایط، بار دیگر به سرزمین مادریش بازگردد. ناهض در سال 2008 به دلیل انتقاد از برخی سیاست‌های حکومتی از فعالیت ممنوع شد.
«در نقد لیبرالیسم جدید؛ لیبرالیسم جدید ضد دموکراسی»، «درگیری‌های اجتماعی اردن در دهه هفتاد»، «عراق و تنگنای پروژه امپراطوری آمریکا» برخی از تالیفات این نویسنده اردنی است.
کاریکاتوری که حتر را به کام مرگ کشاند
ماه آگوست گذشته ناهض حتر کاریکاتوری را با نام «خدای داعشی‌ها» در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی فیس‌بوک منتشر کرد که موجی از خشم و غضب را به همراه داشت. با هجوم به صفحه شخصی حتر، او ضمن حذف این کاریکاتور تاکید کرد که این تصویر در اصل به نوع دیدگاه تروریست‌ها از پروردگار و بهشت پرداخته و این دیدگاه را به تمسخر گرفته است و وی هیچگاه به دنبال اهانت به ذات الهی نبوده است.
حفتر چندی بعد صحفه فیس‌بوک خود را بست اما قبل از تعطیلی این صفحه پیرامون این کاریکاتور گفت: «کسانی که از این تصویر ناراحت شدند را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ دسته اول انسان‌های دارای سرشت پاک که متوجه نبودند که این کاریکاتور در اصل، دیدگاه تروریست‌ها نسبت به خداوند را به تمسخر گرفته است که من برای این افراد احترام قائل هستم. دسته دوم حامیان داعش که با سوء استفاده از این تصویر به تسویه حساب سیاسی با من پرداختند.»
با انتشار این كاريكاتور، مسؤولان امنیتی اردن ناهض حتر را بازداشت و پس از دو هفته شکنجه، با فشار نهادهای مردمی و افکار عمومی در قبال دریافت وثیقه مالی وی را آزاد کردند اما کار به اینجا ختم نشد. احمد جعافره از فعالان سیاسی عمانی بار دیگر این کاریکاتور را بازنشر داد تا به گفته وی "کسانی که کاریکاتور اصلی را ندیده و به دنبال آن هستند" بتوانند این تصویر را ببینند.
سرانجام زمانی که وی برای ادای برخی توضیحات به سوی دادگاه روانه شد، با شلیک پنج گلوله از سوی ریاض اسماعیل ترور شد.
ریاض اسماعیل از مجرمان سابقه‌دار است که دیدگاهی نزدیک به جریان سلفی جهادی داشته و مدتی به عنوان امام جماعت مسجدی در منطقه حی الزغاتیت اردن مشغول به فعالیت بود اما به دلیل انتقاد از خاندان حاکم اردن از کار برکنار شد. وی پس از بازداشت در جلسه بازپرسی ضمن تایید اقدام خود خاطر نشان کرد که "هرکس به ذات اقدس الهی اهانت کند باید کشته شود."
با اعلام مرگ ناهض حتر، شبکه‌ها و سایت‌های وابسته به گروهک تروریستی داعش ضمن حمایت از ریاض اسماعیل، ترور نویسنده اردنی را تبریک گفتند زیرا حتر در دوران زندگی خود یکی از دشمنان و منتقدان جدی تروریست تکفیری به شمار می‌آمد.
از سوی دیگر اما ترور این استاد دانشگاه، موجی از اعتراض‌ها را به همراه داشت تا آنجا که حامیان ناهض حتر با محکومیت این اقدام تصریح کردند که "وی هیچگاه به خداوند اهانت نکرده و بی‌دلیل زندانی شده بود." حامیان حتر با تظاهرات در خیابان‌های اردن و توصیف وی به «شهید قهرمان» خواستار محاکمه ریاض اسماعیل شدند.
واقعیت ترور نویسنده اردنی چه بود؟
هرچند که در شبکه‌ها و رسانه‌های اردنی «اهانت به خداوند» دلیل ترور ناهض حتر بیان شده است اما بسیار سخت است که بپذیریم دلیل اصلی ترور این نویسنده اردنی انتشار یک تصویر در شبکه‌های مجازی است خصوصا آنکه وی به صراحت اعلام کرد که این کاریکاتور تنها به نگرش سلفی‌های جهادی و تروریست‌های تکفیری نسبت به خداوند پرداخته است و هیچگاه مقصود از آن اهانت به پروردگار نبوده است.
