روایت جذاب و روان با حفظ هویت نویسنده در مادرانه اربعین

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از به‌نشر، مراسم رونمایی از کتاب «به سفارش مادرم» که توسط انتشارات آستان قدس رضوی منتشر شده است، با حضور جمعی از نویسندگان، عکاسان و چهره‌های شاخص ادبی در محل شهر کتاب دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این مراسم محمدحسین رجبی دوانی،‌ مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام ضمن تقدیر از نویسنده کتاب «به سفارش مادرم» و گردآورندگان این اثر اظهار کرد: هرگونه خدمت و قدم برداشتن در راه معرفی فضائل و عظمت اهل‌بیت (ع) کاری بسیار بزرگ و ارزشمند است.

وی با بیان اینکه در دوره ای قرار گرفته ایم که ارزش‌های جامعه با هجمه‌های فرهنگی بیگانگان مورد تهاجم قرار گرفته‌است، افزود: تالیف چنین آثاری به دلیل کثرت مخاطبان تاثیرگذاری عمیقی در جامعه ایفا می کند.

رجبی دوانی ضمن تبریک به نویسنده این اثر برای قدم گذاشتن در مسیر پیاده روی اربعین حسینی و ثبت روایت ها به نیابت از مادر، ارزش معنوی این سفر را دوچندان دانست و یادآور شد: یکی از نکات مورد توجه در این کتاب این است که نویسنده در روایت‌های خود از پیاده روی اربعین، حساسیت قابل توجهی برای انتخاب سوژه ها دارد که در تورق اثر به چشم می خورد.

وی با ذکر مثال از داستان زائرانی که روایت آنان در کتاب نگارش شده است، تصریح کرد: یکی از روایت‌های جالب توجه در این کتاب درباره طلبه سیاه پوستی از آفریقاست که پیش از این مسیحی بوده و اکنون به مذهب شیعه روی آورده است و برای نخستین بار در مسیر پیاده روی اربعین به همراه خانواده خود قدم بر می دارد.

این پژوهشگر تاریخ اسلام در پایان با اشاره به نثر کتاب با بیان اینکه کتاب «به سفارش مادرم» در مجموع قلم روان و جالبی دارد، افزود: علاوه براین نوع روایت دقیق و جذاب، نویسنده می‌تواند برای کسانی که هنوز به این سفر مشرف نشده اند، انگیزه ایجاد کرده و این سفر را تبدیل به آرمان و هدف والایی برای تجربه پیاده روی اربعین نماید.

نویسنده خود را در چهارچوب ممیزی‌ها قرار نداده است

در ادامه این مراسم احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران ضمن قدردانی از نویسنده برای نگارش این کتاب،‌ به نقش مادران در حماسه کربلا اشاره کرد و گفت:‌ حضور مادران در روایت های این حماسه عظیم بسیار تامل برانگیز است و همواره نقش موثری در تاریخ ایفا کرده اند.

وی ام‌وهب را یکی از زنان و مادران تاثیرگذار در واقعه عاشورا یاد برد که در مدح وی روایت های بسیاری وجود دارد، به نقش موثر مادران در همراهی فرزندان خود با امام حسین(ع) اشاره کرد و افزود: ارتباط موثر میان نویسنده و مادر یکی از شباهت هایی است که مخاطب را بیشتر با حضور مادران در حماسه کربلا همراه می کند.

این عضو شورای شهر تهران نقش مادر در کتاب را بسیار تعیین کننده دانست و ادامه داد: حس مادرانه در این اثر به خوبی ملموس است لذا هر اتفاقی که نویسنده با آن مواجه می‌شود بلافاصله به یک رابطه شخصی پیوند خورده و از همان طریق این رابطه با مادر روایت گر خاطره ای می شودکه بیان واقعیات و پیوند آن با خاطرات نقطه قوت کتاب است.

وی با اشاره به اینکه تلاقی واقعیات و خاطرات شیرینی خاصی به اثر بخشیده که مخاطب آن را به وضوح حس خواهد کرد، تصریح کرد: شیرینی این روایت ها این است که هر سوژه با یک خاطره مشترک نویسنده و مادرش متصل می‌شود و این نکته هدف اصلی کتاب را حفظ می کند.

مسجد جامعی؛ رها بودن نویسنده را یکی دیگر از نقاط قوت کتاب دانست و توضیح داد: از دیگر نقاط قوت این کتاب این است که نویسنده خود را در چارچوب ممیزها قرار نداده است و در همین راستا باید از «به‌نشر» به عنوان ناشر اثر قدردانی کرد.

وی برقراری ارتباط با مخاطب را از دیگر ویژگی های موثر کتاب دانست و افزود: نویسنده اصراری ندارد باورهای شخصیت‌ها را مستقیم بیان کند و همین عاملی برای قابل باور و واقعی بودن آنها می شود.

این عضو شورای شهر تهران، تنوع زیاد در شخصیت‌های راویان این کتاب را از نکات مثبت اثر نامید و ادامه داد: این تنوع به مخاطب این پیغام را می‌دهد که ویژگی امام حسین (ع) ‌این است که انسان های مختلف با شخصیت ها و فرهنگ های متفاوت جذب ایشان می‌شوند.

