مروری بر مهم‌ترین رویداد‌های کتاب حوزه دین در سال ۹۷
در این سال در کنار رویداد‌هایی همچون برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها و تجلیل از اهالی نشر و قلم در حوزه دین، کتاب‌های ارزشمندی نیز رونمایی و منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرگزاری کتاب ایران، سال ۱۳۹۷ نیز با همه فراز و نشیب‌ها، واپسین روز‌های خود را سپری می‌کند. در سالی که گذشت، در عرصه کتاب به‌ویژه کتاب حوزه دین شاهد رخداد‌های مهمی به گستره ایران بودیم.
در این سال در کنار رویداد‌هایی همچون برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها و تجلیل از اهالی نشر و قلم در حوزه دین، کتاب‌های ارزشمندی نیز رونمایی و منتشر شد که چاپ کتاب «خون دلی که لعل شد» شامل خاطرات مقام معظم انقلاب از زندان‌ها و دوران تبعید مبارزان انقلاب اسلامی، از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود.
در گزارش پیش‌رو، نگاهی گذرا به مهم‌ترین رویداد‌های حوزه دین از بهار تا زمستان ۹۷ خواهیم داشت.
رشد کمی و کیفی در سومین جشنواره خاتم
سومین جشنواره ادبی خاتم در حالی ۲۷ فروردین امسال به ایستگاه پایانی خود رسید که در این دوره، رشد کمی و کیفی آثار را نسبت به دو دوره گذشته شاهد بودیم.
در دوره سوم، بیش از ۵۷۲ اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که از این میان ۲۱۰ اثر در حوزه کودک و نوجوان و تعداد ۳۶۲ اثر در حوزه بزرگسال بود. در پایان مرحله اول داوری در بخش کودک و نوجوان ۳۶ اثر و در بخش بزرگسال ۳۲ اثر به مرحله دوم راه یافتند. در روز اختتامیه جشنواره، در بخش کودک و نوجوان ۸ داستان کوتاه و در بخش بزرگسال نیز ۱۰ داستان کوتاه به‌عنوان آثار برتر معرفی و تجلیل شدند.
در این دوره همچنین شاهد حضور تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان از کشور‌های آسیایی و حتی اروپایی بودیم که جشنواره را به وجهه بین‌المللی آن نزدیک‌تر می‌کند.
این جشنواره در سه دوره نخست خود و احتمالا چند دوره پیش‌رو در قالب داستان کوتاه برگزار شده و می‌شود، اما به گفته مسئولان و متولیان برگزاری جشنواره خاتم، پرداختن به شخصیت پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد (ص)، در دیگر قالب‌های ادبی و هنری نیز در افق چشم‌انداز این جشنواره دیده شده است.
حفظ وجهه بین‌المللی مسابقات قرآن کریم
سی و پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم، همچون روال بیش از سه دهه گذشته، فروردین و اردیبهشت سال جاری با شعار «یک کتاب یک امت»، با حضور ۲۵۸ شرکت‌کننده از ۸۴ کشور برگزار شد.
به گفته غلامرضا شاه‌میوه، یکی از داوران این دوره، کیفیت داوری مسابقات در دوره سی‌وپنجم با رشد کیفی خوبی همراه بوده است.
در کنار نقاط ضعف احتمالی، یک نقطه قوت بزرگ این مسابقات در مقایسه با بسیاری از جشنواره‌ها و برنامه‌هایی که تنها عنوان بین‌المللی را یدک می‌کشند، این است که واقعا بین‌المللی است و در هر دوره شرکت‌کنندگانی از پنج قاره جهان، مهمان ایران هستند.
خاطرات آیت‌الله خامنه‌ای از زندان و تبعید در دوران مبارزات انقلابی
در سالی که گذشت، چندین عنوان کتاب شامل بیانات و سخنرانی‌های رهبری در موضوعات و مناسبت‌های مختلف از سوی انتشارات انقلاب اسلامی به چاپ رسید که کتاب‌های «دو امام مجاهد» و «مرگ تاجرانه» از آن‌جمله‌اند.
همچنین اردیبهشت‌ماه امسال، همزمان با برگزاری سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، کتاب «بیان قرآن» شامل تفسیر ۱۲۳ آیه از سوره برائت، رونمایی و عرضه شد. حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد؛ درباره این کتاب گفت: آیت‌الله خامنه‌ای در متن این تفسیر، مکرر از انقلاب و نتیجه انقلاب سخن گفته و به نوعی آینده‌نگری کرده است. از این‌جهت این تفسیر بسیار به‌روز، همسو با واقعیت‌های اجتماع و در مسیر هدایت‌گری است.
اما شاید مهم‌ترین کتابی که درباره آیت‌الله خامنه‌ای در این سال منتشر شد، «خون دلی که لعل شد»، ترجمه فارسی کتاب «إنّ مع الصّبر نصراً» است که پیش از این به زبان عربی در بیروت توسط سید حسن نصرالله؛ دبیرکل حزب‌الله لبنان رونمایی و منتشر شد.
در این کتاب، تـصاویر مـنـتشر نشده از رهـبر انقـلاب، مرحـوم پدر بزرگوارشان، فـرزندانشان و ...، همچنین عکس - نقاشی‌هایی مرتبط با موضوع روایت‌های کتاب، آمده است. آنچه کتاب حاضر را از کتاب‌های مشابه متمایز می‌کند، بیان حکمت‌ها، درس‌ها و عبرت‌هایی است که به فراخور بحث‌ها بیان شده که هرکدام از آن‌ها می‌تواند چراغ راهی برای مخاطب کتاب به‌ویژه جوانان باشد.
