نخستین شماره فصلنامه موضوع شناسی فقهی به چاپ رسید
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نخستین «فصلنامه موضوع شناسی فقهی» به صاحب امتیازی حجت الاسلام و المسلمین محمد حسین فلاح زاده از سوی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی راهی بازار نشر شد.
این فصلنامه از سخن نخست و سخن پایان و چهار مقاله تشکیل شده است، مقالات این فصلنامه عبارت است از:
موضوع شناسی دانشی نو
بن یاخته‌های خون بند ناف، کارآزمایی بالینی
مفهوم شناسی رشوه
غناء در پویه تاریخ
موضوع شناسی دانشی نو
عباس ظهیری
چکیده: از مقوله‌های بس مهم و کاربردی، که دانش فقه را پر کشش و نو نگاه می‌دارد و در همه میدان‌های میدان‌دار، شناخت موضوع است. شناختی که از دیرباز تاکنون، فقیهان و صاحبان فتوا را چراغ راه بوده و راه‌گشا و بن‌بست شکن و نگذارده فقه رو به افول بگذارد و کهنگی و جاماندن از قافله پرشتاب زندگی، آن را از تک و پوی باز دارد و به تاریخ بپیوندد، بسان بسیاری از دانش‌هایی که می‌بینیم و می‌بینید به تاریخ پیوسته‌اند.
این شناخت سخت سرنوشت‌ساز، امروزه و در روزگار جدید و پیشرفت‌های روز افزون بیش از پیش گزیرناپذیر می‌نماد و سزاست که جایگاه مستقلی بیابد و از این چشم‌انداز، بررسی و زمینه‌های کاربردی آن در جای جای فقه آماده شود.
در این مقال، «موضوع» در دانش موضوع‌شناسی، از زوایای گوناگون به بوته بررسی نهاده می‌شود و سیر بحث به این نکته مهم و در خور درنگ می‌انجامد که موضوع در «دانش موضوع‌شناسی» که دانشی است نو و مستقل، از سنخ «موضوع در اصطلاح دانش‌های: منطق، فلسفه، اصول نیست، بلکه معنی و کاربرد ویژه خود را دارد که به طور دقیق فرادید خوانندگان گذارده شده و مقوله مهم دیگر که بحث محوری این مقال است، و برای نخستین بار مجال طرح می‌یابد و با دلایل روشن به اثبات می‌رسد، همانا عبارت است از: «موضوع‌شناسی» دانشی مستقل.
بن یاخته‌های خون بند ناف، کارآزمایی بالینی
گروه علمی فصلنامه
چکیده: دغدغه‌مندانه، و از روی خیرخواهی به آستان مقدسی ورود پیدا می‌کنیم که کشاکش‌های روزگار، فراز و فرودها، گاه نظردهی‌ها و برافراشتن درفش رخشان فتوا، کوچک‌ترین کژتابی در شناخت زوایای پیدا و پنهان موضوع و پدیده‌های نوپیدا، کار با دشواری‌های بسیار، روبه‌رو می‌سازد.
روبه‌رو شدن با پدیده‌های نو و کشف‌های علمی جدید و موضع‌گیری مثبت یا منفی درباره آنها، خبرگی، مهارت، دانش و آگاهی‌های ویژه‌ای را لازم دارد.
موضوع این مقال، که به گمان ما، کوچک‌ترین بی‌راهه روی در شناخت دقیق و همه سویه آن، جبران‌ناپذیر است و خسارت بار، دستاورد بزرگ علمی است که امیدهایی را برانگیخته و راه را برای درمان بسیاری از بیماری‌های دشوار درمان، هموار ساخته است: کشف بن یاخته‌های خون سازِ خون بند ناف.
در این مقال، جویبار این کشف، سرچشمه و گاهِ به جوشش درآمدن و جاری شدن آن به جام‌های درمان، به اندازه‌ای که نیاز بوده و ناگزیر، به بیان آمده و نیز این‌که چه آبراهه‌هایی را باید بپیماید و از بوته‌ای به بوته‌ای ساری گردد، تا زلال و خاص شود و شایسته برای پیوند حیات‌بخشانه.
فرآیند کار بانک خون بند ناف، نمایاینده شده، از چگونگی آماده‌سازی مادر، آگاهی‌یابی وی و پدر نوزاد از چجند و چون کار و... چسانی خون‌گیری از بند ناف، گاه کلامپ و گره زدن به بند ناف، کجا قرار گرفتن کلامپ و چرایی آن، آزمایش‌های گوناگون، راه‌یابی به مرحله حساس ذخیره‌سازی، بهره‌برداری، پیوند و...
آن‌چه در این وجیزه و کوتاه سخن، مدار بحث قرار می‌گیرد و ناگزیر در آن درنگ بیش‌تری ورزیده می‌شود و با تکیه بر اسناد و دیدگاه‌های باریک اندیشانه اندیشه‌ورزان این ساحت، اشاره به پاره‌ای از رویه آسیب‌زا و ویران‌گر آن است.
