مساجد تاریخی اروپا؛ شاهکارهای معماری ماندگار

به گزارش خبرگزاری رسا، از زمان فتوحات اسلامی و در طول تاریخ اسلام، مساجد پیوسته جایگاه با اهميتی برای مسلمانان داشته است که آنان ضمن ادای نماز و شعایر دینی و عبادی در این اماکن، سایر امور سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خود را نیز در این اماکن انجام می‌داده‌اند.

با مهاجرت مسلمانان به جوامع اروپایی، مساجد بسیاری در این کشورها ساخته شده، به‌ طوری که این اماکن به جایی برای گرد هم آمدن اقلیت‌های مسلمان در اروپا برای انجام شعایر دینی و عبادی و پرداختن به امور مهم خود تبدیل شده است.

اما در این میان مساجدی در کشورهای اروپایی هستند که جلوه‌های بسیار چشم‌انداز و سبک معماری ارزشمندی دارند که در همین راستا، نشریه الکترونیکی «میم» (meemmagazine.net) تونس در گزارشی با عنوان «أقدم المساجد في أوروبا.. تحف معمارية تأبي الزوال: قدیمی‌ترین مساجد در اروپا...شاهکارهای معماری زوال‌ناپذیر» به بررسی تاریخ تأسیس و بنای این مساجد پرداخته است که در ادامه به بخش هایی از این گزارش تقدیم می شود.

مسجد بزرگ پاریس

این مسجد نخستین و مهم‌ترین مسجد فرانسه و از مراکز مهم فعالیت جامعه مسلمانان پاریس است که پس از جنگ جهانی اول در در ۱۵ جولای سال ۱۹۲۶ میلادی (۲۳ تیر ۱۳۰۵) با حضور گاستون دومرگ، رییس‌جمهور وقت فرانسه، افتتاح شد.

نمایی از مسجد بزرگ پاریس

نخستین مهاجران شمال آفریقا به فرانسه، که بیشتر آن‌ها الجزایری یا مراکشی بودند، مسجد پاریس را با کمک سلطان یوسف‌بن‌الحسن، پادشاه مراکش و والی تونس و مقامات الجزائری ساختند. همچنین گفته‌شده که این مسجد به پاس فداکاری‌های مسلمانانی که پا به پای سربازان فرانسوی علیه آلمان جنگیدند و نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر آن‌ها در این جنگ‌ها کشته شدند ساخته شد.

سبک معماری این مسجد به شیوه مراکشی است و یک صحن دارد که در وسط آن فواره‌های آب قرار گرفته و رنگ دیوارها و کاشی‌های مسجد آبی فیروزه‌ای است. مسجد پاریس گلدسته‌ای به ارتفاع ۳۳ متر دارد.

مسجد بزرگ رم

این مسجد با مساحت ۳۰ هزار مترمربع از بزرگترین مساجد اروپاست و در منطقه شمالی شهر رم، پایتخت ایتالیا، موسوم به «پاریولی» قرار گرفته و گنجایش ۱۲ هزار نمازگزار را دارد. همچنین، مرکز فرهنگی ـ اسلامی ایتالیا نیز در این مسجد قرار دارد.

مسجد بزرگ رم افزون بر خدماتی که به‌ مثابه مرکز تجمع و مرجعیت دینی به اقلیت مسلمان ایتالیا ارائه می‌کند، خدماتی نیز در زمینه‌های مختلف همچون ملاقات برای فعالیت‌های مذهبی و خدمات فرهنگی و اجتماعی به مسلمانان ارائه می‌دهد. همچنین، این مسجد برگزارکننده کلاس‌های درس دینی، جشن ازدواج، مراسم تشییع جنازه، ترحیم و تجلیل، نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و سایر رویدادهای ضروری است.

مسجد رم را «محمد حسن»، امیر افغانی تبعیدشده و همسرش راضیه ساختند. طراحی این مسجد بیش از ۱۰ سال طول کشید و سنگ بنای آن در سال ۱۹۸۴ میلادی با حضور ساندرو پرتینی، رییس‌جمهور وقت ایتالیا، گذاشته شد و در ۲۱ ژوئن سال ۱۹۹۵ (۳۱ خرداد ۱۳۷۴) افتتاح شد. این مسجد به سبک معماری قدیم رم و دیوارهای داخلی آن مزین به آیات قرآن است.

مسجد بزرگ رم

مسجد ادهم بيگ آلبانی

ساخت این مسجد در سال ۱۷۸۹ میلادی به دستور ملابک، والی شهر تیرانا، در پایتخت کشور آلبانی آغاز شد و در سال ۱۸۲۳ پسرش «حقی»، نوه سلیمان پاشا، آن را به پایان رساند. این مسجد در میدان «اسکندر بیگ» در مرکز شهر تیرانا قرار دارد که پس از مدتی در دوره حکومت کمونیستی درهای آن به روی نمازگزاران بسته شد. اما در سال ۱۹۹۱ میلادی بدون کسب مجوز از مقامات مسئول و با رفتن هزار مسلمان برای ادای نماز در آنجا بازگشایی شد. این مسئله آغاز آزادی دینی جدید در آلبانی به شمار می‌رود.