مخاطب در قالب خاطرات، با فجایع رژیم منحوس پهلوی آشنا و همچنین از سختی‌ها، مرارت‌ها و رنج‌های مبارزان و در مقابل از پایمردی‌ها، مقاومت‌ها، خلوص و ایمان انقلابیون مطلع می‌شود. شاید بتوان گفت شاه‌بیت این کتاب و ترجیع‌بند آن، همان است که در نام کتاب تبلور یافته و آن، طعم شیرین پیروزی است که پس از مقاومت و صبر، چشیده می‌شود و همین می‌تواند یکی از دلایل انتشار این خاطرات در این زمان باشد.
نگاهی گذرا به قوت و ضعف‌های نمایشگاه قرآن کریم
در واپسین روز‌های اردیبهشت ۹۷، بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با شعار «قرآن؛ چلچراغ هدایت»، در فضایی بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع در مصلای بزرگ امام خمینی (ره)، افتتاح شد.
در این دوره از نمایشگاه قرآن کریم، ۲۹ کمیته تخصصی در زمینه‌های مختلف علمی، محتوایی، هنری، کودکان، زنان و بخش بین‌الملل فعالیت داشتند. همکاری نهاد‌ها و سازمان‌های مختلف دولتی و مردمی از جمله ۱۵ وزارتخانه، ۳۲ موسسه مردمی، ۱۶ مرکز دانشگاهی و ۱۵ حوزه علمی و همچنین حضور ۲۰ موسسه بین‌المللی قرآنی از هفت کشور از وجود یک هم‌افزایی ملی و بین‌المللی در برپایی این رویداد بزرگ قرآنی حکایت داشت.
بهره‌گیری از ایده‌های نو و خلاقانه در طراحی بخش‌های مختلف و برگزاری نشست‌های تخصصی با محوریت کتاب‌های شاخص و با حضور کارشناسان خبره، از نقاط قوت این دوره از نمایشگاه قرآن بود. اما در کنار قوت‌ها، ضعف‌هایی نیز وجود داشت که رفع آن‌ها برای دوره‌های بعدی، ضروری به‌نظر می‌رسد. از مشهودترین نقاط ضعف، بی‌نظمی در اجرای برخی برنامه‌های از پیش اعلام شده و ناهماهنگی در اطلاع‌رسانی برخی اخبار مهم و حضور مقامات در نمایشگاه، به رسانه‌ها بود.
حضور ۹۶ ناشر در ششمین نمایشگاه قرآن و عترت قم
ششمین نمایشگاه قرآن و عترت قم، ششم خردادماه ۱۳۹۷ همزمان با یازدهمین روز ماه مبارک رمضان، با حضور ۹۶ ناشر قرآنی در مجتمع ناشران قم افتتاح شد. در این دوره، ۱۲ موسسه قرآن و عترت شامل هفت غرفه نرم‌افزار قرآنی، پنج غرفه محصولات فرهنگی و قرآنی، ۱۵ غرفه صنایع‌دستی و هنری، چهار غرفه عفاف و حجاب و پنج غرفه بازی‌های فکری در این نمایشگاه حضور داشتند.
ترجمه منظوم قرآن کریم؛ یادگاری ماندگار از مرحوم دوزدوزانی
عباس دوزدوزانی؛ مردادماه امسال پس از تحمل مدت‌ها رنج بیماری، در سن ۷۶ سالگی، به دیدار حق شتافت. اما چه نیکوست که وقتی از این دنیا رخت برمی‌بندی، نامت برای همیشه در حافظه تاریخ ماندگار شود.
خرداد ۱۳۹۷، آئین رونمایی از ترجمه منظوم قرآن کریم اثر مرحوم عباس دوزدوزانی، همزمان با نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد.
دوزدوزانی با وجود ناخوشی حاصل از سال‌ها رنج بیماری، در این آئین حاضر شد و در سخنانی کوتاه، گفت: چهار سال پیش که این کار را انجام دادم، شنیده بودم چاپ ترجمه منظوم قرآن کریم، ممنوع است. در همان اوان، یکی از دوستان جوان در تماسی از من یک نسخه از کار را درخواست کرد. چند ماه بعد از حوزه علمیه و معاونت قرآن و عترت با من تماس گرفتند که در حال بررسی اثر هستند. من هرگز شاعر حرفه‌ای نبودم، ولی سخن منظوم به‌گونه‌ای در درون انسان شکل می‌گیرد و خداوند این توفیق را نصیب من کرد تا بتوانم این ترجمه منظوم از قرآن کریم را تدوین کنم.
رونمایی از «تفسیر حکیم» اثر استاد انصاریان
۲۰ خرداد ۱۳۹۷، همزمان با بیست و پنجمین روز ماه مبارک رمضان، آئین رونمایی از پایگاه جامع قرآنی ایران‌صدا و تفسیر و ترجمه ۳۰ جلدی قرآن کریم «تفسیر حکیم»، اثر استاد حسین انصاریان برگزار شد.
این تفسیر عقلی - نقلی، شیوه‌ای نوین و فراتر از سبک‌های متداول تفسیری دارد و همراه با ترجمه‌ای دقیق، علمی و در عین‌حال روان و ساده از آیات قرآن کریم ارائه شده است.
صاحب اثر در این تفسیر به کهن‌ترین و معتبرترین کتاب‌های لغت و سایر منابع اصیل مراجعه کرده و پژوهش‌های دقیق، علمی و مستند درباره موضوعات گوناگون قرآنی انجام داده است. همچنین به نظر‌ها و آرای مفسران شیعه و اهل تسنن اشاره و تصویری روشن و قابل‌فهم از آیات کتاب الهی برای تمام سطوح مخاطبان ارائه کرده و نگرشی اخلاقی و تربیتی به آیات قرآن داشته است.
یازدهمین جشنواره کتاب سال رضوی
اختتامیه یازدهمین جشنواره بین‌المللی کتاب سال رضوی، ۳۱ تیرماه ۹۷ در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.
