توصیه‌های آیت الله سیستانی به مبلغان در آستانه حلول ماه محرم

به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری رسا در نجف اشرف، حضرت آیت الله سید علی سیستانی مرجعیت عالی شیعیان عراق در آستانه حلول ماه محرم الحرام 1441، مجموعه ای از توصیه ها و حکمت ها را در قالب بیانیه ای به خطیبان، مبلغان شاعران و مداحان اهل بیت عصمت و طهارت ابلاغ کرد.

متن بیانیه از این قرار است:

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله ربّ العالمين وصلّى الله على سيّدنا محمّد خاتم النبيّين وعلى آله الطيّبين الطاهرين

السلام على بقيّة المصطفين من خلقه وخليفته على عباده إمام العصر (عجّل الله تعالى فرجه الشريف).

السلام على الحسين بن علي (عليه السلام) سيّد شهداء هذه الأمّة والـمَثل الأعلى في التضحية والفداء والنبل والبسالة والعزّة وجميع المعاني السامية الإلهيّة والإنسانيّة، وعلى أولاده وأصحابه وأهل بيته أجمعين.

در آستانه حلول ماه محرم الحرام، سالروز شهادت امام حسین(ع) و جمعی از اهل بیت و یارانش قرار داریم که بزرگترین رخدادی است که نمایانگر ستمدیدگی خاندان پیامبر اکرم(ص) است؛ خاندانی که از رهبری امت اسلامی محروم شدند و به درجه رفیع شهادت نایل آمدند.

واقعه عاشورا عظمت فداکاری اهل بیت(ع) در راه خدا و اعتلای کلمه حق در کنار تقویت ارزشها، حمکت، عدل و معروف را نشان می دهد که هدف غایی خداوند از مبعوث کردن پیامبرانش است، همانگونه که در قرآن کریم به این موضوع اشاره شده است: ولَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ(الحديد: ‌25)  

اهل بیت(ع) بارها به زنده نگهداشتن یاد عاشورا از رهگذر برگزاری مجالس عزا تأکد داشتند و از اینرو بر مؤمنان لازم است که این مجالس را برگزار و در آن شرکت کنند؛ چرا که صلاح دین و دنیای آنهاست و این گونه تصور کند که بخشی از مصیبت های وارده بر  آنان بر وی رخ می داد.

مبلغان نیز باید به شرکت در این مجالس اهتمام ورزند و آن را مایه تقویت ایمان و اعتقاد مؤمنان قرار دهند تا برکت بر امت اسلامی نازل شود و بر اعمال خیر و نیک تشویق شوند.

به درستی که مصیبت عاشورا هدایتگر مؤمنان برای یاد خدا و اولیائش و مایه حفظ دین و آموزه های ارزشمند آن در میان امت اسلامی تبدیل شده است.

از اینرو، مصیبت عاشورا فرصتی برای اهل علم است تا وظیفه خود را در تبلیغ و دعوت به سوی خدا و یادآوری منزلت اهل بیت(ع)به عنوان الگو مسلمانان انجام دهند. این سنتی نیکو بوده و لازم است آن را حفظ کرد و در راستای اعتلای دین بکار برد. البته شاعران و مداحان و دیگر خادمان اهل بیت نیز باید در کنار مبلغان از فرصت پیش آمده در ماه محرم برای خدمت به دین استفاده کنند. بر این اساس، مرجعیت شیعیان بر آن شد تا یک سری توصیه هایی برای همه آنان داشته باشد:

توصیه اول: اهتمام ورزیدن به آموزه های قرآنی طی سخنرانی ها به عنوان میزان تشخصی حق از باطل که خدای متعال بر پیامبرش نازل کرد و فداکاری های اهل بیت بر مبنای قرآن صورت می گرفت. ازاینرو باید قرآن ویترین سخنرانی ها و فعالیت های تبلیغی و فرهنگی در محرم باشد.

توصیه دوم: سخنرانی ها باید دربردارنده اصول اعتقادی صحیح، مستدل و همه فهم باشد تا شبهات را از ذهن ها دور کند واعتقاد مسلمانان نسبت به حقانیت دین اسلام، پیامبر خدا و یگانگی قویتر شود. بنا بر این مبلغان به بیان استدلال های ذکر شده در قرآن و حدیث بپردازند و ایمان مردم را نسبت به اصول دین از جمله توحید ومعاد راسختر کنند و از بیان صفات نیکوی پیامبر خدا و اهل بیت گرامی ایشان طی سخنرانی های خود غفلت نکنند.

