گزارشی از منازعه یک ساله بین قطر و عربستان

به گزارش خبرگزاری رسا، یک سال از تحریم همه جانبه کشورهای عربستان، مصر، امارات متحده عربی و بحرین علیه قطر می گذرد و این کشورها با براه انداختن جنگ اقتصادی ، سیاسی و رسانه ای قطر را به شدت در این مدت تحت فشار قرار دادند. در ابتدای این محاصره کشورهای یاد شده با ارائه لیستی از خواسته ها برای عادی سازی روابطشان با قطر از جمله تعطیلی فعالیت شبکه الجزیره، قطع همکاری های نظامی با ترکیه و کاهش سطح روابط سیاسی با ایران، دوحه را به استفاده از گزینه نظامی برای تغییر نظام سیاسی حاکم تهدید کردند. در این میان برخی کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران و ترکیه ضمن مخالفت با سیاست کشورهای تحریم کننده قطر، طرف های متخاصم را به گفتگو دعوت کردند. امیر کویت نیز با میانجیگری تلاش کرد مانع از گسترش شکاف ایجاد شده بین قطر و چهار کشور عربی دیگر شود اما تلاش های وی بدلیل کارشکنی عربستان و متحدانش موفق آمیز نبود. در این راستا آمریکا هم که همواره مدعی شده روابطش با کشورهای عربی راهبردی است و از این کشورها حمایت می کند، تلاش کرد از آب گل آلود ماهی بگیرد و بجای حل اختلافات پیش آمده بین قطر و چهار کشور عربی دیگر، با فروش صدها میلیارد دلار سلاح به این کشورها بنزین بر آتش اختلافات آنها ریخت و این مساله دامنه وسعت اخلافات دو طرف را به شکل فزاینده ای گسترش داد. دکتر «علی الهیل» استاد دانشگاه قطر و فعال سیاسی این کشور در گفت‌وگویی به بررسی ابعاد مختلف تحریم چهار کشور عربی علیه قطر پس از گذشت یک سال از این تحریم ها پرداخت.

وی با اشاره به اصول مشترک بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس گفت: ایران به هیچ کشور عربی و یا مرزهای عربی حمله و تجاوز نکرده و نخواهد کرد؛ باید با آن گفت وگو کرد زیرا اختلافات موضوعی طبیعی است، حال آنکه آمریکا بحران در منطقه را به نفع خود می داند تا از این طریق از همه کشورهای این منطقه به ویژه عربستان باج خواهی کند.

ایران به هیچ کشور عربی و یا مرزهای عربی حمله و تجاوز نکرده و نخواهد کرد

علی الهیل در مورد اینکه ریشه بحران قطر با کشورهای تحریم کننده چیست؟ آیا به نفوذ آن در برخی کشورهای منطقه و شمال آفریقا بازمی گردد و یا دلایل دیگری دارد؟ گفت: در واقع دلیل این بحران این است که قطر در صدد برآمد تصمیم حاکمیتی و مواضع مستقلی داشته باشد و با کشورهای عربستان، امارات و بحرین همراه نشود.

به عنوان مثال با تصمیم (آن کشورها) مبنی بر اینکه جنبش حماس یک سازمان تروریستی است، همراه نشد زیرا ایمان دارد که حماس یک سازمان مقاومت مشروع است. این یکی از مثال ها و دلایلی است که موجب شد قطر از سوی سه کشور خلیج فارس مورد تحریم قرار بگیرد.

دود تحریم قطر به چشم تحریم کنندگان رفت

اکنون با گذشت یک سال از تحریم قطر این کشورهای تحریم کننده هستند که متضرر شده اند. "محمد بن راشد" حاکم دبی به این موضوع پی برد، زیرا او تاجر بوده و به همه نیاز دارد و بازار قطر برای او از نظر سرمایه گذاری اقتصادی و تجاری بازار مهمی است، حال آنکه قطر متضرر نشده است زیرا بخش شرقی خلیج فارس و ایران و ترکیه و دوستان دیگری دارد و به نظم جهانی شدن پیوسته است و بازارهای جهانی را دارد و تولید کننده گاز مایع طبیعی است و دو میدان گازی مشترک با ایران دارد. در مجموع روند امور خوب است و قطر با گذشت یک سال از تحریم، بهتر و قوی تر شده و بیش از پیش به رهبری سیاسی متعهد و منسجم است.