در این دوره از جشنواره، ۳۱۸ اثر رسیده به دبیرخانه در ۶ گروه تخصصیِ داوری ارزیابی شد و در نهایت در بخش کتاب چاپی، ۲۱ اثر در شاخه‌های تاریخ و سیره، علوم و معارف رضوی، زیارت، حرم و اماکن متبرکه، شعر، داستان، نمایش‌نامه، نثر ادبی، کودک و نوجوان، ترجمه و زبان‌های خارجی، در بخش پایان‌نامه دو اثر، در بخش حمایت از آثار رضوی سه اثر به‌عنوان آثار برتر معرفی و صاحبان آثار تجلیل شدند. در این جشنواره، از یک ناشر رضوی نیز تجلیل به‌عمل آمد. تنها بخش جشنواره که هیچ اثری در آن شایسته دریافت جایزه معرفی نشده، کتاب دیجیتال است.
تجلیل از هفتاد سال مجاهدت فرهنگی مدیر دارالکتب الاسلامیة
آئین «هفتاد سال مجاهدت فرهنگی»، ویژه بزرگداشت مرتضی آخوندی؛ مدیر انتشارات دارالکتب الاسلامیة، ۷ مردادماه، به همت موسسه خانه کتاب و با حضور اهالی فرهنگ و نشر از طیف‌های مختلف فکری، در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار شد.
مرتضی آخوندی، فرزند شیخ محمد آخوندی، سیزدهم دی سال ۱۳۲۱ در تهران متولد شد و از سال ۱۳۳۹ پس از اخذ دیپلم در رشته ریاضی، بنا به درخواست پدر از رفتن به دانشگاه صرف‌نظر و در کنار پدر به کار نشر مشغول شد و تا امروز ۵۸ سال است که کار نشر را آغاز کرده و همچنان اداره دارالکتب‌الاسلامیه را به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین ناشران و کتابفروشی‌های مذهبی تهران، در هیاهوی بازار تهران برعهده دارد.
کتاب‌های «اصول کافی»، «تفسیر المیزان» و «بحارالانوار» از آثار منتشر شده در انتشارات دارالکتب الاسلامیه است.
هشتمین جشنواره کتابخوانی رضوی در ایستگاه پایانی
برگزیدگان هشتمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی، ۱۷ شهریورماه ۱۳۹۷ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر تهران، معرفی و تجلیل شدند.
در این دوره ۳۱ برگزیده در بخش کودک، ۱۴ برگزیده در بخش نوجوان، ۲۱ برگزیده در بخش بزرگسال، ۱۴ برگزیده در بخش پویش مجازی و ۸ برگزیده در بخش خانوادگی معرفی شد.
ازجمله نکات قابل‌توجه در این دوره، حضور پرتعداد شهرستانی‌ها در بین برگزیدگان بخش‌های مختلف بود.
هزار سال شعر عاشورایی در «اربعین مرثیه»
آئین رونمایی از کتاب «اربعین مرثیه»، شامل برترین سروده‌های هزار سال شعر عاشورایی فارسی که در ۴۴۸ صفحه از سوی انتشارات سپیده‌باوران به چاپ رسیده، ۲۱ مهرماه ۱۳۹۷ در بنیاد دعبل خزاعی برگزار شد.
در این طرح، با رأی و نظر ۴۰ نفر از کارشناسان و صاحبنظران شعر مذهبی، سروده‌های شاخص هزار سال شعر عاشورایی فارسی در دو مقطع (یکی از قرن چهارم هجری تا انقلاب اسلامی و دوم دوره پس از انقلاب اسلامی) بررسی شده و برترین آن‌ها براساس معدل امتیازات داوران انتخاب شده‌اند.
«باز این چه شورش است که در خلق عالم است» اثر جاودانه محتشم کاشانی، «گنجینة‌الاسرار» از عمّان سامانی، «کجایید‌ای شهیدان خدایی» اثر جلال‌الدین محمد مولوی و «ای قوم! در این عزا بگریید» اثر سیف فرغانی ازجمله اشعار عاشورایی برگزیده مربوط به دوره پیش از انقلاب و «خط خون» از سید علی موسوی گرمارودی و «نی‌نامه» اثر قیصر امین‌پور از اشعار برگزیده پس از انقلاب اسلامی در این کتاب است.
نیم قرن تلاش در عرصه نشر معارف اسلامی
دفتر نشر فرهنگ اسلامی، نزدیک به پنج دهه در عرصه نشر معارف اسلامی فعالیت کرده و در این مدت، صد‌ها عنوان کتاب در موضوعات مختلف دینی و معارفی، راهی بازار نشر کرده است.
هسته اولیه دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۵۳ به همت بزرگانی همچون شهید بهشتی، شهید باهنر، علی گلزاده غفوری و سیدرضا برقعی شکل گرفت و در مدت ۴۴ سال فعالیت خود علاوه بر چاپ و انتشار هزاران عنوان کتاب در موضوعات مختلف فرهنگ دینی و اسلامی، پژوهش‌ها و برنامه‌های اساسی دیگری را نیز پایه‌گذاری و اجرا کرده که راه‌اندازی جشنواره ادبی «خاتم» از آن‌جمله است.
به پاس قدردانی از این تلاش مستمر در عرصه فرهنگ و معارف دینی، آئین بزرگداشت دفتر نشر فرهنگ اسلامی و تجلیل از مدیران گذشته و امروز این مرکز، ۲۸ آبان‌ماه به همت موسسه خانه کتاب و با حضور جمعی از پیشکسوتان و اهالی فرهنگ و ادب در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و معماری برگزار شد.