این مسجد را تابلوهایی از تصاویر آبشارها، پل‌ها و درختان زینت داده و محراب آن نیز از سرامیک و سفال است که تجلی‌ هنر اسلامی به شمار می‌آید.

مسلمانان تیرانا بیشتر برای ادای نماز تراویح (نمازهای ویژه مسلمانان اهل‌سنت در ماه رمضان) و عشا به این مسجد می‌آیند و در ماه‌ رمضان نیز سفره‌های افطار و سحری در این مسجد برای روزه‌داران گشوده است.

مسجد ادهم بیگ

مسجد جامع بروکسل

مسجد جامع بروکسل قدیمی‌ترین مسجد این شهر است که در پارک Cinquantenaire Park قرار دارد. ساختمان اصلی این مسجد را مهندس معماری به نام «ارنست فان هن بیک» در سال ۱۸۸۰ میلادی به سبک عربی در بخش شرقی نمایشگاه ملی بروکسل ساخت.

هزینه بازسازی و تعمیر این مسجد را، که مدتی طول کشید، دولت وقت عربستان برعهده گرفت. این مسجد یک مدرسه و مرکز تحقیقات اسلامی دارد که هدفش ترویج دین اسلام است. در این مرکز دوره‌های آموزش زبان عربی و دوره‌های مقدماتی آموزش‌های اسلامی برای بزرگسالان و کودکان ارائه می‌شود.

وزیر دادگستری بلژیک اسفندماه ۹۶ اعلام کرد که دولت این کشور توافقی مربوط به نیم قرن پیش را، که براساس آن مدیریت مسجد جامع بروکسل به عربستان سعودی واگذار شده بود، لغو کرد.

مسجد جامع بروکسل

مسجد برلین

مسجد تاریخی برلین را مهندس معماری به نام «کارل آلفرد هرمان» و براساس معماری مسجد مشهور و تاریخی «تاج محل» هند ساخته و در سال‌ ۱۹۲۸ میلادی افتتاح شده است. گنبد این مسجد ۲۶ متر و ارتفاع گلدسته‌‌های آن ۳۷ متر است. مسجد برلین در جنگ جهانی دوم خسارت‌هایی به آن وارد شد و در بین سال‌های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۱ میلادی دو مناره‌اش بازسازی شدند. همچنین این مسجد، در سال ۲۰۱۶ میلادی نیز با هزینه‌ای بالغ بر یک میلیون یورو مرمت شد.

مسجد تاریخی برلین

مسجد و مرکز اسلامی وین

مسجد وین بزرگترین مسجد اتریش است که در سال ۱۹۷۷ میلادی افتتاح شد. جامعه اسلامی وین زمینی به مساحت ۸۹ هزار فوت مربع از شهر را برای ساختن مسجد خریداری کرد، اما ساخت این بنا به دلیل مشکلات مالی برای چندین سال به تعویق افتاد.

ساخت این بنا در ۱ جولای ۱۹۷۷ (۱۰ تیرماه ۱۳۵۶) آغاز شد. این مسجد مناره‌ای به ارتفاع ۳۲ متر دارد و ارتفاع گنبد آن نیز ۱۶ متر است و در نوامبر همان سال(۱۹۷۷) رییس‌جمهور وقت اتریش این مسجد و مرکز اسلامی کنار آن را افتتاح کرد و خبر افتتاح آن را رسانه‌ها پوشش دادند.

مرکز اسلامی وین

مسجد ـ کلیسای جامع قرطبه

مسجد ـ کلیسای جامع قرطبه از قدیمی‌ترین مساجد اسپانیاست. تاریخ نخستین مساجد اسپانیا به تمدن اندلس برمی‌گردد که سهم بسزایی در ترویج اسلام و مساجد داشت. بعضی از مساجد اولیه در این کشور همچنان موجودند و بعضی دیگر ویران شده یا تبدیل به کلیسا شده‌اند.

مسجد- کلیسای قرطبه بنایی است شامل یک مسجد و یک کلیسا که ساخت این بنا یک قرن و نیم طول کشید و تأسیس آن به سال ۹۲ هجری برمی‌گردد، وقتی که بنی‌امیه، قرطبه را برای پایتخت خلافت اموی در اندلس انتخاب کردند.

مسجد جامع قرطبه

این مسجد در اصل یک معبد برای بت‌پرستی بود که تبدیل به کلیسا شد و سپس در زمان خلافت امویان در اندلس تبدیل به مسجد شد، اما سرانجام با سیطره مسیحیان بر اندلس مجدداً تبدیل به کلیسا شد. این بنا یکی از آثار تاریخی معماری اسلامی در اسپانیا به شمار می‌رود که در فهرست میراث آثار جهانی ثبت شده و در سال ۲۰۱۷ میلادی در فهرست  ۱۲ گنجینه اسپانیا قرار گرفت./847/ب904/ف