مفهوم شناسی رشوه
محمد حسین جواهیر
چکیده: رشوه، دور زدن قانون است و پایمال کردن حقوق کسان. تبانی‌گری برای رسیدن به حُطام دنیا از راه‌های نامشروع.
رشوه، یعنی جریان عفونت‌گستر، هرج و مرج آفرین و از هم فروپاشنده سازه‌های قانونی جامعه، در همه روزگاران.
رشوه، همیشه و در همه حال، بر یک نَسَق، حرکت نمی‌کند و دامن نمی‌گسترد و به رویارویی با قانون برنمی‌خیزد. در هر روزگاری و چه بسا در هر بازه زمانی کوتاه، به رنگی در بیاید و بر نَسَقی بپوید و چهره عوض کند، به گونه‌ای که شناسایی و اثرانگشت آن در سازمان اداری جامعه، سخت دشوار باشد. از این رو این مقوله، و بحث درباره زوایای آن و رنگ‌ها و چهره‌هایی که رشوه از خود می‌نمایاند و بروز می‌دهد، تازگی دارد و شناسایی بهره‌های آن ناگزیر می‌نماد، کاری که فقیه آگاه و زمان‌شناس، آن به آن، بایستی به رصدگری و شناسایی آن بپردازد.
در این نوشتار، مفهوم رشوه و عناصر تشکیل دهنده آن، با توجه به تعریف‌هایی که برای آن ارائه گردیده، در کانون بررسی قرار می‌گیرد و از قلمرو آن، سخن به میان می‌آید که آیا تنها در برگیرنده رشوه در باب قضاست، و یا خیر، تمامی کارگزاران دولتی را در می‌گیرد؟ در پرتو دلیل‌های فنی و خردپذیر، روشن خواهد شد که قلمرو آن فراگیر است. بحث بعدی که در این مقال به آن پرداخته می‌شود، ارکان رشوه است که پس از تعریف دقیق ارکان رشوه: راشی، مرتشی و رشوه و شرح نقادانه قیدها و پاره‌ای از تعریف‌ها، سخن پایانی در چگونگی به حقیقت پیوستن رشوه، فراروی خوانندگان نهاده می‌شود.
غناء در پویه تاریخ
روح الله حاجی اسماعیلی
چکیده: غنا با این که دوره به دوره، در کانون بحث قرار گرفته است و صاحب‌نظران و فقه پژوهان، از زوایای گوناگون به آن پرداخته‌اند، باز همچنان نو می‌نماد و جامعه دینی خواهان کالبد شکافی اصل و شاخ و برگ‌های آن است که روز به روز، و برهه به برهه، دامن می‌گستراند و انسان مکلف را با شاخه‌های نورُسته از این تَنه، روبه‌رو می‌سازد که نیاز دارد بداند و به رفتار دینی خود در برابر این نورُسته‌ها، سامان دهد و از فرو افتادن به درّه گناه، دامن‌گیرد و در پرتو درنگ و دقت فقیه آگاه به زمان و موضوع‌شناس، دریابد، آواها و موسیقی‌های رایج در این روزگار، چه حکمی دارند و چسان بایستی با آنها روبه‌رو شد.
در این راستا، در نوشتار فراروی، موضوع‌شناسی غناء از نگاه اهل لغت و فقیهان به بوته بحث گذارده می‌شود و معنی و مفهوم آن از دو چشم‌انداز: لغت و فقه.
در این مقال، بحث بر مدار سلسله زمانی است. بدین معنی که نزدیک‌ترین منابع به عصر اهل بیت علیهم السلام از حیث زمانی آغاز و به منابع معاصر پایان می‌پذیرد.
فصل نخست، کلیات و مبانی نظری تحقیق.
فصل دوم، واژه‌شناسی غناء از نگاه اهل لغت و نیز واژه‌های پیوست با غناء: (ترجیع، طرب و لهو).
فصل سوم، مفهوم‌شناسی غناء از نگاه فقیهان شیعه و اهل سنت.
فصل چهارم نتیجه‌گیری.
در بین فقیهان، شماری، غناء را به ترجیع در صدا و طرب انگیزی آن تعریف کرده و شماری آن را به عرف، بازگشت داده‌اند. این بازگشت، یا در مفهوم غناست که هر چیز را عرف غناء بداند، مصداق غناست، گرچه ترجیع، یا طرب نداشته باشد، و یا در مصداق طرب و شأنیت مطرب بودن است که اطراب شأنی را در صدق مطرب بودن شرط می‌دانند.
شماری هم مفاهیم دیگری را برای غنائی شدن صورت ذکر می‌کنند که به شرح، در این نوشتار به آن پرداخته خواهد شد.
نخستین «فصلنامه موضوع شناسی فقهی» در 180 صفحه از سوی مؤسسه موضوع شناسی احکام فقهی راهی بازار نشر شد./998/ن602/ق