تجلیل از واقفان رضوی در موقوفه حاج حسین ملک
به گواه تاریخ، حاج حسین آقا ملک؛ بازرگان خوشنام و سرشناس پیش از انقلاب، یکی از بزرگترین واقف تاریخ ایران‌زمین است که تمامی ثروت و گنجینه‌های ارزشمند کتاب‌ها و آثار نفیس تاریخی و حتی خانه خود در بازار بین‌الحرمین تهران را وقف آستان مقدس علی‌بن موسی‌الرضا (ع) کرد تا نام و یادش، همواره به نیکی یاد شود و باقی بماند.
موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، در راستای اجرای نیات خیرخواهانه و براساس وصیت‌نامه مرحوم ملک، این راه را ادامه داده و امروز هم سنت حسنه وقف همچنان در بزرگترین موزه وقفی ایران، ساری و جاری است.
در این راستا، همایش وقف و آئین تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران، ۲۰ آبان‌ماه ۱۳۹۷ با حضور مسدولان فرهنگی آستان، در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد. در این آئین در بخش آثار تاریخی، نسخه‌های خطی و کتاب از ۱۵ واقف و در بخش املاک و اراضی از ۱۴ واقف تجلیل شدند.
سه کتاب دین در بین ۶ برگزیده کتاب سال خراسان رضوی
آئین افتتاحیه بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشهد، جمعه دوم آذرماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان خراسان رضوی، در نمایشگاه بین‌المللی مشهد برگزار شد. در حاشیه این آئین از صاحبان ۶ اثر برتر کتاب سال خراسان رضوی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تجلیل شد که از این تعداد سه کتاب متعلق به حوزه دین بودند.
در این دوره از جایزه کتاب سال خراسان رضوی، دو هزار و ۸۳۱ اثر مورد داوری و ارزیابی قرار گرفتند که در نهایت کتاب‌های «سخن عشق» اثر راشد محصل، «اساتید ایران در شعر نوی فارسی» اثر حمیدرضا نویدی مهر و «عیار نقدها» اثر حجت‌الاسلام شفیعیان به‌عنوان آثار برگزیده و کتاب‌های «اسناد زیارت اربعین» اثر حجت‌الاسلام محمدرضا جواهری، «استعمار، امپریالیسم و عقب‌ماندگی» اثر مرتضی منشادی و «فقه امر به معروف و نهی از منکر» حجت‌الاسلام الهی خراسانی و همکاران به‌عنوان آثار شایسته تقدیر، معرفی و تجلیل شدند.
بیستمین دوره کتاب سال حوزه با حضور آیت‌الله مکارم شیرازی
بیستمین دوره کتاب سال حوزه و دومین جشنواره مقالات علمی، پنجشنبه ۴ بهمن ۱۳۹۷، با حضور آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی و اساتید سطح عالی حوزه در تالار همایش‌های مدرسه عالی دارالشفا قم به کار خود پایان داد و از برترین‌های این عرصه تجلیل به‌عمل آمد.
در این آئین از ۱۰ اثر برتر، سه اثر علمی - ترویجی در بخش‌های ویژه انقلاب اسلامی، فلسفه و اقتصاد، ۵ پایان‌نامه برتر تجلیل شد. در بخش معرفی ناشران و مراکز پژوهشی برتر، از موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مجمع عالی حکمت اسلامی و همچنین انتشارات آیین فطرت تجلیل به‌عمل آمد.
نکته مهم در اهدای جوایز این دوره، نسبت به دوره گذشته جشنواره، اضافه شدن بخش ویژه انقلاب اسلامی، به مناسبت چهل سالگی انقلاب اسلامی ایران بود.
پاسداشت مقام علمی آیت‌الله جوادی آملی
عبدالله جوادی آملی؛ فقیه، فیلسوف، عارف، مفسر قرآن، مدرس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از مراجع عظام تقلید است. وی سابقه عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، مجلس خبرگان رهبری، شورای عالی قضایی را داشته و سال‌ها یکی از امامان جمعه موقت قم بوده است.
تالیف صد‌ها جلد کتاب در کارنامه درخشان علمی این مرجع تقلید دیده می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «تفسیر ترتیبی قرآن کریم (تسنیم)»، «تفسیر موضوعی قرآن کریم»، «زن در اسلام» و «مفاتیح‌الحیاة» اشاره کرد.
به پاس تجلیل از مقام علمی این فقیهِ عالم، آئین بزرگداشتی، چهارشنبه ۱۷ بهمن‌ماه، با حضور سید عباس صالحی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله اعرافی؛ مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، رضا صالحی‌امیری، مرتضی جوادی آملی، حسن بلخاری، نجفقلی حبیبی، سید هادی خسروشاهی، مجتهد شبستری، صدوقی سها، مهدی محقق و جمعی از اهالی فرهنگ، در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
پایان راه دهمین جشنواره علامه حلی (ره)
۱۶ اسفندماه ۹۷، آئین اختتامیه دهمین جشنواره علامه حلی (ره) با حضور آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید و آیت‌الله مرتضی مقتدایی؛ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در سالن قدس مجتمع آموزشی عالی امام خمینی (ره) برگزار شد.
در این آئین از آثار برتر در بخش‌های مقالات علمی سطوح ۲، ۳ و ۴، تحقیق‌های پایانی سطح دو، پایان‌نامه‌های سطح سه و بخش کتاب سطح چهار تجلیل به‌عمل آمد.
استارت دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه در سال ۹۷
نخستین دوره جایزه دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه که پیش از این عبدالهادی فقهی‌زاده؛ معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه بازدید از ایبنا، نوید آن‌را داده بود، ۲۱ اسفندماه با معرفی برگزیدگان در تالار وحدت تهران برگزار شد.
