همایش علمی «ابعاد اجتماعی ادیان ابراهیمی» در صربستان برگزار شد

به گزارش خبرگزاری رسا،  'معمر خلیلوویچ' سردبیر مجله علمی پژوهشی مرکز علوم دینی «قم» روز جمعه در همایش علمی تحت عنوان «ابعاد اجتماعی ادیان ابراهیمی» که در سالن اجتماعات خانه جوانان بلگراد برگزار شد، عنوان کرد که اسلام در همه شئون خود دینی اجتماعی است.

خلیلوویچ در این همایش که با استقبال دانشجویان و محققان صربستانی همراه بود،گفت: پیش از سخن در مورد ابعاد اجتماعی دین لازم است که نخست به دو مساله مهم پاسخ داده شود، ابتدا اینکه آیا جامعه به عنوان موجودی مستقل از افراد وجود دارد یا خیر؛ و اگر وجود دارد، هستی مستقل آن به چه نحوی تحلیل می شود و مساله دوم اینکه جایگاه جامعه در دین، علی الخصوص دین اسلام است.

وی در این همایش که پرفسور 'آلکساتدر جاکواتس' استاد دانشکده الهیات مسیحی دانشگاه بلگراد و دکتر 'ویچنتیویچ' به نمایندگی از کلیسای ارتدوکس صربستان حضور داشتند، در پاسخ به مساله نخست به چهار نظریه ای که در این باب وجود دارد اشاره کرد و پس از نقد هر کدام از آنها نظر و دیدگاه علامه طباطبایی را که مبتنی بر تعالیم ناب حکمت متعالیه می باشد، پذیرفت و توضیح داد. 

وی افزود: بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی، جامعه به عنوان اعتبار عقل عملی تلقی شده و لذا دارای آثاری حقیقی است. 

خلیلوویچ بر همین اساس به مساله دوم در زمینه جایگاه جامعه در دین اسلام پرداخت و به اندیشه ناب علامه در جلد چهارم تفسیر گران مایه «المیزان» اشاره کرد که «اسلام در تمام شئونش اجتماعی است. 

البته وی خاطرنشان کرد که اجتماعی بودن همه شئون اسلام دارای مراتب مختلفی است.

سردبیر مجله علمی پژوهشی علوم دینی «قم» در پایان سخنان خود در این همایش به سیر اندیشه اجتماعی در اسلام در قالب شش مرحله اشاره کرد. 

مرحله نخست، همان دوران صدر اسلام است که اندیشه های اجتماعی در متون دینی آمده است. مرحله دوم همزمان با دوران «نهضت ترجمه» است که اندیشمندان مسلمان با تفکرات حکمای ایران و یونان باستان آشنا شده اند. 

مرحله سوم با ظهور فارابی و ابن سینا آغاز شده و درآن نخستین نظام های عقلی اجتماعی اسلامی پدیدار می شود. در مرحله چهارم اندیشه اجتماعی، شاخه بندی می شود. خلیلوویچ ابن خلدون را سرآمد این مرحله می داند. 

مرحله پنجم نیز به دوران شکوفایی مکاتب فلسفی شیراز و اصفهان مربوط می شود که با ظهور خواجه نصیرالدین طوسی آغاز شده و در زمان ملاصدرا به اوج خود می رسد. 

مرحله ششم، اندیشه اجتماعی نیز با علامه طباطبایی و شاگردان ایشان آغاز شده و هنوز هم ادامه دارد. مختصه اساسی این مرحله طبق بیان رییس گروه تمدن پژوهی مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، یافتن پاسخ های بدیع و نوآورانه در عرصه جامعه بر اساس مبانی و تعالیم حکمت متعالیه است. 

خلیلوویچ سخنان خود را با یادی از اندیشه ها و خدمات علمی بی سابقه استاد شهید مطهری در غنابخشی به اندیشه اجتماعی در اسلام به پایان رساند.

هفته آینده نیزدر قالب سلسله همایش های علمی مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، همایشی دیگر با عنوان «مسأله محیط زیست در اسلام و مسیحیت» در بلگراد برگزار خواهد شد.

این همایش علمی از سوی مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، دفتر رهبر کلیسای ارتدوکس صربستان و سازمان دولتی معروف صربستانی موسوم به «خانه جوانان بلگراد» برگزار شد./980/ب102/د