رونمایی کتاب «اربعین مرثیه»
محمدرضا سنگری، از پدیدآورندگان کتاب حاضر در این نشست، بیان کرد: این کتاب تکاپوی عالمانه بنیاد دعبل است. امیدوارم این اتفاق زمینه‌ای برای رویدادهای دیگر در زمینه شعر مذهبی و دینی باشد. اگر قرار باشد سازه هویت‌‌بخش شیعه را روشن کنیم، هیچ‌چیز روشن‌تر، فرازمندتر و ترازمندتر از عاشورا نمی‌یابیم. عاشورا همه هستی ماست. این موضوع را در تجربه زیستی معاصرمان بیشتر درک می‌کنیم.
وی افزود: عاشورا برای ما رواترین حادثه و یوم است؛ روا به این معنی که همه حق در آن تجلی پیدا کرده است. هیچ رخدادی در تاریخ اسلام به زلالی و شفافی تاریخ کربلا نمی‌یابیم. کربلا زیبا و زایا است. هیچ رویدادی به زایایی کربلا نمی‌شناسیم. همچنان می‌سازد و می‌آفریند. کربلا برای ما اسوه است. در بیان قرآن کریم، پیامبر (ص) و ابراهیم (ع) اسوه هستند، تنها کسی در تاریخ که گفته من اسوه هستم، حضرت اباعبدالله (ع) است. به سبب گره‌خوردگی و ریشه زدن وجود ما در خون زلال کربلا، باید همواره به بازشناسی و واکاوی این رخداد عظیم بپردازیم.
رئیس هیات علمی بنیاد دعبل خزاعی در ادامه گفت: هزار سال پیشینه شعر فارسی ما در قلمرو شخصیت‌های بزرگ دارای آثار بزرگی است، اما شاعران به هیچ رویدادی اندازه عاشورا نپرداخته‌اند. لازم بود این آثار شناسایی و جمع‌آوری و ویژگی‌های آن‌ها بررسی شود. اینکه از منظر پژوهشگران شعر امروز، از بین سروده‌های هزار سال گذشته ما، کدام‌ها ممتاز هستند. ابتدا فهرستی از شاعران گذشته تهیه شد که براساس آن نام بیش از 120 شاعر استخراج و در جلوی نام هریک یک یا چند شعر ممتاز آن‌ها قرار گرفت.
این نویسنده و استاد دانشگاه تهران، تصریح کرد: در ادامه کار میزان تولید اثر در این زمینه در عصر انقلاب بررسی شد. به لحاظ کمی در 40 سال گذشته، بیش از مجموع هزار سال گذشته‌مان، شعر عاشورایی داریم. ازنظر کیفی هم این دوره قابل تامل است.
سنگری ادامه داد: این کتاب می‌تواند زمینه خوبی برای انجام کار مطالعاتی باشد. می‌توان همین کار را در حوزه شعر علوی، فاطمی، رضوی و مهدوی نیز انجام داد. در هیچ روزگاری مثل دوران ما، شعر مهدوی اینطور شکوفا نبوده است. تاریخچه شعر رضوی حتی از شعر عاشورایی قدیمی‌تری است.
این کار صرفا جمع‌آوری و کتاب‌سازی نبود
رضا اسماعیلی، دبیر بخش داوران کتاب «اربعین مرثیه» نیز به‌عنوان دیگر سخنران این آئین، گفت: وجه تمایز و ویژگی شاخص کتاب این است که اثر حاضر یک کار گروهی و محصول خردجمعی است. 40 داور شاخص از طیف‌های ادبی مختلف دور هم جمع شده و با خلوص نیت تمام، اشعار شاعران را مورد بررسی، کارشناسی و داوری قرار دادند. در این داوری هم شاعران گذشته و هم شاعران 40 ساله پس از انقلاب در دو بخش مورد بررسی قرار گرفتند. 22 داور بخش هزار سال شعر فارسی و مقطع پیش از انقلاب را بررسی و 18 داور هم آثار مقطع پس از انقلاب را بررسی کردند. در نهایت 28 قطعه شعر از آثار پیش از انقلاب و 12 قطعه شعر از مقطع پس از انقلاب انتخاب و در این کتاب به چاپ رسید.
وی افزود: داوران اعم از حوزویان، پژوهشگران، دانشگاهیان، شاعران و منتقدان با دیدگاه‌های مختلف آثار را ارزیابی کردند. با جمیع جهات درنظر داشتیم که صرفا جمع‌آوری و کتاب‌سازی صورت نگیرد و بر این اساس یک کار آماری، پژوهشی و دانشگاهی انجام شد. داوران علاوه بر امتیازبندی، ملاک‌های امتیازدهی خود را نیز بیان کردند. دو عنصر قوت شعری و تاثیرگذاری در ارزیابی آثار بسیار مورد اهمیت بود و البته خود داوران درون‌مایه اثر را نیز مورد بررسی محتوایی قرار می‌دادند. با کمک داوران بسیاری از آثاری که تاکنون جایی دیده نشده بودند نیز جمع‌آوری و بررسی شدند.
اسماعیلی بیان کرد: طبیعتا چون گام نخست کار بود، نقص‌هایی چه از لحاظ فرم و ساختار و چه غلط‌های ویرایشی و املایی وجود داشت که در چاپ‌های بعدی اصلاح خواهند شد. در این کتاب حتی شاعرانی مانند منوچهر آتشی، یدالله رویایی و عمران صلاحی هم که گمان نمی‌کردیم شعر عاشورایی داشته باشند، معرفی و آثارشان بررسی شده است. شاعران زیادی هم وجود دارند که اشعار آن‌ها در مجموعه‌های پراکنده چاپ شده که این اشعار نیز باید جمع‌آوری شوند.
دبیر بخش داوران کتاب «اربعین مرثیه» در پایان گفت: امیدوارم این کار تداوم داشته باشد و بتوانیم هر دو سال یک‌بار اشعار عاشورایی را بررسی و ارزیابی کنیم.
شعرخوانی گرمارودی و سادات موسوی در رثای سالار شهیدان
سید علی موسوی گرمارودی، سید علی سادات رضوی، محمدرضا سنگری، علیرضا قزوه، محسن حسام مظاهری، اسماعیل امینی، مهدی امین‌فروغی، مرضیه محمدزاده و جواد محقق جمعی از حاضران در این آئین بودند.
در بخش‌هایی از این آئین، سید علی موسوی گرمارودی به خوانش شعر خود با عنوان «خط خون» و سید علی سادات رضوی نیز به محتشم‌خوانی و ذکر مصیبت حضرت اباعبدالله (ع) پرداختند./۹۲۵/د ۱۰۳/ش