سناريوهای آمريکايی ـ عربی در شرق سوريه

به گزارش خبرگزاری رسا، با نگاه به تحولات عرصه ميداني در سوريه به خوبي ملاحظه مي شود که جبهه شمالي اين کشور از آرامش نسبي برخوردار بوده و درگيري هاي خاصي نيز در آن مشاهده نمي شود. ترامپ که روزگاري هدف اصلي خود را در ايجاد منطقه امن در شمال سوريه قرار داده بود، امروزه با شکست اين طرح به دنبال راه‌حل هاي جايگزين در ساير مناطق سوريه است. يکي از راه حل هاي مذکور طرح کمربند امنيتي در شرق سوريه است. کمربند امنيتي در شرق سوريه شامل صحراي سوريه، تدمر و مناطق شرقي سوريه همچون استان ديرالزور مي باشد.

بازيگران همراه در طرح کمربند امنيتي
در مورد کمربند امنيتي در شرق سوريه بايد گفت که واشنگتن با همراه سازي اردن در شرق سوريه، به دنبال ايجاد منطقه اي همچون منطقه امن در شمال سوريه است. منطقه امن مورد نظر ترامپ در شمال سوريه از اعزاز تا جرابلس را شامل مي‌شد که با همراهي ترکيه، آمريکا مترصد چنين اقدامي بود. ترکيه بنابر دو عامل در زمينه منطقه امن با واشنگتن همراهي لازم را صورت نداد:

يک: حمايت هاي تسليحاتي واشنگتن از کردها؛ آمريکا بنابر توافقي صورت گرفته در ازاي حمايت از کردها به دنبال احداث پايگاه هاي نظامي در شمال سوريه است.

 دوم: حضور ترکيه در مذاکرات سياسي آستانه؛ ترکيه در اين مذاکرات به نيابت از گروه هاي مورد حمايت خود و رسيدن به امتيازهاي مدنظرش و با توجه به حمايت آمريکا از کردها در اين زمينه با ترامپ همراهي نکرد.

سناريوهاي آمريکا در شرق سوريه
طي روزهاي گذشته رزمايش آمريکا و همپيمانانش در اردن و در مرز مشترک با سوريه برگزار شد که افزون بر 4 هزار و 500 فرد مسلح آموزش ديده براي ايجاد منطقه امن در اطراف سوريه آماده شده اند و اين اقدام خود اشغالگري محسوب مي‌شود. رزمايش اردن با نام "شير آماده" با مشارکت 7 هزار و 400 نظامي از 21 کشور و مشارکت 2 بمب‌افکن نيروي هوايي آمريکا صورت گرفت. هدف اصلي از اين رزمايش نيز مقابله و مبارزه با داعش اعلام شد، اين درحالي است که داعش در آن مناطق حضور ندارد.

همچنين آمريکا تمرکز اصلي خود را بر منطقه التنف که شامل پايگاه التنف در مناطق مرزي سوريه (داخل سوريه) که مقابل آن گذرگاه الوليد از سمت خاک عراق قرار دارد، گذاشته است. مدت‌هاست مخالفان سوريه بر پايگاه التنف در جاده دمشق - بغداد تسلط دارند. در عين حال داعش قدرت مانور زيادي در گذرگاه الوليد دارد. از آن طرف نيروهاي حشد شعبي عراق با حمايت ارتش در منطقه صحرايي نزديک مرزها به سمت گذرگاه الوليد در حال حرکت هستند و تصور مي‌شود هدف از اين عمليات بنا به ادعاي غربي‌ها ارتباط دادن سوريه و عراق از طريق صحرا به يکديگر و با تسلط بر دو گذرگاه التنف و الوليد باشد. از اين رو نيروهاي آمريکايي به مخالفان سوريه کمک کردند تا پايگاه التنف را از دست داعش آزاد کرده و از طريق پايگاه التنف عمليات خود به سمت البوکمال سوريه را با پشتيباني آنها آغاز کنند.

از سوي ديگر نيروهاي تروريستي و آموزش ديده در نزديکي دو استان درعا و وسيدا حضور دارند که اين امر نيز بنا بر دلايلي از اهميت مهمي برخوردار است:

الف) اين دو استان در مرزهاي مشترک با اردن قرار دارند و به راحتي مي توان تروريست ها را به داخل سوريه گسيل كرد.

ب) اين دو استان نزديک ترين مسافت را با دمشق داشته و هرگونه تحرک در اين دو استان شامل تهديد عليه پايتخت سوريه نيز خواهد بود.

ج) مدتي است که درگيري ها در اين دو استان کم شده و جبهه جنوبي را در حالتي از فراموشي قرار داده است.

د)مناطق اين دو استان مخصوصا استان سويدا به دليل جمعيت دروزي آن مستعد درگيري با دولت سوريه هستند. هرچند که در اوايل بحران سوريه نيز اعتراض ها از همين مناطق شروع شد.

حال با توجه به تحرکات آمريکا در مناطق شرقي سوريه و برگزاري رزمايش مشترک با برخي کشورهاي هم پيمان بايد به اين سوال پاسخ داد که واشنگتن به دنبال چه سناريويي در شرق سوريه است؟

1) آمريکا به دنبال نفوذ در منطقه صحرايي سوريه و حرکت به سمت ديرالزور است. واشنگتن مترصد اين امر است که با تصرف ديرالزور به بهانه مبارزه با داعش اقليم شرق سوريه را تشکيل دهد و همانند شمال سوريه به احداث پايگاه هاي نظامي روي آورد. از جهت ديگر منطقه شرقي سوريه داراي ذخاير عظيم نفتي است و تصرف اين منطقه علاوه بر ايجاد حوزه نفوذ براي آمريکا، دسترسي به منابع اقتصادي سوريه را نيز فراهم خواهد کرد.

2) واشنگتن درصدد است که از طريق اردن و همچنين نيروهاي تروريست که نزديک به 4 هزار نفر هستند، جبهه هاي جنوبي سوريه را در دو استان درعا  و سويدا فعال کرده و توازن قوايي که در اين منطقه برقرار است، به سود تروريست ها صورت گيرد. در صورت تحقق اين عمل، مناطق جنوبي همچنان به عنوان تهديدي براي دمشق محسوب مي شوند و توافقات سياسي که اخيراً در دمشق صورت گرفت را زير سوال خواهد برد. از سوي ديگر در صورت جدايي اين مناطق از دمشق خطري بالفعل همچنان پايتخت سوريه را  تهديد مي کند و در اين صورت ارتش سوريه بايد تمرکز نيرويي خود را در چند نقطه متمرکز کند.

بنابراين بايد گفت، واشنگتن بعد از مذاکرات سياسي اخير سوريه که در آن بازيگري و نقش مهم را نتوانست داشته باشد، اکنون به دنبال راه هاي جايگزين براي کسب هژموني در سوريه است و اين هدف را از طريق فعال سازي نقش خود در تحولات سياسي و ميداني سوريه دنبال مي کند./۹۱۶/ ۱۰۲/ع

محمدرضا فرهادي