قطر تصمیمات خود را مستقل از پادشاهان منطقه اتخاذ میکند

الهیل ادامه داد: عربستان به دنبال آن است که قطر را به قبل از سال 1995 بازگرداند هنگامی که شیخ خلیفه آل ثانی امیر قطر بود و ملک فهد، ملک خالد و یا ملک عبدالله را مرجع تصمیم گیری می دانست اما این اظهارات امروز دیگر کاربردی ندارد و قطر پس از سال 1995 شاهد تغییرات ریشه ای بود و سیاست های مستقلی از عربستان پیدا کرد.

ما به واقعیت های جغرافیا و تاریخ و شواری همکاری خلیج فارس ایمان داریم و نمی خواهیم بخشی از تصمیم گیری سعودی باشیم، به عبارت دیگر نمی خواهیم دنباله رو سعودی باشیم که اگر شرایطش خوب بود، قطر نیز خوب باشد و اگر بد شد قطر نیز بد شود.

بازدارندگی ایران و ترکیه در برابر حماقت احتمالی نظامی محور سعودی

الهیل در بخش دیگری از این گفت وگو به حمایت ایران و ترکیه از کشورش و تاثیر آن بر ناکام گذاشتن نقشه تحریم آن اشاره کرد و گفت: بی تردید اینکه ایران و ترکیه در کنار قطر قرار گرفتند عامل بازدارنده ای در برابر عربستان، بحرین و مصر بود تا به هیچ حماقت نظامی دست نزنند.

در آغاز بحران ایران رزمناوهای خود را به حرکت در آورد و این موجب شد عربستان و امارات پیش از هر گونه حماقتی هزار بار کار خود را محاسبه کنند اما محاصره زمینی، دریایی و هوایی و تحریم دیپلماتیک علیه قطر باقی ماند.

در آغاز بحران ایران رزمناوهای خود را به حرکت در آورد و این موجب شد عربستان و امارات پیش از هر گونه حماقتی هزار بار کار خود را محاسبه کنند

هدف از تحریم قطر چه بود؟

تحریم کنندگان به فکر حمله به قطر و تغییر نظام سیاسی آن بودند زیرا این نظام به مذاقشان خوش نمی آید و امید آنان به افرادی از خاندان آل ثانی مانند سلطان بن سحیم و عبد علی عبد الله ناکام ماند زیرا ملت قطر حامی رهبری سیاسی است که ضامن امنیت و زندگی شرافتمندانه برای ملت است.

این استاد دانشگاه قطر در مورد اینکه قطر و ایران همسایه هستند و میدان های نفتی مشترک دارند و روابطشان از دیرباز خوب و به دور از هرگونه تنش و اختلاف بوده است، چرا عربستان نمی خواهد این روابط ادامه پیدا کند و قطر را در این خصوص تحت فشار قرار می دهد؟ پاسخ داد: همه حتی سعودی ها می دانند که ایران هیچ تجاوزی علیه عرب ها نداشته است و عرب ها در تاریخ طولانی خود به ایران حمله کردند که آخرین مورد آن در زمان صدام در سال 1980 بود و جنگی رخ داد که هشت سال ادامه یافت.

همه حتی سعودی ها می دانند که ایران هیچ تجاوزی علیه عرب ها نداشته است.

باید با ایران گفت‌وگو کنیم

ایران کشوری همسایه است که با آن مشترکات زیادی داریم، باید با آن گفت‌وگو کنیم زیرا اختلافات بین ایران و کشورهای عرب که در آن سوی دیگر خلیج فارس قرار دارند، طبیعی است و نمی خواهیم وارد این حاشیه های فلسفی شویم؛ ما در یک خلیج (فارس) با هم مشترک هستیم که باید امن و باثبات باشد و ایران و کشورهای حاشیه آن باید با هم دوست و منسجم باشند.