در نخستین دوره این جایزه که با همکاری مشترک معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه برگزار شده، ۱۲ نویسنده، پژوهشگر و اثر برتر این حوزه معرفی و تجلیل شدند. /۹۲۵/د ۱۰۲/ش
در این سال در کنار رویداد‌هایی همچون برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها و تجلیل از اهالی نشر و قلم در حوزه دین، کتاب‌های ارزشمندی نیز رونمایی و منتشر شد که چاپ کتاب «خون دلی که لعل شد» شامل خاطرات مقام معظم انقلاب از زندان‌ها و دوران تبعید مبارزان انقلاب اسلامی، از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود.
در گزارش پیش‌رو، نگاهی گذرا به مهم‌ترین رویداد‌های حوزه دین از بهار تا زمستان ۹۷ خواهیم داشت.
رشد کمی و کیفی در سومین جشنواره خاتم
سومین جشنواره ادبی خاتم در حالی ۲۷ فروردین امسال به ایستگاه پایانی خود رسید که در این دوره، رشد کمی و کیفی آثار را نسبت به دو دوره گذشته شاهد بودیم.
در دوره سوم، بیش از ۵۷۲ اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که از این میان ۲۱۰ اثر در حوزه کودک و نوجوان و تعداد ۳۶۲ اثر در حوزه بزرگسال بود. در پایان مرحله اول داوری در بخش کودک و نوجوان ۳۶ اثر و در بخش بزرگسال ۳۲ اثر به مرحله دوم راه یافتند. در روز اختتامیه جشنواره، در بخش کودک و نوجوان ۸ داستان کوتاه و در بخش بزرگسال نیز ۱۰ داستان کوتاه به‌عنوان آثار برتر معرفی و تجلیل شدند.
در این دوره همچنین شاهد حضور تعداد بیشتری از شرکت‌کنندگان از کشور‌های آسیایی و حتی اروپایی بودیم که جشنواره را به وجهه بین‌المللی آن نزدیک‌تر می‌کند.
این جشنواره در سه دوره نخست خود و احتمالا چند دوره پیش‌رو در قالب داستان کوتاه برگزار شده و می‌شود، اما به گفته مسئولان و متولیان برگزاری جشنواره خاتم، پرداختن به شخصیت پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد (ص)، در دیگر قالب‌های ادبی و هنری نیز در افق چشم‌انداز این جشنواره دیده شده است.
حفظ وجهه بین‌المللی مسابقات قرآن کریم
سی و پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم، همچون روال بیش از سه دهه گذشته، فروردین و اردیبهشت سال جاری با شعار «یک کتاب یک امت»، با حضور ۲۵۸ شرکت‌کننده از ۸۴ کشور برگزار شد.
به گفته غلامرضا شاه‌میوه، یکی از داوران این دوره، کیفیت داوری مسابقات در دوره سی‌وپنجم با رشد کیفی خوبی همراه بوده است.
در کنار نقاط ضعف احتمالی، یک نقطه قوت بزرگ این مسابقات در مقایسه با بسیاری از جشنواره‌ها و برنامه‌هایی که تنها عنوان بین‌المللی را یدک می‌کشند، این است که واقعا بین‌المللی است و در هر دوره شرکت‌کنندگانی از پنج قاره جهان، مهمان ایران هستند.
خاطرات آیت‌الله خامنه‌ای از زندان و تبعید در دوران مبارزات انقلابی
در سالی که گذشت، چندین عنوان کتاب شامل بیانات و سخنرانی‌های رهبری در موضوعات و مناسبت‌های مختلف از سوی انتشارات انقلاب اسلامی به چاپ رسید که کتاب‌های «دو امام مجاهد» و «مرگ تاجرانه» از آن‌جمله‌اند.
همچنین اردیبهشت‌ماه امسال، همزمان با برگزاری سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، کتاب «بیان قرآن» شامل تفسیر ۱۲۳ آیه از سوره برائت، رونمایی و عرضه شد. حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد؛ درباره این کتاب گفت: آیت‌الله خامنه‌ای در متن این تفسیر، مکرر از انقلاب و نتیجه انقلاب سخن گفته و به نوعی آینده‌نگری کرده است. از این‌جهت این تفسیر بسیار به‌روز، همسو با واقعیت‌های اجتماع و در مسیر هدایت‌گری است.
اما شاید مهم‌ترین کتابی که درباره آیت‌الله خامنه‌ای در این سال منتشر شد، «خون دلی که لعل شد»، ترجمه فارسی کتاب «إنّ مع الصّبر نصراً» است که پیش از این به زبان عربی در بیروت توسط سید حسن نصرالله؛ دبیرکل حزب‌الله لبنان رونمایی و منتشر شد.
در این کتاب، تـصاویر مـنـتشر نشده از رهـبر انقـلاب، مرحـوم پدر بزرگوارشان، فـرزندانشان و ...، همچنین عکس - نقاشی‌هایی مرتبط با موضوع روایت‌های کتاب، آمده است. آنچه کتاب حاضر را از کتاب‌های مشابه متمایز می‌کند، بیان حکمت‌ها، درس‌ها و عبرت‌هایی است که به فراخور بحث‌ها بیان شده که هرکدام از آن‌ها می‌تواند چراغ راهی برای مخاطب کتاب به‌ویژه جوانان باشد.
مخاطب در قالب خاطرات، با فجایع رژیم منحوس پهلوی آشنا و همچنین از سختی‌ها، مرارت‌ها و رنج‌های مبارزان و در مقابل از پایمردی‌ها، مقاومت‌ها، خلوص و ایمان انقلابیون مطلع می‌شود. شاید بتوان گفت شاه‌بیت این کتاب و ترجیع‌بند آن، همان است که در نام کتاب تبلور یافته و آن، طعم شیرین پیروزی است که پس از مقاومت و صبر، چشیده می‌شود و همین می‌تواند یکی از دلایل انتشار این خاطرات در این زمان باشد.