وی با اشاره به یکی از روایت های این کتاب در ارتباط با رقابت برای پذیرایی از زائران پیاده امام حسین(ع) تاکید کرد: این حس بسیار تاثیرگذار است و باید مراقب بود این احساسات خالص که در این راهپیمایی وجود دارد تحت تاثیر تبلیغات و تشریفات به عنوان اشرافیت‌های پنهان قرار نگیرد.

‌حفظ هویت نویسنده اثر ویژگی مهم«به سفارش مادرم»

نفیسه مرشدزاده، از نویسندگان کشور نیز در این مراسم با اشاره به نقش نشانه‌های خانواده، گذشته و شخص در کتاب «به سفارش مادرم» این اثر را متمایز با سایر آثار در این زمینه معرفی کرد و گفت: یکی از مزایای بزرگ این کتاب نسبت به سایر سفرنامه‌هایی که درباره اربعین نوشته شده‌است،‌ یافتن نشانه‌های شخص، خانواده و گذشته در یک سفر جدید است.

وی با اشاره به اینکه این روزها سفرنامه‌هایی که چاپ یا حتی در شبکه‌های اجتماعی نگارش می‌شوند یک ویژگی مشترک دارند و آن هم اینکه سفرنویسان معاصر انگار چیزی از وطن همراه خود ندارند و از نو به جهان نگاه می‌کنند، بیان کرد: در واقع پیوند نویسندگان در این سفرنامه‌ها با گذشته قطع شده است.

مرشدزاده در این راستا افزود: سفرنامه‌های جدید گزارش لحظه به لحظه را روایت می کند و راوی همانند یک دوربین ساده عمل می‌کند و این ارزش سفرنامه‌ را به عنوان یک ژانر ادبی خارج می‌کند لذا سفرنامه به عنوان یک ژانر ادبی زمانی ارزشمند می‌شود که راوی بر آن اهمیت داشته‌باشد و گذشته و خاطرات راوی همراه او باشد نه اینکه صرفا به روایت بپردازد.

نویسنده کتاب «کاشوب» با بیان اینکه درباره اربعین نیز همین نگاه عینی دیده‌ می‌شود، اضافه کرد: مستندنگاری به همین دلیل مشکل است زیرا باید مدام سعی کند که متن باورپذیر باشد.

مرشد زاده با اشاره به روایت های کتاب «به سفارش مادرم» توضیح داد: نکته‌ای که به این کتاب کمک کرده و آن را متفاوت می‌کند حضور نویسنده در روایت به عنوان یک شخصیت مجزا و دارای گذشته است، درواقع نویسنده در جای‌جای روایت حضور دارد و آدم‌هایی که می بیند آدم‌هایی از گذشته و خاطراتش را به یادش می‌آورند و این ارتباط قطع نمی‌شود.

این نویسنده در ادامه افزود: لازم است این همانندسازی فرهنگ‌ها در سفر در ذهنمان شکل گیرد و همین نکته‌است که فرهنگ دو کشور را به یکدیگر نزدیک‌تر می‌کند، در واقع تاثیرگذاری فرهنگی تنها در صورتی رخ خواهد داد که هویتمان را همراه برده باشیم و به عبارتی خودمان را جای نگذاریم.

مرشدزاده با اشاره به تاثیر این نگاه در راهپیمایی اربعین اضافه کرد: حتی در پیاده‌روی اربعین هم مشاهده می‌کنیم که نوعی آشفتگی فرهنگی وجود دارد، در حالی که باید با تمام فرهنگ و اصالت خود در این مراسم ظاهر شویم تا تعامل بین ما و مردم دنیا شکل گیرد، این مراسم فرصت خوبی برای تعامل فرهنگی است که لازم است از آن استفاده شود، در کتاب به سفارش مادرم رگه‌هایی از این اتفاق و تعامل فرهنگی دیده می‌شود و اگر این کتاب دقیقا از چشم مادر دیده می‌شد قطعایک شاهکار خلق می‌شد.

«به سفارش مادرم» تاکیدی در راستای حسین شناسی است

در ادامه این مراسم امیرعلی جوادیان، استاد دانشگاه نیز کتاب «به سفارش مادرم» را اثری دانست که از دل نویسنده برآمده و اضافه کرد: این کتاب در راستای حسین شناسی بود، لازم است بدانیم که حسین‌شناسی و حسین‌دوستی دو منظر متفاوت است که متاسفانه در کشور ما به حسین‌دوستی تاکید می‌شود در صورتی که باید به حسین‌شناسی بیشتر تاکید شود.

این استاد دانشگاه همچنین با اشاره به نگاه نویسنده در این کتاب افزود: بین دو نگاه برای عاشورا که دوست‌داشتن و شناخت است، نویسنده راه شناخت را انتخاب کرده است و لازم است از این نگاه بیش از این توجه و حمایت شود، متاسفانه آنچه در

سیر ائمه اطهار(ع) وجود داشته، معیار و الگوی ما قرار نگرفته است اما کتاب «به سفارش مادرم» روایتی روان بود که در راستای شناخت امام حسین(ع) بود.

