راه نجات عراق و سوریه از سرنوشت افغانستان

به گزارش خبرگزاری رسا، روزنامه الشرق الاوسط در مقاله ای به قلم «عثمان میرغنی» با عنوان «از تورا بورا تا موصل و رقه... چه درسی است؟» به بررسی سرنوشت داعش پس از سرکوب در موصل و رقه پرداخت.

این روزنامه آورده است : حدود سه سال پیش، ابوبکر البغدادی، سرکرده گروهک تروریستی داعش در مسجد جامع النوری در شهر موصل عراق خلافت خودخوانده اسلامی را بر بخش هایی از سوریه و عراق اعلام کرد و همان روز اولین و آخرین روز حضور علنی البغدادی بود.

ظرف یک سال، داعش با گسترش مساحت تحت نفوذ خود در عراق و تسلط بر 90 هزار کیلومتر مربع از خاک سوریه از تشکیل هشت ولایت در مناطق تحت سیطره خود خبر داده و با عضو گیری به وحشت پراکنی و عملیات های خود ادامه داد.

هفته گذشته همزمان با سومین سال اعلام تشکیل خلافت خودخوانده داعش نیروهای عراقی با کمک ائتلاف بین المللی بقایای مسجد النوری را پس از اینکه تروریست های داعش به استیصال رسیده و آنجا را منفجر کردند، بازپس گرفتند و حیدر العبادی، نخست وزیر عراق هم از پایان خلافت باطل داعش خبر داد.

همزمان نیروهای سوریه دموکرات با حمایت آمریکا در حال پیشروی به سمت رقه، پایتخت خودخوانده داعش در سوریه هستند این گروهک تروریستی اراضی گسترده ای را در برابر پیشروی کردها و متحدانشان از یک طرف، نیروهای دولتی سوریه با پشتیبانی ایران، روسیه، حزب الله و نیروهای داوطلب مردمی سوریه و عراق از طرف دوم و شبه نظامیان به اصطلاح معارض مورد حمایت ترکیه از طرف سوم از دست دادند.

سکوت البغدادی آن هم در شرایطی که داعش بیشترین مناطق تحت کنترلش را از دست داده،عجیب و غریب به نظر می رسد بخصوص که گزارشات تاییدنشده ای از مرگ البغدادی به گوش می رسد.

احتمال دارد که البغدادی پس از فرار از موصل در پایتخت سوم خودخوانده تروریست های داعش یعنی در مناطق تحت کنترل این عناصر در دو طرف نوار مرزی سوریه و عراق مخفی شده باشد. داعش این منطقه را ولایت فرات نامیده است و در اصل شهرهای القائم عراق و بوکمال در سوریه را شامل می شود و تاکنون هیچ حمله ای برای آزادسازی این شهرهای دورافتاده انجام نشده است و هنوز مذاکرات دراین باره ادامه دارد.

اما در هر حال در آینده ای نه چندان دور، البغدادی هم به سرنوشتی مشابه اسامه بن لادن دچار خواهد شد.

اما با آمادگی ها برای اعلام قریب الوقوع اخراج کامل داعش از اندک مساحت باقیمانده و تحت محاصره موصل و همچنین به دنبال پیشروی سریع نیروهای دموکراتیک سوریه در رقه این سوال باقی می ماند که آیا کار داعش در عمل تمام شده و دنیا از شرارتش نفس راحتی کشیدند.

پیروزی بر داعش در موصل و رقه شاید پایان خلافت خودخوانده اسلامی داعش باشد اما ضرورتا به معنای پایان داعش نیست و مطمئنا به معنای پایان تروریسم نیست.

این چیزی است که دستکم ما از تجربه سرکوب القاعده و حکومت طالبان در افغانستان آموختیم  در حالی که سرکرده های القاعده از غارهای تورا بورا گریختند نیروهای ائتلاف آنها را از زمین و هوا تحت تعقیب قرار دادند.

طالبان بازگشت تا امروز حملات خود را در افغانستان گسترده تر کند و القاعده هم در مناطق دیگر افغانستان و احیانا تحت عناوین و پرچم های مختلفی سر در آورده است.

باید گفت امروز داعش در مناطق دیگر سوریه و در میدان های مختلفی غیر از رقه هم حضور دارد.

بر اساس آنچه که کارشناسان رصد کردند داعش با شمار اندکی از عناصر خود مدتی است شروع به به کارگیری شیوه ها و تکنیک های جدیدی از جمله استفاده از مین های چسبنده و هواپیماهای بدون سرنشین کرده، تک تیراندازی و عملیات تعقیب و گریز کرده است.

داعش از تجربیات افغانستان، عراق و سومالی یاد می گیرد که باید به هرج و مرج و ناامنی که به آن اجازه حضور و نفس کشیدن می دهد و همچنین به درگیری ها ادامه بدهد تا کانون تنش و درگیری ها را باقی نگاه داشته و مانع به ثبات رسیدن عراق و سوریه شود بخصوص که هنوز هیزم به آتش اختلافات طایفه ای در آنجا انداخته می شود و ارزش های دینی و اجتماعی همچون همزیستی و تسامح در این جوامع ریشه دار نشده است.

عراق از زمان لشکر کشی آمریکا در سال 2003 تاکنون روی آرامش واقعی به خود ندیده است و شرایطی که اجازه ظهور زرقاوی و به دنبال آن البغدادی را داد و زمینه ظهور داعش را فراهم کرد هنوز در سایه بی ثباتی سیاسی، دخالت های خارجی و گسترش طایفه گری موجود است.

چه بسا به دنبال برگزاری همه پرسی کردستان عراق در سپتامبر آینده نیز عرب های اهل تسنن عراق بیم خطر انزوا و به حاشیه رانده شدن را داشته باشند و همین امر به پیچیدگی اوضاع افغانستان و کشمکش در این کشور دامن می زند.

اما سوریه با گذشت بیش از شش سال از آغاز جنگ هنوز از رسیدن به ثبات واقعی به دور بوده و بالعکس به تجزیه و چندپارگی نزدیک است.

همه شرایطی که اوضاع عراق را متشنج کرد در سوریه نیز موجود است چرا که عرصه کشمکش روسیه و آمریکا و اوج گرفتن کشمکش های منطقه ای و فتنه طایفه ای شده است.

سیاستمداران می توانند شکست خلافت خودخوانده داعش را جشن بگیرند اما هیچ کسی نمی تواند با قاطعیت بگوید که داعش سرکوب شده و به دنبال آزادی موصل و رقه کار این گروهک تروریستی تمام شده است.

هنوز جنگ برای رسیدن به قدرت در سوریه وجود دارد هنوز فتنه گری های طایفه ای پایان نپذیرفته بنابراین هنوز داعش، القاعده یا دیگر گروه های تروریستی منطقه را تهدید خواهند کرد و با به فرسایش کشیدن ظرفیت های منطقه به دنبال برهم زدن ثبات آن خواهند بود و در برخی نقشه های تجزیه منطقه هم نقش آفرینی خواهند داشت.

بنابراین آنچه امروز در عراق، سوریه یا لیبی روی می دهد و آنچه که قبل از آن در سومالی و افغانستان اتفاق افتاد، تکرار این درس است که داعش، القاعده یا دیگر گروه های تروریستی زاد و ولد خواهند کرد و تا زمانی که جامعه و محیط داخل یک کشور صحنه کشمکش، درگیری و بی ثباتی باشد و بیگانگان هم با دخالت های خود به این فضا دامن بزنند خیری برای هیچ کسی در کار نخواهد بود./۸۴۷/ب۱۰۲/ف

منبع: فارس