اقدامات عربستان، بحرین، امارات و مصر حاصل فشارهای خارجی و صهیونیستی و آمریکایی است که هدف از آن ایجاد بی ثباتی در خلیج فارس است زیرا آنان نمی خواهند ایران کشور قدرتمندی باشد.

مثال دیگری در این زمینه وجود دارد که همان کره شمالی است؛ کشوری که با وجود خشم و نارضایتی آمریکا به یک کشور قدرتمند تبدیل شد بنابراین چرا ایران و کشورهای عربی بدور از آمریکا، کشورهای قدرتمندی نباشند؟

ایران قوی، حامی عربها

به عقیده من قدرت ایران پشتوانه و حامی عرب ها و خلیج فارس است. ما تاریخ را خوانده ایم و با کسی تعارف نداریم، فتوحات اسلامی فتوحات جنجال برانگیزی است اما واقعیت های موجود نشان می دهد که ایران به هیچ کشور عربی تعرض نکرد و امنیت خلیج فارس مسؤولیت مشترک کشورهای منطقه است نه آمریکا.

وی با تاکید بر اینکه امنیت منطقه خلیج فارس بخشی از مسؤولیت ایران و سایر کشورهای این منطقه است نه مسؤولیت آمریکا، گفت: آمریکا در پس اقیانوس اطلس قرار دارد و از این منطقه دور است و راه حلی جز گفتوگو بین این کشورها و ایران وجود ندارد.

فلسفه حضور آمریکا در منطقه چیست؟

الهیل سپس به توضیح در مورد حضور آمریکا در منطقه و فروش سلاح به کشورهای منطقه و اینکه آیا این سلاح ها علیه رژیم صهیونیستی به کار گرفته می شوند؟ اظهار داشت: آمریکا در تلاش است با فروش سلاح از کشورهای منطقه باج خواهی کند و این سلاح ها برای مبارزه با رژیم صهیونیستی استفاده نمی شود بلکه برای مبارزه برخی از ما علیه برخی دیگر به کار گرفته می شود.

به هر حال ایران مرحله کنونی را پشت سر خواهد گذاشت، همانطور که از مراحل قبلی عبور کرد. من شخصا به ایران سفر کرده و کارخانه های انرژی اتمی و خودرو سازی را دیده ام، ایران کشوری بزرگ و قدرتمند با تاریخ کهن است.

هنگامی که کره شمالی با کره جنوبی نشست برگزار کردند،کره جنوبی دریافت که وحدت و گردهم آمدن با همسایه شمالی به نفع اش است نه سوق یافتن در پس خواسته های امپریالیستی آمریکا که برای هیچ کس خیر نمی خواهد.

این لابی صهیونیستی است که همه تصمیمات آمریکا و پنتاگون و نیز وزارت خارجه آمریکا در ارتباط با جهان عرب و کشورهای خاورمیانه و نیز مسائل مربوط به ترکیه و ایران و کشورهای همسایه در جهان عرب را غربال می کند.

کشورهای عربی و ایران باید بدانند که منفعتشان در گردهم آمدن است، حتی اگر اختلافاتی هم داشته باشند زیرا بین فرانسه و انگلیس نیز اختلافاتی وجود دارد اما این دو کشور عضو اتحادیه اروپا و منطقه یورو هستند.

نشستن پشت میز مذاکره  برای حل اختلافات 

راه حل این اختلافات مانند همه کشورهای پیشرفته نشستن پشت میز مذاکره است زیرا گفت وگو بهترین راه برای حل مشکلات و ایجاد امنیت در منطقه خلیج فارس است نه ایجاد تنش در آن طبق خواست و تمایلات صهیونیستی وآمریکایی.

الهیل ادامه داد: سازمان های فشار صهیونیستی که بیشترین تاثیر را بر سیاست آمریکا دارند، عامل وابستگی آمریکا به صهیونیست ها هستند و در این میان از اهرم های فشار مانند محمد بن سلمان و محمد بن زاید و سفیر او در واشنگتن (یوسف العتیبه) و یا دشمنانی مانند پادشاه بحرین و وزیر خارجه او محمد الاحمد استفاده می شود.