نگارنده با آنکه با انتشار چنین تصاویری به هیچ عنوان موافق نبوده و این اقدام را تماما قابل نقد می‌داند لکن به نظر می‌رسد که علت اصلی ترور این روزنامه نگار را در مواضع حمایتی‌اش از حزب الله و محور مقاومت باید جست‌و‌جو کرد.
وی در مقاله‌ای با عنوان «سرنوشت اردن و سوریه به کجا خواهد رسید» از پیوستن اردن به ائتلاف عربستان ضد سوریه به شدت انتقاد کرده و خواستار تشکیل اتاق عملیات مشترک با عراق و سوریه برای مبارزه با تروریست و جلوگیری از نفوذ آن به خاک اردن شد. وی معتقد بود که تنها راه مبارزه با تروریسم و جلوگیری از گسترش آن به سایر کشورهای منطقه از جمله اردن و لبنان، نابودی تکفیری‌ها در خاک سوریه و عراق و توقف جنگ و کشتار است.
.jpg)
این در حالی است که عربستان به اردن پیشنهاد داده بود که در صورت همراهی در جنگ علیه سوریه، ریاض 16 میلیارد دلار از بدهی های این کشور را ببخشد.همچنین عربستان وعده داد در صورتی که اردن به اردوگاه عربستان برای مقابله با سوریه بپیوندد، 3 میلیارد دلار نیز وام فوری دریافت خواهد کرد.
اردن؛جولانگاه سلفی‌های تکفیری
از سوی دیگر اردن این روزها به جولانگاه سلفی‌ها و تکفیری‌ها تبدیل شده است. حادثه شهر الزرقاء در شمال اردن را نباید فراموش کرد؛ حادثه‌ای که در آن جمعیت فراوانی از سلفی‌ها در اعتراض به زندانی‌شدن تعدادی از همپالگی‌های خود، در میدان المعسکرات این شهر تظاهرات کردند.این افراد با شمشیر، تبر، چاقو، چماق و میلگرد به تخریب اموال دولتی، عمومی و خصوصی پرداخته و به مردم و نیروهای امنیتی حمله کردند که درآن ۹۱ نفر از نیروهای دولتی و مردم زخمی شدند.
همچنین چند ماه قبل بود که نیروهای امنیتی اردن، «عبدالقادر شحاده»، نظریه‌پرداز و سرکرده سلفی‌های تکفیری این کشور را بازداشت کردند.
اردن از سویی در ائتلاف عربستان علیه سوریه شرکت می‌کند و از سوی دیگر به ائتلاف آمریکا علیه داعش می‌پیوندد. تعارض در سیاست‌های خارجی، حمایت از سلفی‌های تکفیری، پیوستن به ائتلاف ضد انسانی عربستان سعودی، همه و همه زنگ خطر را برای اردن به صدا در آورده است تا در سیاست‌های خود تجدید نظرجدی کند.
در پایان اما باید گفت که ناهض حتر تاوان پرداختن به مساله فلسطین، حمایت از محور مقاومت، تمجید از حزب الله و مقاومتش در برابر رژیم اشغالگر قدس، انتقاد از کشورهای عربی و سرسپردگی آنان در برابر آمریکا و اسرائیل، محکوم کردن جنگ علیه مردم سوریه، عراق و یمن از سوی کشورهای مرتجع عربی، مبارزه آشکار با اندیشه سلفی تکفیری را داده است.
شاید اعدام ناهض حتر در روز روشن و در مقابل چشم مردم و در نزدیکی دادگاه، پیامی آشکار به مردم باشد که اردن امروزه به تصرف بازیگران منطقه‌ای در آمده است و آنان هستند که تشخیص می‌دهند چه سخنانی باید در این کشور بر زبان رانده شود و چه سخنانی باید فرو خورده شود.
اینکه آیا این تصمیم از سوی نهادهای اردنی گرفته شده و یا نیروهای وابسته به عناصر تکفیری درصدد ساکت کردن صدای مخالفان برآمدند، مساله‌ای است که باید تاریخ در مورد آن قضاوت کند اما به صراحت می‌توان گفت که اردن و سایر کشورهای عربی حامی تروریسم اگر تدبیری برای مبارزه با افکار سلفیت و وهابیت در جهان اسلام اتخاذ نکنند، دیر یا زود در باتلاقی که به نام داعش ساخته‌اند، فرو خواهند رفت همانگونه که رویارویی با سلفی‌های تکفیری به معضل جدی این روزهای اردن تبدیل شده است./981/ب951/ک
محمد رایجی