نگاهی گذرا به کتاب "جریان شناسی تفکر التقاطی در ایران معاصر"

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا موسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب جریان شناسی تفکر التقاطی در ایران معاصر نوشته حجت‌الاسلام آیت مظفر را منتشر کرده است.

نگارنده کتاب را در شش فصل  با عنوان های مفهوم شناسی و مباحث نظری، جریان شناسی تفکر التقاطی از حاکمیت قاجار تا انقلاب مشروطه، جریان شناسی تفکر التقاطی از انقلاب مشروطه تا حاکمیت رضا پهلوی، جریان شناسی تفکر التقاطی در دوره رضا پهلوی، جریان شناسی تفکر التقاطی در دوره محمدرضا پهلوی و جریان شناسی تفکر التقاطی در عصر جمهوری اسلامی سامان داده است.

مؤلف در مقدمه درباره پیشینه تفکر التقاطی چنین می‌نویسد:

در تاریخ معاصر ایران-از قاجار تا امروز-همچون پیش از آن، جریان های فکری مختلفی فعال بوده‌اند. برخی از این اندیشه‌ها ریشه در وحی الهی داشته و پاره‌ای دیگر از افکار بشری تراویده‌اند؛ اما شکل سومی نیز وجود داشته و آن ترکیبی از وحی الهی و افکار بشری بوده است. اندیشه سوم را التقاطی نامیده‌اند؛ زیرا التقاط، به معنای برچیدن، چیزی را از موضعی واز جای گرفتن است. التقاطی نیز به معنای فرد، گروه، اندیشه یا مکتبی است که دربردارنده عناصر مختلفی از آرا، عقاید و روش یا آمیزه‌ای از چند روش و مکتب است که معمولاً سنخیت محتوایی و ارزشی ندارند. مکتب التقاطی افکاری اخذ شده از آرای گوناگون است.

در ادامه نویسنده در فصل اول اسلام شناسی ترکیبی یا التقاطی را چنین توضیح می‌دهد:

اسلام شناسی ترکیبی یا التقاطی برداشتی ترکیبی و تلفیقی از اسلام و مکاتب یا دیگر ادیان است. صاحبان این نوع اندیشه، پیش‌تر یک مکتب دیگر مثلاً مارکسیسم، لیبرالیسم، اگزیستانسیالیسم یا دین دیگر مانند یهود، مسیحیت، بودیسم و غیره را پذیرفته‌اند و بعد پی کتاب و سنت و آیات و روایات آمده‌اند و دنبال آن هستند تا برای افکار و آرای خود، تأیید و تصدیق و پشتوانه‌ای از کتاب و سنت بیاورند. از این رو می‌گردند چند آیه از قرآن و تعدادی حدیث پیدا کنند تا نشان دهند اسلام، اندیشه آنان را پذیرفته است. آنان در حقیقت آرا، اندیشه‌ها و افکار و عقاید بیگانه از اسلام را اصل قرار می‌دهند و می‌کوشند تا آیه قرآن و حدیث را با آن تطبیق و هماهنگ سازند.

حجت الاسلام آیت مظفری در فصل سوم به جریان شناسی تفکر التقاطی از انقلاب مشروطه تا حاکمیت رضا پهلوی می‌پردازد و عناوین آن را چنین برمی‌شمارد:

فراز و نشیب‌های تاریخی و مروری بر تحولات این دوره، عوامل انقلاب مشروطه (عوامل ذهنی و عینی انقلاب)، قانون اساسی مشروطه، مصداق التقاط عینی و عملی، گرایش‌های التقاطی از انقلاب مشروطه تا حاکمیت رضا پهلوی، سازمان‌ها و تشکل‌های دارای تفکر التقاطی در این دوره، احزاب سیاسی پس از انقلاب مشروطیت، مطبوعات مروج اندیشه‌های التقاطی در انقلاب مشروطه، سازمان و تشکل‌ها، جریان موجود در انقلاب مشروطه و تحلیلی درباره موضع روحانیت در انقلاب مشروطه

وی در ادامه در توضیح  موضوع "قانون اساسی مشروطه، مصداق التقاط عینی و عملی" نیز این گونه می‌نویسد:

چنانچه پیش‌تر گفتیم التقاط را می‌توان به دو دسته یا سطح نظری و عملی تقسیم کرد. آنچه تاکنون بیان شد التقاط در سطح نظری بود؛ اما با پیروزی انقلاب مشروطه، شاهد التقاط عملی نیز هستیم. یعنی اندیشه‌های ناخالص، یک گام اساسی برای تحقق عینی و عملی برمی‌دارند. در واقع از نمودهای تفکر التقاطی عینی و عملی در دوره مشروطه، قانون اساسی مشروطه است که مخلوطی از اندیشه‌های اسلامی و اندیشه‌های غربی محسوب می‌شود. دو جریان اثرگذار در انقلاب مشروطه، در مجموع دارای سه نوع اندیشه بودند: اول، روحانیون که بر اندیشه اسلامی استوار بودند. دوم و سوم، روشن فکران که یک جناح آن گرایش لیبرال و اومانیستی داشتند و جناح دیگر که دارای تفکرات سوسیالیستی بودند. از این رو قانون اساسی مشروطه ترکیبی از سه مکتب بود: اسلام، لیبرالیسم و سوسیالیسم.

مؤسسه انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (علیه‌السلام) کتاب "جریان شناسی تفکر التقاطی در ایران معاصر" را در 288 صفحه و با شمارگان 500 و قیمت 17500 تومان روانه بازار نشر کرده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه این کتاب به آدرس قم خیابان دور شهر نبش کوچه سوم پلاک هشتاد و یک مراجعه و یا با شماره تلفن: 37730735- 09102042071 تماس حاصل نمایند.//۹۹۸/ن ۶۰۲/ش