کتاب «نیایش از دیدگاه عقل و نقل» منتشر شده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا انتشارات بوستان­ کتاب،‌ کتاب «نیایش از دیدگاه عقل و نقل»، نوشته آیت ­الله حسن ممدوحی­ کرمانشاهی را منتشرکرده است.

آیت الله ممدوحی، با هدف آشنایی خواننده با ادعیه و نیایش، در مقدمه کتاب خود چنین می­‌گوید :

دعا، از درهای گستره رحمت حق است که به روی بندگان گشوده شده و توجه الوهیت را به این جهان معطوف داشته و بشر شاغل و غافل را از سرگرمی­‌های نادرست بیدار کرده و با هشدار بر نیازهای راستین او، آگاهی‌­اش بخشیده است.

دعا گنجینه بسیار عالی است که آموزه های عظیم علمی اسلام در آن به ودیعت نهاده شده و به دست قرون و اعصار سپرده شده است. از این رو، باید قرنی از قرنی بگذرد تا استعداد قابلی یافت شود که کلید فتح این باب را بیابد و اسراری که در هفت پرده ابهام محجوب مانده مکشوف سازد.

زیرا هرچند در طول تاریخ ، این سرّ مگو در کمون دل و جان ارباب معرفت وجود دارد اما مستور و مکنون بوده است. بدین سبب هرگز استعدادهای موجود، لایق نشر و شرح آن نبوده اند، لذا همچنان این گوهر گرامی با جان پاک و نفس قدسی اهل معرفت، متحد و در جایگاه لایق و متعالی خود قرار داشته و اندک به ظهور رسیده است.

مؤلف در این کتاب به مباحث تعریف دعا، ضرورت دعا، پیشینه دعا، اقسام دعا، ارکان دعا ، آثار و فواید دعا، موانع دعا و زبان دعا پرداخته و در تعریف دعا ضمن بیان تعاریف مفهومی، ماهوی و مصداقی، به خواص ماهوی و ... دعا اشاره کرده، می­‌نویسد:

در تبیین دعا این تعریف در کلمات بزرگان متداول است؛ چنانکه در تفسیر شریف المیزان آمده است: «دعا آن است که از قلب برخیزد و زبان فطرت آن را طلب کند ، نه اینکه زبان هرطور خواست حرکت کند»؛  یعنی این معنا از دعا را انسان در باطن جان خود می ­شناسد و به طور روشن آن را می فهمد. ویژگی مهم این تعریف آن است که شامل دعای تکوینی نیز می‌شود.

حال آنکه هیچ یک از تعاریف دیگر چنین جامعیتی ندارند. از اینرو علامه طباطبایی می‌نویسد:‌ خداوند متعال حتی آنچه را که زبان در آن دخالت ندارد،‌ سؤال بر شمرده و در قرآن کریم می‌فرماید‌: "وآنچه را درخواست نموده اید به شما عطا کرده است"؛ بنابراین،‌ آنها نعمت های الهی را که قابل شمارش نیست با زبان ظاهری درخواست ننموده اند بلکه با زبان نیاز و زبان فطری و وجودی درخواست کرده‌­اند ... .

 مؤلف در جای دیگر درباره ضرورت دعا چنین توضیح می­‌دهد:

آیا دعا امری ضروی و لازم است؟‌ پاسخ این است که آیه 77 سوره مبارکه فرقان که می‌فرماید: ای رسول، به امت بگو که اگر دعای شما نبود، خدا به شما توجه نمی‌کرد، ناظر به همین معناست؛ یعنی دعا یگانه راه ارتباط بندگان با مبدأ بوده و تنها وسیله‌ای است که خداوند متعال برای ارتباط با خود مقرر فرموده است؛ به عبارت دیگر، مجموعه دعاهای مأثوره و نقل شده از معصومین رابطه ای میان خلق و خالق برقرار می‌کند که اگر این ارتباط و توجه به مبدأ نباشد، خدای منان عنایت خاص خود را قطع خواهد کرد و در این صورت، بندگان استعداد پذیرش این عنایت را از دست داده و مقتضای رحمت الهی را از کف می­‌دهند. ... .

نگارنده کتاب، در فصل دیگری درباره پیشینه دعا تاریخ پیدایش آن را از زمان پیدایش انسان دانسته، می گوید:

تاریخ دعا را می‌توان با پیدایش انسان قرین دانست؛ زیرا انسان هرگز از نیازمندی­‌ها جدا نبوده و در درون و بیرون خود این احساس را داشته است که باید در پناه قدرتی آرام بگیرد. بنابراین، هرگز تاریخ بشر از توجه به مبدأ عالم تهی نبوده است. کاوش ها نشان می دهد که حتی در دورترین زمانها، معبد و مسجد جزء واقعیت­های غیر قابل انفکاک زندگی بشر بوده­‌اند. ... .

در احوال طبیعی موجودات نیز مسئله از همین قرار است. کودکی که از مادر متولد می‌شود با زبان حال  از خدای مهربانش غذای متناسب با لب ودهان و حلقوم و دستگاه گوارش کودکانه خود طلب می‌کند... .

نویسنده درباره اقسام دعا به دعاهای لفظی، مصداقی، ملحون، قلبی و ... اشاره کرده و در تبیین دعای تکوینی می‌­گوید:

دعای تکوینی، آن است که فقط نظام تکوین خواهان آن است. اصولا نظام طبیعی عالم چنان تنظیم شده است که به تمام نیازهای موجودات، گیاهان، حیوانات و.... جواب مثبت داده و آن را آماده ساخته است؛ همانند شیر متناسب با نوزاد که در سینه مادر قبل از تولد آماده شده و کودک با تمام وجود خواهان آن است. 

همچنین مؤلف پس از پرداختن به ضرورت دعا درباره ارکان دعا نیز چنین توضیح می­‌دهد:

رکن اول: جاذبه بین داعی و مدعو ( دعا کننده و مخاطب دعا) است که همان حالت دعا و ارتباط معنوی بین خالق و مخلوق است. رکن دوم: شخص دعا کننده است که باید این حالت در او یافت شود؛ یعنی دعاکننده باید به راستی خواهان و طالب باشد، چراکه باید زبان سر، ترجمان زبان دل باشد ولذا قلب لاهی و ساهی نمیتواند داعی باشد.

رکن سوم: مسئله مدعو است؛ یعنی انسان بداند که در دعا با چه کسی محشور است؛ خدای خود را بشناسد و دیگری را یار و شریک او قرار ندهد.

آیت الله حسن ممدوحی در بخش دیگری از کتاب خود، با برشمردن آثار و فواید دعا همچون پرکردن خلأ فطری انسان، ارتباط با قدرت نامحدود، خداباوری، خداشناسی و آثار شگرف غیر قابل محاسبه آن، درباره دیگر آثار دعا نیز می­‌نویسد:

یکی دیگر از اثرات دعا آگاهی بر معارف بلند الهی، فهم دستورالعمل­های زندگی، تعلیم آداب و سنت­های الهی و همچنین چگونه حرف زدن با خداوند – عزوجل-است.

گفتنی است، انتشارات بوستان کتاب، کتاب «نیایش از دیدگاه عقل و نقل» را در ۱۷۲ صفحه به قیمت ۱۲۰۰۰تومان در سال ۱۳۸۹ چاپ و روانه بازار کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۳/ش