نگاهی گذرا به قوت و ضعف‌های نمایشگاه قرآن کریم
در واپسین روز‌های اردیبهشت ۹۷، بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با شعار «قرآن؛ چلچراغ هدایت»، در فضایی بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع در مصلای بزرگ امام خمینی (ره)، افتتاح شد.
در این دوره از نمایشگاه قرآن کریم، ۲۹ کمیته تخصصی در زمینه‌های مختلف علمی، محتوایی، هنری، کودکان، زنان و بخش بین‌الملل فعالیت داشتند. همکاری نهاد‌ها و سازمان‌های مختلف دولتی و مردمی از جمله ۱۵ وزارتخانه، ۳۲ موسسه مردمی، ۱۶ مرکز دانشگاهی و ۱۵ حوزه علمی و همچنین حضور ۲۰ موسسه بین‌المللی قرآنی از هفت کشور از وجود یک هم‌افزایی ملی و بین‌المللی در برپایی این رویداد بزرگ قرآنی حکایت داشت.
بهره‌گیری از ایده‌های نو و خلاقانه در طراحی بخش‌های مختلف و برگزاری نشست‌های تخصصی با محوریت کتاب‌های شاخص و با حضور کارشناسان خبره، از نقاط قوت این دوره از نمایشگاه قرآن بود. اما در کنار قوت‌ها، ضعف‌هایی نیز وجود داشت که رفع آن‌ها برای دوره‌های بعدی، ضروری به‌نظر می‌رسد. از مشهودترین نقاط ضعف، بی‌نظمی در اجرای برخی برنامه‌های از پیش اعلام شده و ناهماهنگی در اطلاع‌رسانی برخی اخبار مهم و حضور مقامات در نمایشگاه، به رسانه‌ها بود.
حضور ۹۶ ناشر در ششمین نمایشگاه قرآن و عترت قم
ششمین نمایشگاه قرآن و عترت قم، ششم خردادماه ۱۳۹۷ همزمان با یازدهمین روز ماه مبارک رمضان، با حضور ۹۶ ناشر قرآنی در مجتمع ناشران قم افتتاح شد. در این دوره، ۱۲ موسسه قرآن و عترت شامل هفت غرفه نرم‌افزار قرآنی، پنج غرفه محصولات فرهنگی و قرآنی، ۱۵ غرفه صنایع‌دستی و هنری، چهار غرفه عفاف و حجاب و پنج غرفه بازی‌های فکری در این نمایشگاه حضور داشتند.
ترجمه منظوم قرآن کریم؛ یادگاری ماندگار از مرحوم دوزدوزانی
عباس دوزدوزانی؛ مردادماه امسال پس از تحمل مدت‌ها رنج بیماری، در سن ۷۶ سالگی، به دیدار حق شتافت. اما چه نیکوست که وقتی از این دنیا رخت برمی‌بندی، نامت برای همیشه در حافظه تاریخ ماندگار شود.
خرداد ۱۳۹۷، آئین رونمایی از ترجمه منظوم قرآن کریم اثر مرحوم عباس دوزدوزانی، همزمان با نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد.
دوزدوزانی با وجود ناخوشی حاصل از سال‌ها رنج بیماری، در این آئین حاضر شد و در سخنانی کوتاه، گفت: چهار سال پیش که این کار را انجام دادم، شنیده بودم چاپ ترجمه منظوم قرآن کریم، ممنوع است. در همان اوان، یکی از دوستان جوان در تماسی از من یک نسخه از کار را درخواست کرد. چند ماه بعد از حوزه علمیه و معاونت قرآن و عترت با من تماس گرفتند که در حال بررسی اثر هستند. من هرگز شاعر حرفه‌ای نبودم، ولی سخن منظوم به‌گونه‌ای در درون انسان شکل می‌گیرد و خداوند این توفیق را نصیب من کرد تا بتوانم این ترجمه منظوم از قرآن کریم را تدوین کنم.
رونمایی از «تفسیر حکیم» اثر استاد انصاریان
۲۰ خرداد ۱۳۹۷، همزمان با بیست و پنجمین روز ماه مبارک رمضان، آئین رونمایی از پایگاه جامع قرآنی ایران‌صدا و تفسیر و ترجمه ۳۰ جلدی قرآن کریم «تفسیر حکیم»، اثر استاد حسین انصاریان برگزار شد.
این تفسیر عقلی - نقلی، شیوه‌ای نوین و فراتر از سبک‌های متداول تفسیری دارد و همراه با ترجمه‌ای دقیق، علمی و در عین‌حال روان و ساده از آیات قرآن کریم ارائه شده است.
صاحب اثر در این تفسیر به کهن‌ترین و معتبرترین کتاب‌های لغت و سایر منابع اصیل مراجعه کرده و پژوهش‌های دقیق، علمی و مستند درباره موضوعات گوناگون قرآنی انجام داده است. همچنین به نظر‌ها و آرای مفسران شیعه و اهل تسنن اشاره و تصویری روشن و قابل‌فهم از آیات کتاب الهی برای تمام سطوح مخاطبان ارائه کرده و نگرشی اخلاقی و تربیتی به آیات قرآن داشته است.
یازدهمین جشنواره کتاب سال رضوی
اختتامیه یازدهمین جشنواره بین‌المللی کتاب سال رضوی، ۳۱ تیرماه ۹۷ در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.