خطبه های امام علی(ع) در  نهج البلاغه نمونه بارزی از موضوعاتی است که باید در سخنرانی ها مورد توجه قرار گیرد. این خطبه ها با یاد خدا اغاز م یشود و طی آن به بیان نشانه های او و یادآوری مردم درباره آفرینش و نعمتهایش، ویژگی های پیامبر خدا، روز معاد، منزلت اهل بیت(ع) و توصی های اخلاقی و تربیتی بنا بر مقتضیات حال و نوع مخاطبان پرداخته می شود.

صحیفه سجادیه نیز دارای مطالب و مضامینی است که یک مبلغ می تواند در پایان سخنرانی های خود گزیده هایی از آن را بیان کند و مردم را با دعاهای فصیح و منقول از اهل بیت(ع) آشنا کند.

توصیه سوم: در فعالیت های ماه محرم باید آموزه های دینی و انسانی والا ذکر شود که بیانگر دعوت پیامبر و آل بیت و سیره آن بزرگواران از آغاز زندگی تا شهادتشان است و منزلت آنان برای مسلمانان بیان شود؛ چرا که آنان نمونه بارز هدایت و عمل به قرآن کریم هستند که ارزش های فطری و یکتاپرستی را در زندگی خود پیاده کرده اند و به صفات و خصلت های نیک مانند عدالت، راستگویی و وفاداری و عفت آرسته شده اند و خدای متعال نیز در قرآن کریم به الگوگیری از آنان تأکید کرده است: لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّـهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّـهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّـهَ كَثِيرًا (الأحزاب:21)

ناگفته نماند که شاعران و مداحان نیز باید به بیان سیره پیامبر و اهل بیت گرامی ایشان بپردازند و به بیان صفات و خصلت های نیکوی آنان و الگوگیری از این بزرگواران کنند و منزلت و جایگاه آنان را که خدای متعال تعیین کرده آیت، در میان مسلمانان تبیین کنند.

توصیه چهارم: مبلغان، شاعران و مداحان توصیه های پیامبر و اهل بیت گرامی ایشان را برای مسلمانان بیان کنند و سیره آنان و صفاتشان را تبیین کنند تا روش و منش آنها را در زندگی خود دنبال کنند و اهمیت جایگاهشان در امت اسلامی بیش از بیش برای همه روشن شود؛ چرا که پیامبر و اهل بیت(ع) همواره در وصیت های خود به دینداری و مهروزی تأکید می کنند و از مسلمانان می خواهند که به سیره پیامبر و خاندانش عمل کنند. امام صادق(ع) در این رابطه می فرمایند: عليك بتقوى الله والورع والاجتهاد وصدق الحديث وأداء الأمانة وحسن الخلق وحسن الجوار وكونوا دعاة إلى الخير بغير ألسنتكم وكونوا زينا ولا تكونوا شينا(الكافي ج:2 ص:77) و روایات دیگری که اهل بیت(ع) از پیروانشان می خولاهند که با عمل به آموزه ها و توصیه هایشان به عمل مردم را امر به معروف و نهی از منکر  کرده و منزلتشان را در امت اسلامی تبیین کنند.

توصیه پنجم: مبلغان باید به گونه ای آموزه های دینی و معارف اهل بیت(ع) را بیان کنند که موجبشوند مردم در میان خوف و رجاء به سر ببرند، نه اینکه به گونه ای باشد که گناه نزد مردم آسان جلوه پیدا کند. بنا بر این بیان اموزه های مربوط به شفاعت و عفو به به نحوی صورت گیرد که مخاطبان نسبت به گناه جریء نشوند.

توصیه ششم: مبلغان از بیان آموزه های دینی که موجب ایجاد اختلاف و فتنه انگیزی میان مسلمانان شود، خودداری کنند. با ذکر این نکته که امت اسلامی نسبت به توحید و پیروی از پیامبر و اهل بیت گرامی اش اتفاق نظر دارند و وجود اختلاف نظرها تنها ناظر به سطح بصیرت و شناخت آنها نسبت به جایگاه و منزلت این بزرگواران است.