اربعین ظرفیت خلق آثار ادبی و هنری بسیاری دارد

احسان رضایی، منتقد ادبی و روزنامه‌نگار نیز در ادامه این مراسم با ابراز خرسندی از چاپ این اثر گفت: نفس اینکه درباره چنین سوژه‌ای اثر ادبی خلق شود از اینکه آن اثر ادبی را نقد کنیم مهم‌تر است و باید از خلق آثار ادبی در این زمینه استقبال کرد و بعد از آن به نقد و بررسی آن پرداخت، واقعیت این است که ظرفیت آفریدن آثار هنری بسیاری برای ما وجود دارد اما متاسفانه با غفلت سراغ آنها نمی رویم.

وی با بیان اینکه در کشور اسپانیا نیز مراسمی شبیه به راهپیمایی اربعین برای مسیحیان وجود دارد که در این مراسم افراد پیاده به زیارت یکی از حواریون مسیح می‌روند، گفت: در منابع اینترنتی عنوان شده حداکثر جمعیتی که در این مراسم شرکت کرده‌اند ۲۶۰هزار نفر بوده که در مقایسه با جمعیتی که در راهپیمایی اربعین حاضر می شوند، بسیار اندک است.

وی با بیان اینکه مراسم باشکوه و راهپیمایی اربعین ظرفیت خلق آثار ادبی و هنری بسیاری را دارد که لازم است با حمایت ازآنها این آثار را بیش از گذشته خلق کنیم، گفت: به نظر می‌رسد اصل اینکه یک روایت خواندنی درباره این سفر اربعین داریم خود یک اتفاق مهم است و بعدا می‌توانیم درباره ویژگی‌های آن صحبت کنیم و بگوییم کارهای بعدی چه ویژگی‌هایی باید داشته‌باشد.

نقش مادر روایت کتاب را درخشان کرده‌است

در ادامه مهدی قزلی از نویسندگان نیز در رابطه با کتاب «به سفارش مادرم» گفت: اصولا نوشتن از اتفاقی که تعداد زیادی انسان ها می‌بینند و تعداد زیادی دوربین آن را ثبت می‌کنند کار بسیار سختی است. زیرا تخیل نویسنده از او جدا نیست و باید داستان را در ذهن خود بسازد اما وقتی چندین میلیون شاهد برای روایتی که می‌نویسد وجود دارد کار سخت می‌شود و باید مدام سعی کند متن باورپذیر باشد و مستند نگاری به همین علت بسیار مشکل است.

وی در همین مورد با اشاره به روایت کتاب گفت: اتفاقی که در این کتاب افتاده این است که پیش کشیدن پای مادر به این روایت آن را درخشان می‌کند هرچند شاید پیش از آن تصور می‌شد نویسنده نمی‌تواند این واقعه را به خوبی روایت کند، وقتی کسی کتاب را بخواند با تمام مشکلات آن از حلاوتی که از رابطه مادر و امام حسین (ع)‌ در روایت ساخته می‌شود بسیار تاثیر می‌پذیرد. ارزش مادر در این کتاب تا حدی است که می‌توان به جای اربعینی آن را مادرانه خواند.

تجربه تالیف«به سفارش مادرم» تجربه عینی از رویداد‌های پیاده روی اربعین است

در ادامه این مراسم احسان حسینی‌نسب؛ نویسنده کتاب«به سفارش مادرم» با بیان اینکه سال گذشته به سفارش مادر خود راهی سفر کربلا شده است، اظهار کرد: در آن اجتماع پرشور حسینی، لحظات شورانگیزی را از عشق و ارادت به ساحت سیدالشهدا (ع) مشاهده کردم.

وی با بیان اینکه همسفر شدن با افرادی که در یک مسیر و با یک هدف مشترک حرکت می‌کردند، نکته مهمی برای من محسوب می شد، افزود: در نگارش این اثر سعی کردم روایت‌گر زندگی افرادی باشم که شعور حسینی را با شعار حسینی همراه می کنند.

نویسنده کتاب «به سفارش مادرم» با بیان اینکه مردم کشور عراق در پذیرایی از زائران اباعبدالله(ع) بی دریغ هر آنچه که درتوان دارند را نثار می کنند، گفت: تجربه تالیف این اثر، تجربه عینی از رویداد‌هایی است که در این سفر به واسطه حضور ملیت های مختلف مشاهده کردم.

در این مراسم که با مشارکت «به‌نشر» و «مجموعه هنری خیمه» برگزار شد، جمع کثیری از نویسندگان، منتقدان و عکاسان حضور داشتند.

«به سفارش مادرم»؛ بیست و چند روایت از مأموریتی خانوادگی در عراق را روایت می کند که در ۳۲۸ صفحه با شمارگان ۲۰۰۰ نسخه و قیمت ۳۶ هزار تومان توسط انتشارات «به‌نشر» عرضه شده است./۹۹۸/د ۱۰۳/ش