در این دوره از جشنواره، ۳۱۸ اثر رسیده به دبیرخانه در ۶ گروه تخصصیِ داوری ارزیابی شد و در نهایت در بخش کتاب چاپی، ۲۱ اثر در شاخه‌های تاریخ و سیره، علوم و معارف رضوی، زیارت، حرم و اماکن متبرکه، شعر، داستان، نمایش‌نامه، نثر ادبی، کودک و نوجوان، ترجمه و زبان‌های خارجی، در بخش پایان‌نامه دو اثر، در بخش حمایت از آثار رضوی سه اثر به‌عنوان آثار برتر معرفی و صاحبان آثار تجلیل شدند. در این جشنواره، از یک ناشر رضوی نیز تجلیل به‌عمل آمد. تنها بخش جشنواره که هیچ اثری در آن شایسته دریافت جایزه معرفی نشده، کتاب دیجیتال است.
تجلیل از هفتاد سال مجاهدت فرهنگی مدیر دارالکتب الاسلامیة
آئین «هفتاد سال مجاهدت فرهنگی»، ویژه بزرگداشت مرتضی آخوندی؛ مدیر انتشارات دارالکتب الاسلامیة، ۷ مردادماه، به همت موسسه خانه کتاب و با حضور اهالی فرهنگ و نشر از طیف‌های مختلف فکری، در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار شد.
مرتضی آخوندی، فرزند شیخ محمد آخوندی، سیزدهم دی سال ۱۳۲۱ در تهران متولد شد و از سال ۱۳۳۹ پس از اخذ دیپلم در رشته ریاضی، بنا به درخواست پدر از رفتن به دانشگاه صرف‌نظر و در کنار پدر به کار نشر مشغول شد و تا امروز ۵۸ سال است که کار نشر را آغاز کرده و همچنان اداره دارالکتب‌الاسلامیه را به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین ناشران و کتابفروشی‌های مذهبی تهران، در هیاهوی بازار تهران برعهده دارد.
کتاب‌های «اصول کافی»، «تفسیر المیزان» و «بحارالانوار» از آثار منتشر شده در انتشارات دارالکتب الاسلامیه است.
هشتمین جشنواره کتابخوانی رضوی در ایستگاه پایانی
برگزیدگان هشتمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی، ۱۷ شهریورماه ۱۳۹۷ با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مجموعه فرهنگی شهدای هفتم تیر تهران، معرفی و تجلیل شدند.
در این دوره ۳۱ برگزیده در بخش کودک، ۱۴ برگزیده در بخش نوجوان، ۲۱ برگزیده در بخش بزرگسال، ۱۴ برگزیده در بخش پویش مجازی و ۸ برگزیده در بخش خانوادگی معرفی شد.
ازجمله نکات قابل‌توجه در این دوره، حضور پرتعداد شهرستانی‌ها در بین برگزیدگان بخش‌های مختلف بود.
هزار سال شعر عاشورایی در «اربعین مرثیه»
آئین رونمایی از کتاب «اربعین مرثیه»، شامل برترین سروده‌های هزار سال شعر عاشورایی فارسی که در ۴۴۸ صفحه از سوی انتشارات سپیده‌باوران به چاپ رسیده، ۲۱ مهرماه ۱۳۹۷ در بنیاد دعبل خزاعی برگزار شد.
در این طرح، با رأی و نظر ۴۰ نفر از کارشناسان و صاحبنظران شعر مذهبی، سروده‌های شاخص هزار سال شعر عاشورایی فارسی در دو مقطع (یکی از قرن چهارم هجری تا انقلاب اسلامی و دوم دوره پس از انقلاب اسلامی) بررسی شده و برترین آن‌ها براساس معدل امتیازات داوران انتخاب شده‌اند.
«باز این چه شورش است که در خلق عالم است» اثر جاودانه محتشم کاشانی، «گنجینة‌الاسرار» از عمّان سامانی، «کجایید‌ای شهیدان خدایی» اثر جلال‌الدین محمد مولوی و «ای قوم! در این عزا بگریید» اثر سیف فرغانی ازجمله اشعار عاشورایی برگزیده مربوط به دوره پیش از انقلاب و «خط خون» از سید علی موسوی گرمارودی و «نی‌نامه» اثر قیصر امین‌پور از اشعار برگزیده پس از انقلاب اسلامی در این کتاب است.
نیم قرن تلاش در عرصه نشر معارف اسلامی
دفتر نشر فرهنگ اسلامی، نزدیک به پنج دهه در عرصه نشر معارف اسلامی فعالیت کرده و در این مدت، صد‌ها عنوان کتاب در موضوعات مختلف دینی و معارفی، راهی بازار نشر کرده است.
هسته اولیه دفتر نشر فرهنگ اسلامی در سال ۱۳۵۳ به همت بزرگانی همچون شهید بهشتی، شهید باهنر، علی گلزاده غفوری و سیدرضا برقعی شکل گرفت و در مدت ۴۴ سال فعالیت خود علاوه بر چاپ و انتشار هزاران عنوان کتاب در موضوعات مختلف فرهنگ دینی و اسلامی، پژوهش‌ها و برنامه‌های اساسی دیگری را نیز پایه‌گذاری و اجرا کرده که راه‌اندازی جشنواره ادبی «خاتم» از آن‌جمله است.
به پاس قدردانی از این تلاش مستمر در عرصه فرهنگ و معارف دینی، آئین بزرگداشت دفتر نشر فرهنگ اسلامی و تجلیل از مدیران گذشته و امروز این مرکز، ۲۸ آبان‌ماه به همت موسسه خانه کتاب و با حضور جمعی از پیشکسوتان و اهالی فرهنگ و ادب در پژوهشگاه فرهنگ و هنر و معماری برگزار شد.
تجلیل از واقفان رضوی در موقوفه حاج حسین ملک
به گواه تاریخ، حاج حسین آقا ملک؛ بازرگان خوشنام و سرشناس پیش از انقلاب، یکی از بزرگترین واقف تاریخ ایران‌زمین است که تمامی ثروت و گنجینه‌های ارزشمند کتاب‌ها و آثار نفیس تاریخی و حتی خانه خود در بازار بین‌الحرمین تهران را وقف آستان مقدس علی‌بن موسی‌الرضا (ع) کرد تا نام و یادش، همواره به نیکی یاد شود و باقی بماند.
موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، در راستای اجرای نیات خیرخواهانه و براساس وصیت‌نامه مرحوم ملک، این راه را ادامه داده و امروز هم سنت حسنه وقف همچنان در بزرگترین موزه وقفی ایران، ساری و جاری است.
در این راستا، همایش وقف و آئین تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران، ۲۰ آبان‌ماه ۱۳۹۷ با حضور مسدولان فرهنگی آستان، در کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد. در این آئین در بخش آثار تاریخی، نسخه‌های خطی و کتاب از ۱۵ واقف و در بخش املاک و اراضی از ۱۴ واقف تجلیل شدند.
سه کتاب دین در بین ۶ برگزیده کتاب سال خراسان رضوی
آئین افتتاحیه بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشهد، جمعه دوم آذرماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مسئولان خراسان رضوی، در نمایشگاه بین‌المللی مشهد برگزار شد. در حاشیه این آئین از صاحبان ۶ اثر برتر کتاب سال خراسان رضوی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تجلیل شد که از این تعداد سه کتاب متعلق به حوزه دین بودند.
در این دوره از جایزه کتاب سال خراسان رضوی، دو هزار و ۸۳۱ اثر مورد داوری و ارزیابی قرار گرفتند که در نهایت کتاب‌های «سخن عشق» اثر راشد محصل، «اساتید ایران در شعر نوی فارسی» اثر حمیدرضا نویدی مهر و «عیار نقدها» اثر حجت‌الاسلام شفیعیان به‌عنوان آثار برگزیده و کتاب‌های «اسناد زیارت اربعین» اثر حجت‌الاسلام محمدرضا جواهری، «استعمار، امپریالیسم و عقب‌ماندگی» اثر مرتضی منشادی و «فقه امر به معروف و نهی از منکر» حجت‌الاسلام الهی خراسانی و همکاران به‌عنوان آثار شایسته تقدیر، معرفی و تجلیل شدند.
بیستمین دوره کتاب سال حوزه با حضور آیت‌الله مکارم شیرازی
بیستمین دوره کتاب سال حوزه و دومین جشنواره مقالات علمی، پنجشنبه ۴ بهمن ۱۳۹۷، با حضور آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی و اساتید سطح عالی حوزه در تالار همایش‌های مدرسه عالی دارالشفا قم به کار خود پایان داد و از برترین‌های این عرصه تجلیل به‌عمل آمد.
در این آئین از ۱۰ اثر برتر، سه اثر علمی - ترویجی در بخش‌های ویژه انقلاب اسلامی، فلسفه و اقتصاد، ۵ پایان‌نامه برتر تجلیل شد. در بخش معرفی ناشران و مراکز پژوهشی برتر، از موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مجمع عالی حکمت اسلامی و همچنین انتشارات آیین فطرت تجلیل به‌عمل آمد.
نکته مهم در اهدای جوایز این دوره، نسبت به دوره گذشته جشنواره، اضافه شدن بخش ویژه انقلاب اسلامی، به مناسبت چهل سالگی انقلاب اسلامی ایران بود.
پاسداشت مقام علمی آیت‌الله جوادی آملی
عبدالله جوادی آملی؛ فقیه، فیلسوف، عارف، مفسر قرآن، مدرس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از مراجع عظام تقلید است. وی سابقه عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، مجلس خبرگان رهبری، شورای عالی قضایی را داشته و سال‌ها یکی از امامان جمعه موقت قم بوده است.
تالیف صد‌ها جلد کتاب در کارنامه درخشان علمی این مرجع تقلید دیده می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به «تفسیر ترتیبی قرآن کریم (تسنیم)»، «تفسیر موضوعی قرآن کریم»، «زن در اسلام» و «مفاتیح‌الحیاة» اشاره کرد.
به پاس تجلیل از مقام علمی این فقیهِ عالم، آئین بزرگداشتی، چهارشنبه ۱۷ بهمن‌ماه، با حضور سید عباس صالحی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت‌الله اعرافی؛ مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، رضا صالحی‌امیری، مرتضی جوادی آملی، حسن بلخاری، نجفقلی حبیبی، سید هادی خسروشاهی، مجتهد شبستری، صدوقی سها، مهدی محقق و جمعی از اهالی فرهنگ، در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
پایان راه دهمین جشنواره علامه حلی (ره)
۱۶ اسفندماه ۹۷، آئین اختتامیه دهمین جشنواره علامه حلی (ره) با حضور آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید و آیت‌الله مرتضی مقتدایی؛ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در سالن قدس مجتمع آموزشی عالی امام خمینی (ره) برگزار شد.
در این آئین از آثار برتر در بخش‌های مقالات علمی سطوح ۲، ۳ و ۴، تحقیق‌های پایانی سطح دو، پایان‌نامه‌های سطح سه و بخش کتاب سطح چهار تجلیل به‌عمل آمد.
استارت دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه در سال ۹۷
نخستین دوره جایزه دوسالانه کتاب برگزیده نهج‌البلاغه که پیش از این عبدالهادی فقهی‌زاده؛ معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه بازدید از ایبنا، نوید آن‌را داده بود، ۲۱ اسفندماه با معرفی برگزیدگان در تالار وحدت تهران برگزار شد.
در نخستین دوره این جایزه که با همکاری مشترک معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه برگزار شده، ۱۲ نویسنده، پژوهشگر و اثر برتر این حوزه معرفی و تجلیل شدند. /۹۲۵/د ۱۰۲/ش
ارسال نظرات