مبلغان نباید اشتباهات و گناه دیگران را بلای مبنر آشکار کنند و همچنین از نباید هیچ مسلمانی را که شهادتین را به زبان آورده است، از دائره مسلمانان خارج کنند. از اینرو لازم است که از بیان مواردی که منجر به تحریف واقعیت دین و ایجاد تفرقه میان مسلمانان می شود، پرهیز کنند. پرواضح است که این گونه مسائل موجب نمی شود که تشیع از اعتقادات حقه خود عقب نشینی کند و یک مبلغ ماهر می داند که چگونه آموزه های دین را بیان کند به نحوی که هم حرف حق را بزند و هم اینکه فه تفرقه میان مسلمانان دامن نزند.

مبلغان نباید عوام الناس را به قضاوت درباره مسائل اعتقادی و تخصصی که خارج از حیطه فهمشان است، فراخوانند؛ زیرا این مسأله موجب سوء استفاده مدعیان علم و منحرفان خواهد شد و پیامدهای منفی در میان مدت و کوتاه مدت در میان امت اسلامی به دنبال خواهد داشت.

توصیه  هفتم: همه باید از بیان مطالبی که به آنها علم ندارند، خودداری کنند؛ چرا که شرعا حرام است و پیامدهای منفی به دنبال خواهد داشت و قرآن کریم نیز به این موضوع اشاره کرده است: وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا(الإسراء: 36) لذا ضروری است که یک مبلغ نسبت به موضوع سخنرانی احاطه داشته باشد و موارد اشکال و بحث ها واستدلال های مربوط به آن را پیش از منبر به دقت مطالعه کرده باشد تا از بدعت در دین و بیان مطالب ضعیف خودداری کند.

ذکر این نکته لازم است که مبلغان و خطیبان ضمن رعایت تقوا و ورع، باید اولین کسی باشند که به گفته های خود عمل کنند و احتیاط را در بیان روایات و رخدادهای تاریخی رعایت کنند و مطلبی را بدون تحقیق قبلی و اگاهی لازم بیان نکنند.

توصیه هشتم: مبلغان توجه داشته باشند که سخنرانی هایشان دربردارنده مسائل تربیتی باشد و همانگونه که خیرخواه زن و فرزندشان هستند، برای دیگران نیز به همان نحو خیرخواهی کنند. و به طور کلی توجه داشته باشند که اهداف سخنرانی مطابق با مقتضیات حال و نوع مخاطبان دنبال شود؛ چرا که سخنانشان در سطح گسترده منتشر می شود و یک شاعر و یک خطیب زمانی ماهر و توامند خواهند بود که شعر و سخنانش را از همه زوایا متناسب با حال و مقام ایراد کند.

مورد دیگر که لازم است شاعران، خطیبان و مبلغان توجه داشته باشند این است که در بیان منزلت پیامبر و خاندانش اغراق نکنند و بدون هیچ گونه افراط و تفریطی و با توجه به ادله و براهین، به بیان خصلت های نیکو و منزلتشان بپردازند.

 توصیه نهم: مبلغان در گفته های خود سبقت در عمل را در پیش بگیرند. در غیر اینصورت کسی نمی تواند بدون عمل به گفته هایش دیگران را به آنها رهنمون سازد؛ زیرا در دنیا و آخرت رسوا خواهد شد و قرآن کریم نیز این گونه افراد را نکوهش کرده است: أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ (البقرة: 44)، وقال تعالى: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ (الصفّ: 2)

توصیه دهم: مبلغان باید شایستگی های علمی واخلاقی لازم برای تبلیغ دین را کسب کنند تا بتوانند عزای امام حسین(ع) و نصیحت افراد را به نحو هر چه بهتر انجام دهند و از حرص به ثروت از رهگذر تبلیغ دین دوری کنند و عفاف و حسن ظن را درپیش بگیرند

توصیه یازدهم: مبلغان گفته های خود را غربالگری کنند و خداوندرا در همه حال درنظربگیرد و انتقادپذیر باشد و منصفانه با دیگران برخورد کند و بداند که پیامبر و اهل بیتش در روز قیامت گواهان بر رفتار عمکرد مبلغان خواهند بود.

توصیه دوازدهم: مبلغان اخلاص پیشه کنند و رضایت او را درنظر بگیرند و نسبت به کار خود اهتمام بورزد و با توجه کافی ان را به نتیجه برساند تا خدای متعال نیز در کارش برکت بگذارد.

در پایان این بیانیه نیز  آیت الله سیستانی مرجع تقلید شیعیان، از خای متعال توفق روزافزون برای مبلغان و دیگر خادمان اهل بیت عصمت و طهرات مسألت و پیشاپیش از زحمات آنها قدردانی کرد./983/ب