چه کسانی تصویر مجسم خیانتکاران عرب هستند؟

این افراد ابزار بوده و مرا به یاد خیانتکارانی در طول تاریخ عربی و اسلامی مانند أبو رغال می اندازند و از همه خائن تر محمد بن زاید و محمد بن سلمان، وحمد بن عیسى و بسیاری دیگر هستند. خلیجی ها باید به درک عمیق برسند و بر اساس منافع مشترک، دست در دست یکدیگر و ایران دهند و ایران باید به دنبال منافع خودش باشد چرا رژیم صهیونیستی حق توسعه سلاح هسته ای و توسعه اقتصادی را دارد اما ایران نباید در تلاش برای پیشرفت اقتصادی باشد؟.

این برخورد گزینشی در سیاست بین المللی است که به طور کلی با آن مخالفیم و ان شاءالله روزی که کشوری قدرتمندی مانند ایران و یا کره شمالی و چین و حتی روسیه داشته باشیم می توانیم شورای امنیت و سازمان ملل و صندوق بین المللی پول را تغییر دهیم که هم اکنون چهار یا پنج خانواده یهودی اختیار آن را به دست گرفته اند.

امیدواریم دولت قطر جا پای ایران و کره شمالی گذاشته و بر تصمیم حاکمیتی و مستقل خود پاپرجا بماند و مانند عربستان، بحرین و مصر وابسته به رژیم صهیونیستی نباشد زیرا این رژیم است که اداره این کشورها را به دست گرفته است.

چرا آمریکا برای حل بحران خلیج فارس وارد عمل نمی‌شود

الهیل در مورد اینکه برخی معتقدند آمریکا برنده اصلی تحریم قطر است و توانست وارد بازی دو جانبه شود و از یک سو به عربستان سلاح فروخته و از سوی دیگر قطر را به دلیل متهم شدن به حمایت از تروریسم تحت فشار قرار دهد، تصریح کرد: آمریکا می تواند ظرف پنج دقیقه بحران خیلج فارس را با یک مکالمه تلفنی و یا یک اشاره انگشت دونالد ترامپ، وزیرخارجه و یا وزیر دفاع او حل کند، اما بحران خلیج فارس را به نفع خود می داند تا با استفاده از آن از همه کشورهای خلیج فارس به ویژه عربستان باج خواهی کند زیرا ترامپ به دنبال انتقام شخصی از عربستان است و اینکه نیمی از درآمد روزانه آن بالغ بر نیم میلیارد دلار را نصیب خود کند.

ترامپ آشکارا به این موضوع اشاره داشته و گفت: درآمد روزانه شما از فروش نفت یک میلیارد دلار است و ما نیمی از آن را خواهیم گرفت زیرا هفت تیلریون دلار برای حمایت از شما هزینه کردیم.

این استاد دانشگاه قطر تاکید کرد: هر کشوری که فاقد نظام دموکراتیک باشد که مردم از آن حمایت نکنند، طبیعی است که برای حفظ قدرت نیازمند آمریکا، رژیم صهیونیستی و اروپا و ابرقدرت ها است.

دلایل به نتیجه رسیدن میانجیگری کویت 

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به دلیل بی نتیجه ماندن میانجیگری کویت گفت: رژیم صهیونیستی، آمریکا و لابی صهیونیستی که یوسف العتیبه سفیر امارات در واشنگتن به آنان ملحق شده است، عربستان ، بحرین، امارات، مصر را در مسیر موفقیت میانجیگری کویت تحت فشار قرار دادند و اگر این وساطت موفق می شد، حتما شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر انسجام می یافت و روابط آن به روند طبیعی بازمی گشت. در این میان ایجاد بی ثباتی در منطقه خلیج فارس برای رژیم صهیونیستی مهم است تا بتواند به راحتی در آن رخنه کند. میانجیگری کویت تنها میانجیگری موجود است و هر چند مایلیم انجام شود اما چهار کشور تحریم کننده تحت فشار صهیونیستی – آمریکایی مانع موفقیت آن هستند و امروز روشن شده است که عربستان، بحرین، امارات و مصر کاملا همراه رژیم صهیونیستی هستند. /۸۴۷/ب۱۰۱/ف

سعید شاوردی، تسنیم